Περιγεννητικοί παράγοντες που σχετίζονται με την εμφάνιση αλλεργικών νοσημάτων στην παιδική ηλικία

• Κύριος συγγραφέας: Παπαθωμά, Ευαγγελία
• Άλλοι συγγραφείς: Δημητρίου, Γαβριήλ
• Μορφή: Thesis
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2017
• Θέματα: Καισαρική τομή; Ατοπική δερματίτιδα; Τροφική αλλεργία; Cesarean section; Atopic dermatitis; Food allergy; 618.929 7

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, έγκυρες επιδημιολογικές μελέτες όπως η ISAAC, έχουν καταγράψει θεαματική αύξηση της επίπτωσης αλλεργικών νοσημάτων όπως το άσθμα, η αλλεργική ρινίτιδα, η ατοπική δερματίτιδα και η τροφική αλλεργία, που τείνει να λάβει επιδημικές διαστάσεις. Παράλληλα με την αύξηση της επίπτωσης των αλλεργικών νοσημάτων ιδίως στις χώρες του Δυτικού κόσμου, καταγράφεται αύξηση της επίπτωσης των αυτοάνοσων νοσημάτων όπως ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1 και των φλεγμονωδών νόσων του εντέρου. Δεδομένου ότι τα αλλεργικά νοσήματα έχουν πολυπαραγοντική αιτιολογία, η αλληλεπίδραση πολλαπλών γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων είναι σημαντική για την εκδήλωσή τους. Η αύξηση της συχνότητας των αλλεργικών νοσημάτων φαίνεται να αντανακλά περισσότερο την επίδραση αλλαγής περιβαλλοντικών παραγόντων, αφού αλλαγή του γενετικού υποστρώματος δεν μπορεί να συντελεστεί σε διάστημα λίγων δεκαετιών. Η «Υπόθεση της Υγιεινής» από τον Strachan το 1989, αποτέλεσε μία πρώτη προσπάθεια για ερμηνεία του παραπάνω φαινομένου, προτείνοντας ότι η μειωμένη έκθεση σε μικροοργανισμούς νωρίς στη ζωή διαταράσσει την ισορροπία μεταξύ δραστικών και ρυθμιστικών ανοσιακών απαντήσεων και οδηγεί στην αλλεργική φλεγμονή. Ερευνητικά δεδομένα που προέκυψαν τα χρόνια που ακολούθησαν, και κυρίως η ανάκαλυψη ότι με την είσοδο μικροβιακών παραγόντων στον ανθρώπινο οργανισμό διαφοροποιούνται τα αρχέγονα Th0 λεμφοκύτταρα είτε σε Th1, είτε σε Th2, είχε ως αποτέλεσμα η παθοφυσιολογική βάση της «Υπόθεσης της Υγιεινής» να εστιαστεί στη διαταραχή της Τh1/Τh2 ισορροπίας. Έτσι, η μειωμένη έκθεση σε παθογόνα λόγω του Δυτικού τρόπου ζωής, φαίνεται να μειώνει την πιθανότητα επαγωγής των Τh1 κυτταροκινών που συμμετέχουν σε ανοσολογικές αντιδράσεις ωρίμανσης του ανοσοποιητικού και να οδηγεί στην επαγωγή των Th2 κυτταροκινών που προάγουν την ατοπία. Εντατικές έρευνες που ακολούθησαν, υπογράμμισαν το ρόλο της εντερικής χλωρίδας και του συνολικού μικροβιακού φορτίου στην ανάπτυξη των αλλεργικών διαταραχών, προσφέροντας έτσι μία καινοτόμο ματιά στην Υπόθεση της Υγιεινής. Πράγματι, ο αποικισμός του εντέρου διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην προαγωγή ανοσολογικής ανοχής και στην καταστολή της ατοπικής απάντησης σε περιβαλλοντικά αλλεργιογόνα, ενώ η εντερική χλωρίδα έχει διαπιστωθεί ότι έχει διαφορετική σύσταση σε παιδιά με και χωρίς αλλεργικά νοσήματα και το γεγονός αυτό προηγείται χρονικά της εκδήλωσης της αλλεργίας. Ο τοκετός με καισαρική τομή είναι ένας από τους πολλούς παράγοντες που σχετίζονται με το «Δυτικό τρόπο ζωής» και από τη στιγμή που η συχνότητά του έχει αυξηθεί εντυπωσιακά κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, ο ρόλος του στην ανάπτυξη παιδιατρικών αλλεργικών διαταραχών