Ανάλυση των βιολογικών χαρακτηριστικών και των στρατηγικών ζωής των αλιευμάτων της ανατολικής Μεσογείου

• Κύριος συγγραφέας: Μούκα, Αικατερίνη
• Άλλοι συγγραφείς: Τζανάτος, Ευάγγελος
• Μορφή: Thesis
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2018
• Θέματα: Ανάλυση βιολογικών χαρακτηριστικών; Ανατολική Μεσόγειος; Οικολογικός θώκος; Αλιεύματα; Λεσσεψιανοί εισβολείς; Στρατηγικές ζωής; Biological traits analysis; Eastern Mediterranean Sea; Ecological niche; Fisheries resources; Lessepsian invaders; Life strategies; 578.77

Τα χαρακτηριστικά των οργανισμών δεν είναι τυχαία, αφού οι εξελικτικές διαδικασίες έχουν δώσει στα είδη συγκεκριμένους συνδυασμούς και πρότυπα. Συνεπώς, οι συνδυασμοί των χαρακτηριστικών μορφολογίας, φυσιολογίας, οικολογίας και συμπεριφοράς έχουν διαμορφώσει στρατηγικές ζωής στους πληθυσμούς. Έτσι αυτοί έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και λειτουργική θέση μέσα στη βιοκοινωνία. Βάσει αυτής επιτελούν συγκεκριμένους ρόλους στο οικοσύστημα και μπορεί να βρεθούν σε θέση ανταγωνισμού με άλλους. Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν (α) ο προσδιορισμός των σχέσεων ανάμεσα στα βιολογικά χαρακτηριστικά των αλιευμάτων της Μεσογείου Θάλασσας, (β) η αναγνώριση των κύριων στρατηγικών ζωής τους και του ρόλου-των οικολογικών θώκων που αυτά καταλαμβάνουν και (γ) του ενδεχόμενου ανταγωνισμού που εμφανίζεται ανάμεσά τους. Για να επιτευχθεί αυτό χρησιμοποιήθηκε η ανάλυση βιολογικών χαρακτηριστικών (biological traits analysis) για 235 είδη ψαριών και άλλων αλιευμάτων αναφορικά με 21 διαφορετικά χαρακτηριστικά. Διαπιστώθηκαν σχέσεις ανάμεσα στα βιολογικά χαρακτηριστικά των αλιευμάτων όπως η τάση των οργανισμών που έχουν μεγάλο μέγιστο μέγεθος να έχουν και μεγάλη διάρκεια ζωής, υψηλό τροφικό επίπεδο και μεγαλύτερο βάθος κατανομής, αλλά και η αρνητική συσχέτιση της μακροβιότητας με την ηλικία πρώτης αναπαραγωγής ως ποσοστό επί της διάρκειας ζωής. Τα αποτελέσματα αυτά μπορούν να χρησιμεύσουν σε εφαρμοσμένο πεδίο, όπως στη διαχείριση της αλιείας, καθώς αφαίρεση κάποιων χαρακτηριστικών μπορεί να οδηγήσει και στη μείωση άλλων που σχετίζονται με αυτά, ή στην πρόβλεψη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, αφού θα μπορούσαν να ευνοηθούν χαρακτηριστικά που σχετίζονται με θερμοφιλία. Τόσο η μελέτη συμπαρουσιών ανάμεσα σε κατηγορικά χαρακτηριστικά, όσο και ανάλυση πολλαπλών αντιστοιχιών των κατηγοριών χαρακτηριστικών υπέδειξαν δύο σχετικά εμφανή κύρια πρότυπα διαβίωσης, ένα πελαγικό και ένα βενθικό, ενώ ενδιάμεσα τα είδη και τα σχετιζόμενα χαρακτηριστικά είχαν να κάνουν με βενθοπελαγικό ή παράκτιο τρόπο διαβίωσης. Εξετάζοντας τους οικολογικούς θώκους των ειδών που αναλύθηκαν, βρέθηκαν οι σχετικές τους θέσεις σε έναν πολυδιάστατο ιδεατό χώρο (παρόμοιο με τον υπερόγκο του θεωρητικού οικολογικού θώκου). Επίσης, για τα είδη που χαρακτηρίζουν συγκεκριμένες βιοκοινωνίες σημαντικών ενδιαιτημάτων της Μεσογείου (ποσειδωνία, τραγάνα, λιμνοθάλασσες) και για τους λεσσεψιανούς εισβολείς προσδιορίστηκαν άλλα είδη με παραπλήσιο ρόλο και οι ενδεχόμενοι ανταγωνιστές τους στα συγκεκριμένα ενδιαιτήματα βάσει των λειτουργικών χαρακτηριστικών. Σε όλες τις περιπτώσεις, η πλειοψηφία των ειδών που εξετάστηκαν είχε μηδενικούς στενούς ανταγωνιστές στο κάθε ενδιαίτημα, αλλά σαφώς μεγαλύτερο αριθμό ευρύτερων ανταγωνιστών. Αναφορικά με τους λεσσεψιανούς εισβολείς, για τα περισσότερα είδη δε βρέθηκαν στενά ανταγωνιστικά αυτόχθονα είδη, κάτι που μπορεί να υποδεικνύει ότι η εξάπλωσή τους στη Μεσόγειο οφείλεται σε ύπαρξη κενών οικολογικών θώκων.