Περίληψη: | Η χωρική συμπεριφορά των ζωικών οργανισμών είναι μια σημαντική παράμετρος της οικολογίας τους, καθώς επηρεάζει την αρμοστικότητα και την επιβίωσή τους. Η μελέτη της χωρικής συμπεριφοράς των χερσαίων σαλιγκαριών παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον εξαιτίας της σχετικά μικρής κινητικότητάς τους, γεγονός που τα καθιστά και ιδανικά για αντίστοιχες μελέτες τόσο στο εργαστήριο όσο και στη φύση. Σε αυτή τη μελέτη διερευνήθηκε η χωρική συμπεριφορά των ατόμων δύο ειδών χερσόβιων σαλιγκαριών του γένους Albinaria, των Albinaria arcadica και Albinaria grisea. Τα είδη αυτά ενδιαιτώνται σε ασβεστολιθικούς, κάθετους βράχους και ενίοτε βρίσκονται συντοπικά σε περιοχές της Πελοποννήσου. Συγκεκριμένα διερευνήθηκε: 1) εάν τα είδη που μελετήσαμε εμφανίζουν τάση για συνάθροιση, εάν ο βαθμός της συνάθροισης διαφέρει μεταξύ των δύο ειδών, και εάν αυτή η συνάθροιση μεταβάλλεται όταν αυτά τα δυο είδη συνυπάρχουν, δηλ. όταν είναι συντοπικά, 2) η επιλογή υποστρώματος/μικροενδιαιτήματος και ο βαθμός κρυπτικότητας των δύο ειδών. Συγκεκριμένα, εάν εμφανίζεται προτίμηση σε λείο υπόστρωμα ή σε υπόστρωμα με σχισμές/τρύπες για την ανάπαυση τους και εάν αυτή η προτίμηση αλλάζει όταν τα δυο είδη βρίσκονται μαζί στο χώρο, και 3) εάν συμβαίνει παρακολούθηση ίχνους, δηλαδή εάν υπάρχει κάποιος χημικός/συμπεριφορικός μηχανισμός αναγνώρισης, προσέλκυσης ή αποφυγής, στο επίπεδο του ατόμου, του είδους και μεταξύ των δυο ειδών.
Για την εξέταση του 1ου και του 2ου ερωτήματος έγιναν εργαστηριακά πειράματα όπου χρησιμοποιήθηκαν θάλαμοι ρυθμιζόμενων κλιματικών συνθηκών στους οποίους τοποθετήθηκαν ορθογώνια δοχεία στα οποία είχαν προσαρμοστεί μαρμάρινα πλαίσια (τετραγωνισμένα και αριθμημένα) με οπές που λειτουργούσαν ως δυνητικά καταφύγια, και χωρίς οπές . Μέσα σε κάθε δοχείο τοποθετήθηκαν σημασμένα άτομα και καταγράφονταν οι θέσεις τους κάθε 24 ώρες επί 14 ημέρες. Συνολικά έγιναν 15 συνδυασμοί και 78 επαναλήψεις αυτών των πειραμάτων.
Για να εξεταστεί το 3ο ερώτημα, χρησιμοποιήθηκαν αρένες όπου ελέγχθηκε η επικάλυψη ίχνους μεταξύ ατόμων που λειτουργούσαν ως ιχνηθέτες/markers και ιχνηλάτες/trackers. Η πορεία των ατόμων καταγραφόταν με κάμερα και αποτυπώθηκε με τη χρήση του λογισμικού Ethovision XT (Noldus). Ελέγχθηκαν 6 διαφορετικοί συνδυασμοί marker/ tracker και έγιναν συνολικά 22 επαναλήψεις σε κάθε συνδυασμό.
Η στατιστική ανάλυση των δεδομένων έδειξε ότι στο είδος A. arcadica υπάρχει μεγάλη συνάθροιση ατόμων και κρυπτική συμπεριφορά, ενώ στο A. grisea η συνάθροιση είναι μικρότερη και τα άτομα δεν φαίνεται να έχουν προτίμηση στο υπόστρωμα. Αυτή η τελείως διαφορετική χωρική συμπεριφορά μεταξύ των δυο ειδών μπορεί να λειτουργεί ως προσυζευκτικός μηχανισμός απομόνωσης και μπορεί να ερμηνεύσει και την συντοπική παρουσία τους. Δεν σημειώθηκε συμπεριφορά παρακολούθησης ίχνους σε κανένα από τα δύο είδη, γεγονός που υποδεικνύει ασθενείς μηχανισμούς αναγνώρισης.
|