Πρόκλος. Μελέτη του πρώτου βιβλίου της πραγματείας της "Περί της κατά Πλάτωνα Θεολογίας" : προς μία εξήγηση της Πλατωνικής Μεταφυσικής

• Κύριος συγγραφέας: Κώνστα, Παρασκευή
• Άλλοι συγγραφείς: Τερέζης, Χρήστος
• Μορφή: Thesis
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2017
• Θέματα: Μεταφυσική γνωσιοθεωρία; Θεολογία; Διαλεκτική; Αγαθόν; Εν/Ον; Ενάδα; Θεοί; Θεοντολογική εκτύλιξη; Νους; Ψυχή; Σώμα; Φύσις; Καθόλου; Metaphysics epistemology; Theology; Dialectic method; Good; Unit/Being; Henads; Gods; Production process of gods and beings; Intellect; Soul; Body; Nature; 110

Η θεματική κατεύθυνση της παρούσας μεταπτυχιακής εργασίας, όπως και ο τίτλος της αναδεικνύει με σκοποθετικό τρόπο, συνίσταται στην βάση μίας προσπάθειας συστηματοποίησης των θεματικών στοχοθεσιών του πρώτου βιβλίου της πραγματείας του Πρόκλου Περί της κατά Πλάτωνα θεολογίας. Πρόκειται για μία εξάτομη πραγματεία, η οποία τοποθετείται σε ένα ιδιαιτέρως ώριμο στάδιο της συγγραφικής δραστηριότητας του νεοπλατωνικού στοχαστή. Ως εκ τούτου, η παρούσα μελέτη μας εστιάζει στα θεματικά κέντρα ανάπτυξης αυτού του εισαγωγικού εγχειρήματος του Πρόκλου, ενώ συγχρόνως, ενσωματώνει την ερευνητική διάθεσή μας σε ορισμένες συλλογιστικές αναπτύξεις του, τόσο των βιβλίων εκείνων που ακολουθούν όσο και προγενέστερων χρονολογικά εργασιών του. Από την άλλη πλευρά, η σύνολη ερευνητική μελέτη μας εστιάζει με σκοποθετικό και εξηγηματικό τρόπο στην πλατωνική φιλοσοφία και, ειδικότερα, στην πλατωνική μεταφυσική. Το εν λόγω ζήτημα εκτείνεται με αναλυτικό τρόπο στο πλαίσιο του οικείου μας εγχειρήματος, καθώς ακολουθεί όσο το δυνατόν με συνέπεια την ίδια την συλλογιστική και επιχειρηματολογική εκτύλιξη του νεοπλατωνικού στοχαστή. Εδώ ακριβώς παρατηρείται ως θεμελιώδης συγγραφική συνθήκη ανάλυσης η αναφορά του Πρόκλου στο ιδιαιτέρως εξειδικευμένο και, ταυτοχρόνως συνυφαινόμενο με άλλα, περιεχόμενο πλείστων πλατωνικών διαλόγων. Ως εκ τούτου, η σύλληψη της πλατωνικής μεταφυσικής ή θεολογίας από τον νεοπλατωνικό Πρόκλο τίθεται στο πλαίσιο του ερευνητικού ενδιαφέροντός μας και καθιστά αναγκαία προϋπόθεση συλλογιστικής ανάπτυξής της τόσο την κατανόηση του φιλοσοφικού συστήματός του, όσο και την κατανόηση του τρόπου διά του οποίου ο Πρόκλος εμπνέεται από την σύνολη πλατωνική σκέψη. Στην εισαγωγή της παρούσας μελέτης μας αναλαμβάνουμε το εγχείρημα να αναδείξουμε με συνοπτικό τρόπο το θεο-οντολογικής ποιότητας φιλοσοφικό σύστημα του νεοπλατωνικού σχολάρχη, καθώς επίσης, και το σύμπλοκο των σχέσεων, αλλά και των φιλοσοφικών εκείνων προβληματισμών που ανακύπτουν κατά την διάρκεια της εκκίνησης του νεοπλατωνικού ρεύματος και, πρωτίστως, κατά την διάρκεια της συγγραφικής δραστηριότητας του Πρόκλου. Όθεν, τα θεματικά κέντρα στα οποία στρεφόμεθα με ενδελεχή μελέτη αφορούν: i) στον θεολογικό χαρακτήρα που παρουσιάζει ο πλατωνικός διάλογος Φαίδρος, ii) στους μεθοδολογικούς ή διδακτικούς τρόπους του Πλάτωνος αναφορικά με τα θεία, iii) στην ανάδειξη μίας συστηματοποιημένης μεταφυσικής θεωρίας του Πλάτωνος, iv) στην παρουσίαση του περιεχομένου του πλατωνικού διαλόγου Παρμενίδης και του τρόπου διά του οποίου διάγραφεται με συστηματικό τρόπο η ίδια η πρωταρχική αρχή του Ενός καθώς, επίσης και οι επιμέρους εκτιλύξεις του Ενός-Όντος, v) στην διάγνωση των συλλογιστικών επιχειρημάτων του Πρόκλου περί της ύπαρξης των θεών και, εν κατακλείδι, vi) στην παρουσίαση των ουσιωδών θείων ιδιοτήτων. Στην βάση των αναφερθέντων ερευνητικών κέντρων οδηγούμεθα συμπερασματικώς σε μία προϋπάρχουσα υπερβατικής ποιότητας οντολογική διάρθρωση η οποία ενσωματώνει, συνυφαίνει και εξελίσσει την μεταφυσική περιοχή σε κοσμολογικό ή φυσικό/κοσμικό επίπεδο. Ως εκ τούτου, τα ζητήματα εκείνα τα οποία εμφανίζονται με ερευνητικό τρόπο κατά την διάρκεια της συγγραφικής διάθεσής μας ευρίσκονται ενώπιον των πρώτων εκτιμήσεών μας προς επίλυση. Το εξελικτικό και διαβαθμιζόμενο θεοντολογικό μοντέλο του νεοπλατωνικού στοχαστή αναδεικνύει την έννοια της δύναμης, της ενέργειας, και τα ενδιάμεσα οντολογικά επίπεδα, ενώ, συγχρόνως, τοποθετεί τις πλατωνικές Ιδέες σε ένα ιδιαιτέρως υποδεέστερο επίπεδο του Νου, τον θεό-Δημιουργό του πλατωνικού Τίμαιου να ευρίσκεται σε ένα ενδιάμεσο οντολογικό επίπεδο νοητού-νοερού και, εν κατακλείδι, τον πλατωνικό διάλογο Παρμενίδης να αποτελεί το κλειδί της μεταφυσικής ή θεολογικής θεωρίας του Πλάτωνος. Η σχέση μεταξύ της φιλοσοφίας και της θεολογίας εισέρχεται με έναν ιδιαίτερα πρωτότυπο τρόπο στο προσκήνιο, το οποίο δεν θέτει ουδεμία προοπτική σύγκρουσής τους αλλά, πολλώ μάλλον, μία συστηματική συνεργασία τους, διατηρώντας από κοινού ως σταθερά τους την ίδια την Ύπαρξη και την μυστική πρωταρχική Αρχή του Ενός-Αγαθού.