Δομή της κοινωνικής ταυτότητας, πίστη στο δίκαιο κόσμο και αυτοεκτίμηση των μαθητών της Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης δημοτικού

• Κύριος συγγραφέας: Τάτση, Σπυριδούλα
• Άλλοι συγγραφείς: Παναγιωτοπούλου, Πέννυ
• Μορφή: Thesis
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2018
• Θέματα: Πίστη στο δίκαιο κόσμο; Αυτοεκτίμηση; Κοινωνική ταυτότητα; Κοινωνικές ομάδες; Κοινωνικοί ρόλοι; Belief in a just world; Self-esteem; Social identity; Social groups; Social roles; 155.424

Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η διερεύνηση της σχέσης της κοινωνικής ταυτότητας, της πίστης στο δίκαιο κόσμο και της αυτοεκτίμησης των μαθητών Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης Δημοτικού. Η κοινωνική ταυτότητα, όπως ορίστηκε από τον Turner (Tajfel & Turner, 1979˙ Turner, Hogg, Oakes, Reicher, & Wetherell, 1987) βασίζεται στην αυτο-κατηγοριοποίηση, την κοινωνική σύγκριση και τη δόμηση ενός κοινού αυτο-προσδιορισμού με όρους που αφορούν τη συμμετοχή σε ομάδες. Η πίστη στον δίκαιο κόσμο αφορά στην ανάγκη των ανθρώπων να πιστεύουν ότι ο κόσμος είναι ένα δίκαιο και προβλέψιμο μέρος όπου καλά πράγματα συμβαίνουν στους «καλούς» ανθρώπους και κακά πράγματα στους «κακούς» ανθρώπους (Lerner, 1965, 1970, 1980). Η αυτοεκτίμηση είναι στενά συνδεδεμένη με την κοινωνική ταυτότητα, καθώς μέσα από την ταύτιση με την ομάδα, η θέση και η υπόληψη της ομάδας ενσωματώνονται στην αυτο-αντίληψη του ατόμου (Crocker & Major, 1994). Η κοινωνική ταυτότητα και η πίστη στον δίκαιο κόσμο εξετάζονται μαζί για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε μαθητές Δημοτικού. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 292 μαθητές Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης, από σχολεία του νομού Αχαΐας και Ηλίας. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν με τη μέθοδο του ερωτηματολογίου. Προηγήθηκε πιλοτική έρευνα για την κατασκευή του ερωτηματολογίου της κοινωνικής ταυτότητας των μαθητών. Για την μέτρηση της προσωπικής και γενικής πίστης στο δίκαιο κόσμο έγινε μετάφραση των κλιμάκων της προσωπικής (Dalbert, 1999) και γενικής (Dalbert, Montada, & Schmitt, 1987) πίστης στο δίκαιο κόσμο στα ελληνικά. Τέλος, για την μέτρηση της αυτοεκτίμησης χορηγήθηκε η μορφή Β του ερωτηματολογίου του Battle (1982). Με βάση τα αποτελέσματα της παραγοντικής ανάλυσης προέκυψαν τρεις παράγοντες-διαστάσεις των κοινωνικών ομάδων που οι μαθητές θεωρούν σημαντικούς για τον εαυτό τους, οι «Ομάδες συμμετοχής των παιδιών», η «Πολιτισμική ταυτότητα» και τα «Εθνολογικά χαρακτηριστικά και φύλο». Ενώ προέκυψαν πέντε παράγοντες-διαστάσεις των κοινωνικών ρόλων που οι μαθητές θεωρούν σημαντικούς για τον εαυτό τους, οι «Κοινωνικοί και επαγγελματικοί ρόλοι», η «Οικογένεια και σημαντικοί άλλοι», τα «Πολιτισμικά χαρακτηριστικά», οι «Συμμετοχικοί ρόλοι» και οι «Συχνοί ρόλοι των μαθητών». Υπήρξε στατιστικά σημαντική, αλλά χαμηλή, συσχέτιση μεταξύ των παραγόντων των κοινωνικών ομάδων και ρόλων με την προσωπική και γενική πίστη στο δίκαιο κόσμο, καθώς και με την αυτοεκτίμηση. Αποτελέσματα προγενέστερων ερευνών που αφορούν τη δομή της κοινωνικής ταυτότητας σε ενηλίκους (Παναγιωτοπούλου, 1999) συνάδουν σε έναν μεγάλο βαθμό με τα αποτελέσματα της δομής της κοινωνικής ταυτότητας των μαθητών Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης Δημοτικού. Επίσης, οι μαθητές δείχνουν να έχουν υψηλότερα επίπεδα προσωπικής και γενικής πίστης στο δίκαιο κόσμο (Correia & Dalbert, 2007˙ Dalbert & Stoeber, 2005, 2006), καθώς και αυτοεκτίμησης (πχ., Stallard, Simpson, Anderson, Carter, Osborn, & Bush, 2005˙ Stallard, Simpson, Anderson, Hibbert, & Osborn, 2007) σε σχέση με προγενέστερες έρευνες του εξωτερικού.