Ο παρωδούμενος Ευριπίδης στους "Αχαρνείς" και στις "Θεσμοφοριάζουσες" του Αριστοφάνη

• Κύριος συγγραφέας: Τσουραπάς, Νεκτάριος
• Άλλοι συγγραφείς: Πανούσης, Ιωάννης
• Μορφή: Thesis
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2018
• Θέματα: Αριστοφάνης; Παρωδία; Παρατραγωδία; Αχαρνείς; Θεσμοφοριάζουσες; Τήλεφος; Ανδρομέδα; Παλαμήδης; Ελένη; Τεχνικές παρωδίας; Σκηνή ομηρίας; Σκηνή διάσωσης; Aristophanes; Parody; Paratragedy; Acharnanians; Hostage scene; Rescue scene; 882.01

Στόχος λοιπόν της παρούσας εργασίας είναι η συλλογή, η καταγραφή και η εξέταση των στίχων από τους Αχαρνείς και τις Θεσμοφοριάζουσες του Αριστοφάνη, που παραπέμπουν στην ποίηση του Ευριπίδη και πιο συγκεκριμένα στα έργα Τήλεφος, Ελένη, Ανδρομέδα και Παλαμήδης. Η επαφή των δύο ποιητών επιβεβαιώνεται τόσο σε επίπεδο δράσης - οπτικό επίπεδο - όσο και σε κειμενικό επίπεδο. Αρχικά στα δύο αριστοφανικά έργα είναι έντονη η προβολή τραγικών σκηνών,6 με την αυτούσια παράθεση στίχων, λέξεων-φράσεων, την δομική αλλαγή αυτών και με την χρήση του μυθικού υπόβαθρου.7 Στο πρώτο κεφάλαιο θα αποσαφηνιστούν οι όροι της παρωδίας και της παρατραγωδίας, καθώς αποτελούν βασικά εργαλεία προσέγγισης της σχέσης μεταξύ των δύο ποιητών. Δεν θα ληφθούν υπ’ όψιν οι σύγχρονες προσεγγίσεις, ενώ θα επισημανθούν και οι τεχνικές της παρωδίας με βάση το άρθρο του A. C. Sclesinger «Indications of Parody in Aristophanes», την μονογραφία του P. Rau, Paratragodia: Untersuchung zu einer komischen Form des Aristophanes και το άρθρο του S. Tsitsiridis “On Aristophanic Parody: The Parody Tehniques”. Εν συνέχεια στο δεύτερο κεφάλαιο θα παρουσιαστούν στίχοι από τους Αχαρνείς και τις Θεσμοφοριάζουσες που παραπέμπουν στην χαμένη τραγωδία του Ευριπίδη Τήλεφος. Και στα τρία έργα υπάρχει κοινός τόπος, που είναι η σκηνή της εμφάνισης του ήρωα με ράκη και η σκηνή της ομηρίας. Στην χαμένη τραγωδία ο Τήλεφος εμφανίζεται ρακένδυτος για να τοποθετηθεί στο συμβούλιο των Αχαιών και για να υπερασπιστεί τον λόγο του αρπάζει όμηρο τον Ορέστη και απειλεί να τον σφάξει. Η ίδια σκηνή με διαφορετικά χαρακτηριστικά υπάρχει και στις δύο κωμωδίες του Αριστοφάνη. Αρχικά ο Δικαιόπολης στους Αχαρνείς παρουσιάζεται ρακένδυτος και για να υπερασπιστεί την συνθήκη που σύναψε, αρπάζει ένα σακί με κάρβουνα για όμηρο και το απειλεί με σφαγή. Στις Θεσμοφοριάζουσες όταν αποκαλύπτεται το μυστικό της παρουσίας του μεταμφιεσμένου Μνησίλοχου σε γυναίκα, στο χορό των γυναικών, ό ίδιος βρίσκεται σε απόγνωση και αρπάζει το παιδί της Μίκας απειλώντας να το σκοτώσει. Το τρίτο κεφάλαιο επικεντρώνεται στην αριστοφανική κωμωδία Θεσμοφοριάζουσες. Μετά την παράβαση παρακολουθούμε σκηνές, διασκευή ή παράθεση στίχων από τις τραγωδίες του Ευριπίδη, Ελένη, Ανδρομέδα, Παλαμήδης. Ο Ευριπίδης έχει πληροφορηθεί ότι οι γυναίκες επιθυμούν την καταστροφή του και ο τραγικός μαζί με τον Μνησίλοχο εισβάλλουν στο χορό των γυναικών κατά την εορτή των Θεσμοφορίων. Ο Μνησίλόχος μεταμφιεσμένος σε γυναίκα γίνεται αντιληπτός και μετά ο Ευριπίδης μεταμορφώνεται σε ήρωες των αντίστοιχων τραγωδιών του προκειμένου να τον σώσει. Και στα δύο κεφάλαια θα υπάρξει αυτούσια παράθεση των χωρίων των κωμωδιών και ταυτόχρονη αντιπαραβολή των τραγικών χωρίων με σχολιασμό αυτών και προσπάθεια ανάδειξης τόσο των τεχνικών παρωδίας που χρησιμοποιούνται όσο και ανάδειξη της κωμικότητας των σκηνών. Εν τέλει η εργασία ολοκληρώνεται με την απόπειρα εξαγωγής συμπερασμάτων για τη σχέση μεταξύ των δύο ποιητών και πιθανών απαντήσεων στα ζητήματα και στα ερωτήματα που θα έχουν ανακύψει κατά την πορεία της. Στο τέλος της εργασίας, στο παράθεμα, παρουσιάζονται στίχοι και από τις δύο κωμωδίες του Αριστοφάνη, που παραπέμπουν στην ποίηση του Ευριπίδη και πιο συγκεκριμένα στα προαναφερθέντα έργα.