έχει προσελκύσει σημαντικό ενδιαφέρον. Η καισαρική τομή φαίνεται να συνδέεται με προδιάθεση για αλλεργική ευαισθητοποίηση και επακόλουθη ανάπτυξη αλλεργικών νοσημάτων, μέσω του μη φυσιολογικού αποικισμού του εντέρου, πιθανώς λόγω της έλλειψης έκθεσης του νεογνού σε κολπικά και περιπρωκτικά βακτήρια. Ωστόσο, κάποιοι ερευνητές δεν κατάφεραν να επιβεβαιώσουν μια τέτοια συσχέτιση. Στο πλαίσιο της υπόθεσης ότι ο Δυτικός τρόπος ζωής σχετίζεται με την αυξημένη επίπτωση των αλλεργικών νοσημάτων τις τελευταίες δεκαετίες, μεγάλο μέρος της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας έχει εστιάσει το ενδιαφέρον του στη διερεύνηση και αποσαφήνιση της σχέσης του τρόπου τοκετού με καισαρική τομή με την μετέπειτα εμφάνιση αλλεργικών νοσημάτων στην παιδική ηλικία. Η συσχέτιση αυτή δεν έχει αποσαφηνιστεί επαρκώς. Παρόλο που ερευνητικά υπάρχουν ενδείξεις που συνδέουν τον τρόπο τοκετού με καισαρική τομή με την απώτερη εμφάνιση αλλεργικών νοσημάτων, υπάρχουν μελέτες που δεν υποστηρίζουν αυτή τη συσχέτιση, αυξάνοντας έτσι την αβεβαιότητα σχετικά με την πραγματική επίδραση της καισαρικής τομής σχετικά με την ανάπτυξη των αλλεργικών διαταραχών στην παιδική ηλικία. Αυτός ήταν και ο στόχος της παρούσας διατριβής, η διερεύνηση της σχέσης μεταξύ της καισαρικής τομής και της απώτερης εμφάνισης αλλεργικών νοσημάτων, όπως η ιατρικώς διαγνωσμένη τροφική αλλεργία, η ατοπική δερματίτιδα, καθώς και ο επίμονος συριγμός που μπορεί να συσχετιστεί με την απώτερη εμφάνιση άσθματος, κατά τα 3 πρώτα χρόνια της ζωής. Προκειμένου να δούμε όλες τις πιθανές συσχετίσεις, λάβαμε παράλληλα υπόψη μια σειρά από παράγοντες (μεταβλητές), οι οποίοι είναι γνωστό ή πιθανολογείται ότι σχετίζονται με την ανάπτυξη αλλεργικών διαταραχών στα παιδιά. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν είναι εξαιρετικής σημασίας για την αποσαφήνιση του ρόλου της καισαρικής τομής στη μετέπειτα ανάπτυξη των αλλεργικών νοσημάτων. Η μελέτη αυτή διαιρείται σε δύο μέρη, το Γενικό Μέρος και το Ειδικό Μέρος. Στο Γενικό Μέρος γίνεται μια ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με την αρχική διατύπωση της Υπόθεσης της Υγιεινής, την ανοσολογική της ερμηνεία και συσχέτιση με τα αλλεργικά και αυτοάνοσα νοσήματα, καθώς και την εξέλιξή της σε Υπόθεση των «Παλαιών Φίλων», δηλαδή των μικροοργανισμών που συμβιώνουν με τον άνθρωπο. Επίσης, έγινε ανασκόπηση των παραγόντων που σχετίζονται με την ανάπτυξη των αλλεργικών νοσημάτων, όπως η εντερική χλωρίδα, οι λοιμώδεις παράγοντες και ο τρόπος τοκετού με καισαρική τομή. Ακολουθεί η ιστορική αναδρομή, οι ορισμοί, η επιδημιολογία, η κλινική εικόνα, η διάγνωση, η αιτιολογία-παθογένεια, η διαφορική διάγνωση, οι παράγοντες κινδύνου, η πορεία-πρόγνωση και η θεραπεία της ατοπικής δερματίτιδας, της τροφικής αλλεργίας και του συριγμού. Το Ειδικό Μέρος περιλαμβάνει δύο ξεχωριστά τμήματα, που αφορούν την έρευνά μας για τη σχέση της καισαρικής τομής με την ανάπτυξη της τροφικής αλλεργίας και ατοπικής δερματίτιδας η πρώτη και τον επίμονο συριγμό η δεύτερη. Αναλύονται για την καθεμία ξεχωριστά ο σκοπός της μελέτης, ο πληθυσμός που μελετήθηκε και οι μέθoδοι, τα αποτελέσματα και η στατιστική ανάλυση, η συζήτηση και τα συμπεράσματα.