| Περίληψη: | Η οδική ασφάλεια παραμένει ένας από τους πιο σοβαρούς κινδύνους για την υγεία των παιδιών στην Ελλάδα και σε άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, 186.300 παιδιά ηλικίας κάτω των 18 ετών πεθαίνουν κάθε χρόνο σε τροχαία ατυχήματα σε όλο τον κόσμο. Αυτό αντιστοιχεί σε περισσότερα από 500 παιδιά κάθε μέρα. Στην πραγματικότητα, η πρόκληση τραυματισμών από οδικά ατυχήματα κατατάσσεται μεταξύ των τεσσάρων κορυφαίων αιτιών θανάτου για παιδιά ηλικίας άνω των δέκα ετών. Είναι πολύ σημαντικό για τα παιδιά να γνωρίζουν τους βασικούς κανόνες οδικής ασφάλειας ώστε να αποκτήσουν σωστή κυκλοφοριακή παιδεία και συμπεριφορά.
Σκοπός: Σκοπός της εργασίας ήταν να διερευνήσει το επίπεδο γνώσης και στάσης των μαθητών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης γύρω από την κυκλοφοριακή αγωγή, μέσω ενός δείγματος που συγκροτήθηκε από μαθητές Ε’ και Στ’ τάξεως Δημοτικού Σχολείου από δημόσια ελληνικά σχολεία της Περιφερειακής Ενότητας Αιτωλοακαρνανίας. Η αξία της παρούσας έρευνας έχει σπουδαία σημασία, καθώς οι έρευνες διερεύνησης γνώσεων και στάσεων των παιδιών γύρω από την κυκλοφοριακή αγωγή στη χώρα μας δεν αποτελούν συχνό αντικείμενο μελέτης με αποτέλεσμα να μην υπάρχει μια ξεκάθαρη εικόνα για το επίπεδο γνώσης και στάσης των παιδιών.
Υλικό και Μέθοδος: Η έρευνα διεξήχθη το χρονικό διάστημα Απριλίου 2017 – Ιουνίου 2017 σε δείγμα 561 μαθητών που φοιτούσαν σε δεκαπέντε δημοτικά σχολεία, στο πλαίσιο στρωματοποιημένης δειγματοληψίας. Χρησιμοποιήθηκε γραπτό ερωτηματολόγιο 21 συνολικά ερωτήσεων που συντάχθηκε εξ αρχής για τις ανάγκες της παρούσας εργασίας. Για την κωδικοποίηση και τη στατιστική επεξεργασία χρησιμοποιήθηκε το SPSS v.22, ενώ η στατιστική επεξεργασία περιελάμβανε περιγραφικά στατιστικά, έλεγχο ανεξαρτησίας του Fisher, μη παραμετρικό έλεγχο U των Mann-Whitney και συσχέτιση με το δείκτη (ρ) του Spearman.
Αποτελέσματα: Το 50,3% του δείγματος ήταν κορίτσια και το 49,7% αγόρια, ηλικίας μεταξύ 10 και 12 ετών. Το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών (96,4%) είχε επαρκή γνώση γύρω από τους κανόνες οδικής ασφάλειας. Η μέση τιμή συνολικής βαθμολογίας (score) γνώσεων ήταν 14,17 ± 2,34 βαθμοί, που αντιστοιχούσε σε ποσοστό 74,58%. Η συνολική γνώση των κανόνων οδικής ασφάλειας ήταν οριακά υψηλότερη στα κορίτσια (14,23 ± 2,26 βαθμοί) σε σύγκριση με τα αγόρια (14,11 ± 2,42 βαθμοί). Οι συμμετέχοντες φάνηκε να γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν για να προστατευτούν όταν κυκλοφορούν με τα πόδια στο δρόμο ή όταν είναι επιβάτες σε ένα μέσο μεταφοράς. Επίσης φάνηκε να γνωρίζουν τη σημασία των πινακίδων που υπάρχουν στους δρόμους για να ρυθμίζουν την κίνηση. Τα χαμηλότερα ποσοστά σωστών απαντήσεων εντοπίστηκαν στις ερωτήσεις «Ποιοι κινούνται με ασφάλεια στο δρόμο» και «Διασχίζω το δρόμο πάντα από το πίσω μέρος σταματημένων αυτοκινήτων» (ποσοστά σωστών απαντήσεων 16,4% και 21,7% αντιστοίχως). Οι μισοί συμμετέχοντες στη μελέτη (50,3%) φορούσαν πάντα ζώνη ασφαλείας στο αυτοκίνητο, ποσοστό 18,2% των συμμετεχόντων φορούσε ζώνη μερικές φορές, ενώ ποσοστό μόλις 5,9% των συμμετεχόντων δεν φορούσαν ποτέ ζώνη. Περίπου οι μισοί συμμετέχοντες (42,8%) κάθονταν πάντα στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου, ποσοστό 32,1% των συμμετεχόνων κάθονταν συχνά, ενώ ποσοστό μόλις 2,3% των συμμετεχόντων δεν κάθονταν ποτέ στο πίσω κάθισμα. Ποσοστό 36% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι κάθεται σπάνια στη μπροστινή θέση του αυτοκινήτου, ενώ ποσοστό 27,5% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι κάθεται στο μπροστινό κάθισμα μερικές φορές. Η στάση και η συμπεριφορά των παιδιών απέναντι στους κανόνες οδικής ασφάλειας κρίθηκε θετική και διαμορφώθηκε με βάση τη γνώση την οποία κατέχουν, το θετικό ενδιαφέρον τους για την οδική ασφάλεια και τη θετική οδική συμπεριφορά της οικογένειας. Η στατιστική διερεύνηση των ερευνητικών υποθέσεων έδειξε ότι: (α) η εκπαίδευση με μεθόδους προσωμοίωσης του πραγματικού οδικού περιβάλλοντος αυξάνει τις γνώσεις των παιδιών γύρω από τους κανόνες οδικής ασφάλειας (p<0,05), (β) τα μέσα πληροφόρησης αυξάνουν τις γνώσεις των παιδιών γύρω από τους κανόνες οδικής ασφάλειας (p<0,05), (γ) η συμμετοχή σε προγράμματα κυλοφοριακής αγωγής στο σχολείο δεν αυξάνει το επίπεδο γνώσεων των παιδιών, (δ) οι παράγοντες: «σχολείο» (p<0,01), «τόπος διαμονής» (p<0,01), «αυτοκίνητο» (p<0,05), σχετίζονται θετικά με το επίπεδο γνώσεων των παιδιών, ενώ ο παράγοντας «εκπαιδευτικό επίπεδο του πατέρα» (p<0,01) σχετίζεται αρνητικά με το επίπεδο γνώσεων, (ε) οι παράγοντες «εκπαιδευτικό επίπεδο πατέρα» (p<0,01), «εκπαιδευτικό επίπεδο μητέρας» (p<0,01), «σχολική τάξη» (p<0,01) και «ηλικία» (p<0,01) σχετίζονται θετικά με το ενδιαφέρον των παιδών γύρω από την οδική ασφάλεια, ενώ ο παράγοντας «τόπος διαμονής» σχετίζεται αρνητικά με το ενδιαφέρον των παιδών (p<0,01), (στ) προέκυψε θετική συσχέτιση του φύλου των παιδιών και της οδικής συμπεριφοράς (στάσης) των ενηλίκων (p<0,01).
Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματα της μελέτης οδηγούν στο συμπέρασμα ότι στο δημοτικό σχολείο τα παιδιά έχουν επαρκή γνώση σχετικά με τους κανονισμούς οδικής κυκλοφορίας. Η στάση και η συμπεριφορά των παιδιών απέναντι στους κανόνες οδικής ασφάλειας κρίνεται θετική και διαμορφώνεται από τη γνώση την οποία κατέχουν, το θετικό ενδιαφέρον τους για την οδική ασφάλεια και τη θετική οδική συμπεριφορά της οικογένειας. Η συμμετοχή σε προγράμματα κυκλοφοριακής αγωγής δεν αυξάνει απαραίτητα τη γνώση των παιδιών γύρω από τους κανόνες οδικής ασφάλειας. Απαραίτητη προϋπόθεση για την αύξηση του επιπέδου γνώσεων των παιδιών αποτελεί η συμμετοχή τους σε προγράμματα εκπαίδευσης με μεθόδους προσωμοίωσης του πραγματικού οδικού περιβάλλοντος.
Λέξεις κλειδιά: οδική ασφάλεια, εκπαιδευτικά προγράμματα, γνώση, στάσεις οδικής ασφάλειας, συμπεριφορές οδικής ασφάλειας, μαθητές δημοτικού σχολείου .
|
|---|
