| Περίληψη: | Η χρωμοσωματική ποικιλότητα δεν είναι κάτι ασυνήθιστο για πολλές ομάδες θηλαστικών, αλλά και άλλων ζώων. Τα Τρωκτικά (Rodentia) είναι μία Τάξη, με πλήθος από taxa που εκφράζουν τουλάχιστον κάποιο βαθμό ποικιλότητας στους καρυοτύπους τους. Μεταξύ των taxa αυτών, το γένος Nannospalax παρουσιάζει μία από τις εντονότερες περιπτώσεις τέτοιας ποικιλότητας που έχουν παρατηρηθεί, με δεκάδες χρωμοσωματικές φυλές να έχουν περιγραφεί σε όλο το εύρος εξάπλωσής του. Το γένος έχει μελετηθεί συγκριτικά λιγότερο στο ευρωπαϊκό μέρος της εξάπλωσής του, από ότι οι πληθυσμοί της Μικράς και της Δυτικής Ασίας, όπου επίσης εξαπλώνεται. Ειδικότερα, στους ελληνικούς πληθυσμούς έχουν πραγματοποιηθεί μόλις δύο κυτταρολογικές μελέτες σε ελάχιστα δείγματα, αποκαλύπτοντας στην ηπειρωτική Ελλάδα την ύπαρξη τριών διαφορετικών 2n, ήτοι 2n=52, 56 και 58, o καθένας καταγεγραμμένος από μία μόνο τοποθεσία και, επιπλέον, του 2n=38 από τη Λέσβο. Η παρούσα εργασία αποτελεί την πρώτη απόπειρα πιο διεξοδικής κυτταρολογικής μελέτης των ελληνικών πληθυσμών του γένους Nannospalax. Στόχος της δεν είναι μόνο η διερεύνηση της χρωμοσωματικής ποικιλότητας του γένους στην Ελλάδα, αλλά και η επικαιροποίηση της από παλαιά γνωστής εξάπλωσής του, καθώς και η αναζήτηση νέων θέσεων παρουσίας αυτού. Στο πλαίσιο της παρούσας εργασίας, συλλέχθηκαν από επτά ηπειρωτικές και μία νησιωτική τοποθεσία 20 άτομα και αναλύθηκαν κυτταρολογικά 13, στα οποία εφαρμόστηκαν οι τεχνικές ζώνωσης G- και C-banding σε κυτταρολογικό υλικό από ελληνικούς πληθυσμούς, προερχόμενο από μυελό των οστών. Με βάση τα αποτελέσματα της μελέτης μας, τα ζώα της Λήμνου φέρουν 2n=38/NF=74. Η εξέταση της μορφολογίας του καρυοτύπου των ατόμων της Λήμνου τα τοποθετούν στη φυλή ‘Anatolicus’ του υπερ-είδους Nannospalax xanthodon. Επιπλέον, όλα τα άτομα από την ηπειρωτική Ελλάδα που μελετήθηκαν κυτταρολογικά, ήτοι από την Καβάλα στα βόρεια, μέχρι και την ΒΑ Κορινθία στα Νότια διαθέτουν 2n=56/NF=84 και ανήκουν στο υπερ-είδος N. leucodon. Από αυτά, όλα πλην ενός διαθέτουν παρόμοια μορφολογία σε όλα τα χρωμοσώματα και δείχνουν ότι αποτελούν μάλλον μία νέα χρωμοσωματική φυλή για το είδος, η οποία χαρακτηρίζει τους περισσότερους πληθυσμούς του είδους στην Ελλάδα, κυρίως στη Βορρά προς Νότο κατεύθυνση. Μόνο ένα άτομο από την Αλίαρτο της Βοιωτίας εμφάνισε μια διαφορά στη μορφολογία δύο ζευγών χρωμοσωμάτων. Ο καρυότυπος αυτού του ατόμου δείχνει, από μορφολογικής σκοπιάς, πιο κοντά σε εκείνον της χρωμοσωματικής φυλής Epiroticus, Δυτικά των Ιωαννίνων. Μελλοντικά θα πρέπει να διερευνηθεί εάν ο διαφορετικός καρυότυπος που βρέθηκε στη Βοιωτία, είναι πράγματι ο ίδιος με εκείνον της φυλής Epiroticus και αν ναι, πώς είναι δυνατόν να επικοινωνούν οι δύο αντίστοιχοι πληθυσμοί, δεδομένης της παρεμβολής ανάμεσά τους της οροσειράς της Πίνδου. Τέλος συζητείται σχετικώς στο κείμενο η μικρής κλίμακας ποικιλότητα που εντοπίστηκε στα φυλετικά χρωμοσώματα.
|
|---|
