Η δυαδική αντίθεση παραδείσου και κόλασης

• Κύριοι συγγραφείς: Μεράντζας, Χρήστος, Τσιόδουλος, Στέφανος, Χουλιαράς, Ιωάννης, Merantzas, Christos, Tsiodoulos, Stephanos, Chouliaras, Ioannis
• Μορφή: 1
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2023
• Θέματα: Δυαδικές αντιθέσεις; Χριστιανική σωτηρία; Παραδείσος; Δαίμονας; Κόλαση; Άγιος Ανδρέας ο σαλός; Άγιος Βασίλειος ο Νέος; Μεταβυζαντινή τέχνη; Βυζαντινή τέχνη; Ετερότητα; Άδης; Σεξουαλική αποχή; Σεξουαλικές πρακτικές; Ερωτισμός; Γεννητικά όργανα; Εμφυλες ταυτότητες; Εργαλεία βασανισμού; Σεξουαλικότητα; Binary oppositions; Christian salvation; Paradise; Hell; Demon; Saint Andrew the Fool; Saint Basil the Younger; Post - byzantine art; Byzantine art; Otherness; Hades; Sexual abstinence; Sexual practices; Eroticism; Genitals; Gender identities; Tools of torture; Sexuality

Βασιζόμενοι σε πρωτογενείς βυζαντινές πηγές και σε έναν εξαιρετικά μεγάλο όγκο αδημοσίευτου υλικού με σκηνές της Μέλλουσας Κρίσης, από τη βυζαντινή και τη μεταβυζαντινή παράδοση, αλλά και σε προφορικές μαρτυρίες του λαϊκού πολιτισμού, εξετάζεται η μορφή βιοεξουσίας που κατασκευάζει η εικόνα της κόλασης, όπου δηλώνονται με σαφήνεια οι έκπτωτοι του παραδείσου. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι στις σκηνές βασανισμού τα κολαζόμενα σώματα παριστάνονται ενίοτε με τις εκκρίσεις τους και, συνεπώς, καθίστανται σώματα μολυσματικά. Στο πλαίσιο αυτό, η φύση της κόλασης συνιστά τόπο αναφοράς ως ετεροτοπία που οριοθετεί το περιβάλλον της ετερότητας, την οποία χαρακτηρίζει η ανασφάλεια και η διακινδύνευση της διακόρευσης. Είναι ο τόπος της εξουσίας του δαιμονικού, το οποίο αντιπροσωπεύει την αποφόρτιση του θυμικού, τη ζωικότητα της αναπαραγωγής και την έκρυθμη σεξουαλικότητα, την τερατόμορφη και απάνθρωπη φύση, έκδηλη στη φαντασιακή αναπαράσταση του μελανόμορφου και πτερωτού τέρατος με υβριδικά χαρακτηριστικά, γνώριμου στον λαϊκό πολιτισμό. Το τελευταίο εκφράζει τη διαπλοκή σεξουαλικότητας και γενετικής ανωμαλίας που κάθε άλλο παρά αποστασιοποιείται από τη ζωική πρωτογένεια. Από την άλλη πλευρά, η σωτηρία του παραδείσου υποδεικνύεται, κατ’ αντιδιαστολή προς την καταστροφή της κόλασης, με την κατασκευή ενός οικείου και ενός αλλότριου σώματος, ενός αρτιμελούς σώματος και ενός σώματος που απώλεσε την ακεραιότητά του και είναι επιδεκτικό μιαρότητας, στην οποία προσγράφονται εμφατικά οι συμπαραδηλώσεις πρακτικών βιασμού (απώλεια της καθαρότητας). Συνεπώς, το περιβάλλον της κόλασης, σε αντιδιαστολή προς εκείνο του παραδείσου, καθιστά σαφή τη διάκριση μεταξύ σωματοποιημένης και αποσωματοποιημένης κατάστασης, ενώ ο παράδεισος, χάριν της αγαμίας, τίθεται εκτός των στενών ορίων της δημογραφικής (αναπαραγωγικής) αγωνίας.