Βόσπορος

thumb|350px|Θέα του πορθμού του Βοσπόρου.thumb|right|350px|Αποψη του πορθμού του Βοσπόρου, με τη Γέφυρα Φατίχ Σουλτάν Μεχμέτ στο βάθος. thumb|350px|Θέα του Βοσπόρου πίσω από το Μπλε Τζαμί. Ο Bόσπορος () είναι φυσικός πορθμός και σημαντική διεθνής θαλάσσια οδός που βρίσκεται στη βορειοδυτική Τουρκία και αποτελεί μέρος του ηπειρωτικού ορίου μεταξύ της Ευρώπης και της Ασίας και διαχωρίζει την ασιατική από την ευρωπαϊκή Τουρκία. Ο Βόσπορος, η Θάλασσα του Μαρμαρά και ο πορθμός των Δαρδανελίων στα νοτιοδυτικά συναποτελούν τα Τουρκικά Στενά. Όντας ο στενότερος πορθμός του κόσμου που χρησιμοποιείται στη διεθνή ναυσιπλοΐα, ο Βόσπορος συνδέει τη Μαύρη Θάλασσα με τη Θάλασσα του Μαρμαρά, που η τελευταία με τη σειρά της συνδέεται μέσω των Δαρδανελίων με το Αιγαίο Πέλαγος και από εκεί με τη Μεσόγειο.

Ως όρια του Βοσπόρου ορίζονται στα βόρεια η γραμμή που συνδέει τους φόρους Ρούμελι Φενέρι και Αναντολού Φενέρι και στα νότια τους φάρους Αχίρκαπι Φενέρι και Καντίκιοϊ Ιντσίμπουρνου Φενέρι. Μεταξύ των ορίων ο πορθμός έχει μήκος 31 χλμ. και πλάτος 3.329 μ. στη βόρεια είσοδο και 2.826 μ. στη νότια. Το μέγιστο πλάτος του είναι 3.420 μ. μεταξύ Ουμούριερι και Μπουγιούκντερε Λιμάνι και το ελάχιστο μεταξύ του Ακρωτηρίου Καντίλι και του Ασιγιάν. Το σημείο αυτό του πορθμού είναι επικίνδυνο για τη ναυσιπλοΐα, καθώς απαιτείται μια αλλαγή πορείας 45 μοιρών και το ρεύμα μπορεί να φτάσει τους 7 ως 8 κόμβους (3,6 ως 4,1 μέτρα ανά δευτερόλεπτο). Στα νότια, στο Γενίκιοϊ, η απαιτούμενη αλλαγή πορείας είναι 80 μοίρες. Στον κρίσιμο αυτό θαλάσσιο διάδρομο παρουσιάζονται έντονα όλοι οι κίνδυνοι και τα εμπόδια που χαρακτηρίζουν τους στενούς πορθμούς. Στις προαναφερθείσες στροφές (Καντίλι και Γενίκιοϊ), όπου πρέπει να γίνουν σημαντικές αλλαγές πορείας, τα πλοία που πλησιάζουν από την αντίθετη κατεύθυνση δεν είναι ορατά πίσω από αυτά τα ακρωτήρια. Οι κίνδυνοι που τίθενται από τη γεωγραφία αυξάνονται θεαματικά από τη μεγάλη κυκλοφορία πορθμείων, που συνδέουν την Ευρωπαϊκή και την Ασιατική πλευρά της πόλης.

Το βάθος του Βοσπόρου ποικίλλει από 13 ως 110 μέτρα στο μέσο του πορθμού με μέσο 65 μ.. Το βαθύτερο σημείο είναι μεταξύ Καντίλι και Μπεμπέκ με 110 μέτρα. Τα πιο ρηχά σημεία είναι ανοιχτά του Καντίκιοϊ Ιντσίμπουρνου στην πορεία προς βορρά, με 18 μέτρα, και ανοιχτά του Ακρωτηρίου Ασιγιάν στην πορεία προς νότο, με 13 μέτρα.

Οι ακτές του πορθμού είναι πυκνοκατοικημένες, καθώς καταλαμβάνονται από την πόλη της Κωνσταντινούπολης με μητροπολιτικό πληθυσμό που ξεπερνά τα 15 εκατομμύρια κατοίκους, που εκτείνεται προς την ενδοχώρα και από τις δύο ακτές.

Το αρχαιοελληνικό όνομα Βόσπορος αναλύεται ως ''βους'' (βόδι) + ''πόρος'' (πέρασμα), που αναφέρεται στην Ιώ από την Ελληνική μυθολογία που μεταμορφώθηκε σε αγελάδα και καταδικάστηκε να περιπλανιέται στη γη μέχρι που διέσχισε τον Βόσπορο, όπου συνάντησε τον Προμηθέα.

Αν και ήταν κάπως γνωστό ότι η Μαύρη Θάλασσα και η Θάλασσα του Μαρμαρά επικοινωνούσαν με ροή λόγω διαφοράς πυκνότητας, ευρήματα μιας μελέτης του Πανεπιστημίου του Ληντς τον Αύγουστο του 2010 αποκάλυψαν ότι στην πραγματικότητα υπάρχει ένα υποθαλάσσιο ρεύμα νερού μεγάλης πυκνότητας που ρέει στον πυθμένα του Βοσπόρου οφειλόμενο στη διαφορά πυκνότητας των δύο θαλασσών, που θα ήταν ο έκτος μεγαλύτερος ποταμός στη Γη, αν ήταν στην ξηρά. Παρέχεται από τη Wikipedia