| Περίληψη: | Μελέτες της Eurostat από το 1995, με στόχο την καταγραφή δεδομένων για τις επαγγελματικές παθήσεις των χώρων εργασίας στην Ε.Ε., έδειξαν ότι οι μυοσκελετικές παθήσεις (ΜΣΠ) αναφέρονται στις 3 περισσότερο συχνές παθήσεις, παρουσιάζοντας συνεχή αύξηση και προσβάλλοντας περίπου 50 εκατομμύρια εργαζόμενους ετησίως. Το οικονομικό κόστος των ΜΣΠ φθάνει, κατά προσέγγιση, στο 2% του συνολικού ΑΕΠ της Ε.Ε.. Η κυριότερη αιτία πρόκλησης ΜΣΠ στους χώρους εργασίας είναι η εκτέλεση επαναλαμβανόμενων εργασιών, σε ποσοστό 62%, που οδηγεί σε κρίσιμη συσσώρευση μυϊκής κόπωσης. Οι κυριότεροι εργονομικοί παράγοντες που επιδρούν στην συσσώρευση της μυϊκής κόπωσης κατά την ανύψωση φορτίων, είναι η μη-εργονομική στάση εργασίας, η εκτέλεση επαναλαμβανόμενων κινήσεων, το βάρος του ανυψώμενου φορτίου καθώς και ο ανεπαρκής χρόνος διαλείμματος για την μυϊκή αποκατάσταση.
Σκοπός της διατριβής ήταν η διερεύνηση του φαινομένου της συσσώρευσης της μυϊκής κόπωσης στα άνω άκρα και στην περιοχή της μέσης κατά την επαναλαμβανόμενη ανύψωση ελαφριού φορτίου και ο προσδιορισμός δεικτών-παραμέτρων της συσσώρευσης κρίσιμης μυϊκής κόπωσης. Αυτοί οι δείκτες κόπωσης προσδιορίζουν τη χρονική περίοδο όπου γίνεται κρίσιμη η συσσώρευση της μυϊκής κόπωσης ώστε οι εργαζόμενοι να καθορίζουν την προσωρινή παύση της εργασίας τους (διάλειμμα) με στόχο την μείωση του κινδύνου πρόκλησης μυοσκελετικών βλαβών. Επιπροσθέτως, οι δείκτες αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο οργάνωσης του ωραρίου εργασίας (εργασία – διάλειμμα).
Στη διατριβή εφαρμόστηκαν τρείς πειραματικές μέθοδοι για την διερεύνηση της συσσώρευσης της μυϊκής κόπωσης κατά την εκτέλεση εργασιών επαναλαμβανόμενης ανύψωσης φορτίου. Η πρώτη μέθοδος είχε στόχο τον προσδιορισμό δεικτών συσσώρευσης της μυϊκής κόπωσης των άνω άκρων κατά την επαναλαμβανόμενη ανύψωση ελαφριού φορτίου σε ράφια σουπερμάρκετ, εκτελώντας δυο διαφορετικές τεχνικές ανύψωσης (χρησιμοποιώντας τα άνω άκρα πάνω από το επίπεδο των ώμων και κάτω από το επίπεδο των ώμων με συμμετοχή του κορμού). Σε αυτή τη πειραματική διαδικασία εφαρμόστηκαν οι μεθοδολογίες της ηλεκτρομυογραφίας, της βιντεοσκόπησης της κίνησης συγκεκριμένων αρθρώσεων των άνω άκρων καθώς και η μεθοδολογία της αισθητής κόπωσης του Borg. Με τη μεθοδολογία της ηλεκτρομυογραφίας καταγράφηκε και αναλύθηκε η ηλεκτρική δραστηριότητα του δελτοειδούς μυός. Με τη μεθοδολογία της βιντεοσκόπησης αναλύθηκαν οι κινηματικές παράμετροι (ταχύτητα, επιτάχυνση, ροπή) των εξεταζόμενων αρθρώσεων, ενώ με τη μεθοδολογία της αισθητής κόπωσης καταγράφηκε η υποκειμενική εκτίμηση των εθελοντών για το επίπεδο της κόπωσής τους. Στη δεύτερη πειραματική μέθοδο σκοπός ήταν ο προσδιορισμός του δείκτη του Χρόνου Έναρξης της συσσώρευσης Κρίσιμης Κόπωσης (ΧΕΚΚ) στη περιοχή της μέσης και η διερεύνηση της επίδρασης των διαλειμμάτων στην μυϊκή αποκατάσταση, κατά την επαναλαμβανόμενη ανύψωση ελαφριού φορτίου από το έδαφος σε πάγκο εργασίας, με καταγραφή ηλεκτρομυογραφήματος του ραχιαίου μυός και με καταγραφή του επιπέδου της αισθητής κόπωσης των εθελοντών. Η τρίτη πειραματική μέθοδος είχε στόχο να ερευνηθεί η πιθανή συσχέτιση μεταξύ της μεταβλητότητας του μυοσκελετικού συστήματος της περιοχής της μέσης και της συσσώρευσης της μυϊκής κόπωσης. Για αυτό το σκοπό εφαρμόστηκε η μεθοδολογία Lyapunov μέσω της οποίας μελετήθηκε η συσχέτιση μεταξύ της σύγκλισης / απόκλισης των κινηματικών παραμέτρων του μυοσκελετικού συστήματος της μέσης, όπως είναι οι σχηματιζόμενες από τους σπονδύλους τροχιές, και των διαφόρων σταδίων της μυϊκής κόπωσης. Τα αποτελέσματα συγκρίθηκαν με τις μετρήσεις της αισθητής κόπωσης των εθελοντών προκειμένου να προσδιοριστεί ο δείκτης ΧΕΚΚ κατά την επαναλαμβανόμενη ανύψωση ελαφριού φορτίου από το έδαφος σε πάγκο εργασίας.
Η ανάλυση των πειραματικών δεδομένων οδήγησε στην εξαγωγή συμπερασμάτων:
1) Ένα από τα κυριότερα συμπεράσματα της διατριβής είναι ότι οι εθελοντές δεν αντιλαμβάνονται έγκαιρα την συσσώρευση της μυϊκής κόπωσης, παρά μόνον όταν αυτή προκαλέσει πόνο, ή έντονη δυσφορία κατά την εργασία ή μυϊκή βλάβη. Το συμπέρασμα αυτό ενδυναμώνει την αρχική θέση της διατριβής που αφορά στην αναγκαιότητα προσδιορισμού δεικτών κόπωσης για την εργονομική οργάνωση του ωραρίου της εργασίας (εργασία/διάλειμμα).
2) Από τη διερεύνηση της επίδρασης των διαλειμμάτων προέκυψε το συμπέρασμα ότι κατά τη διάρκεια εκτέλεσης επαναλαμβανόμενου έργου πρέπει να εφαρμόζονται προοδευτικά αυξανόμενης διάρκειας διαλείμματα, ώστε να επιτυγχάνεται η βέλτιστη μυϊκή αποκατάσταση.
3) Τα αποτελέσματα από την εφαρμογή της ανάλυσης Lyapunov έδειξαν ότι η μεταβλητότητα των κινηματικών τροχιών του μυοσκελετικού συστήματος της μέσης εμφάνισε διαφορετικά στάδια νευρομυϊκού ελέγχου του συστήματος, σαφώς επηρεασμένα από την συσσώρευση μυϊκής κόπωσης.
|
|---|
