Μελέτη σηματοδοτικών οδών που εμπλέκονται στην επιθηλιομεσεγχυματική μετατροπή στους φυλλοειδείς όγκους μαστού

• Κύριος συγγραφέας: Ακρίδα, Ιωάννα
• Άλλοι συγγραφείς: Παπαδάκη - Πέτρου, Ελένη
• Μορφή: Thesis
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2019
• Θέματα: Φυλλοειδείς όγκοι; Επιθηλιομεσεγχυματική μετατροπή; Phyllodes tumors; Epithelial to mesenchymal transition (ΕΜΤ); Integrin-linked kinase (ILK); 616.994 490 42

Οι φυλλοειδείς όγκοι του μαστού είναι σπάνια ινοεπιθηαλικά νεοπλάσματα με ικανότητα τοπικής υποτροπής και δυναμικό μετάστασης, και ταξινομούνται με βάση ιστολογικά κριτήρια σε καλοήθεις, οριακής κακοήθεια και κακοήθεις. Είναι διφασικοί όγκοι που αποτελούνται από επιθηλιακό και από στρωματικό στοιχείο και επομένως αποτελούν άριστο μοντέλο μελέτης των αλληλεπιδράσεων επιθηλιακών και μεσεγχυματικών κυττάρων in vivo. Η επιθηλιομεσεγχυματική μετατροπή (ΕΜΤ), ένα κυτταρικό πρόγραμμα μέσω του οποίου τα επιθηλιακά κύτταρα αποκτούν μεσεγχυματικό φαινότυπο, ενεργοποιείται φυσιολογικά στην εμβρυογένεση και στην επούλωση τραυμάτων και παθολογικά στον καρκίνο και σε καταστάσεις ίνωσης. Τα τελευταία χρόνια έχει αναδυθεί η άποψη ότι η ΕΜΤ συνεισφέρει όχι μόνο στη διηθητική ικανότητα του καρκίνου, αλλά οδηγεί ως διαδικασία που δεν είναι όλον ή ουδέν, σε ενδιάμεσους φαινότυπους κυττάρων που διαθέτουν ιδιότητες βλαστοκυττάρων, ικανότητα αποφυγής της απόπτωσης και χημειοανθεκτικότητα. Σε αυτό το πλαίσιο θελήσαμε να μελετήσουμε την έκφραση μορίων που εμπλέκονται σε διάφορα επίπεδα στο φαινόμενο ΕΜΤ σε σχέση με τον ιστολογικό τύπο των φυλλοειδών όγκων. Υλικό – Μέθοδος: 96 ιστικά δείγματα μονιμοποιημένα σε φορμόλη και εγκλεισμένα σε παραφίνη ασθενών με φυλλοειδείς όγκους [48/96 (50%) καλοήθεις, 27/96 (28,1%) οριακής κακοήθειας και 21/96 (21,9%) κακοήθεις] μελετήθηκαν με τη μέθοδο της ανοσοϊστοχημείας ως προς την έκφραση του επιθηλιακού δείκτη Ε-καντχερίνη, της β-κατενίνης με τον πολυεπίπεδο ρόλο της τόσο στην κυτταρική προσκόλληση, όσο και στη μεταγωγή σήματος, των μεσεγχυματικών δεικτών βιμεντίνης και Ν-καντχερίνης, των μεταγραφικών παραγόντων που σχετίζονται με την ενεργοποίηση της ΕΜΤ ZEB1, Snail1, Twist1 και τέλος της integrin-linked kinase (ILK) που είναι γνωστό ότι επάγει την ΕΜΤ. Αποτελέσματα: Παρατηρήσαμε ένα πρότυπο ανοσοϊστοχημικής έκφρασης συμβατό με διαδικασία τύπου ΕΜΤ, δηλαδή μείωση της μεμβρανικής και αύξηση της κυτταροπλασματικής/πυρηνικής έκφρασης της Ε-καντχερίνης και της β-κατενίνης, καθώς και αυξημένη έκφραση της βιμεντίνης, Ν-καντχερίνης, Snail1, ZEB1, και Twist1 τόσο στο επιθηλιακό όσο και στο μεσεγχυματικό στοιχείο των όγκων, που σχετίστηκε μάλιστα με τους οριακής κακοήθειας και κακοήθεις όγκους. Επίσης, παρατηρήσαμε κυτταροπλασματικής και πυρηνικής εντόπισης ανοσοθετικότητα της ILK, τόσο στα επιθηλιακά όσο και στα μεσεγχυματικά κύτταρα, που ήταν αυξημένη στους οριακής κακοήθειας και κακοήθεις όγκους και σχετίστηκε σημαντικά με όλους τους λοιπούς δείκτες ΕΜΤ που μελετήσαμε. Συμπέρασμα: Το φαινόμενο της ΕΜΤ ενεργοποιείται στην περίπτωση των φυλλοειδών όγκων του μαστού, συμβάλλοντας στην παθογένεια των όγκων που ανήκουν στις κατηγορίες οριακής κακοήθειας και κακοήθεις. Η ILK επίσης συμβάλλει στην παθογένεια των φυλλοειδών όγκων με επιθετικό ιστολογικό τύπο, ασκώντας της ογκογόνο της δράση, πιθανόν μέσω ΕΜΤ. Από όσο γνωρίζουμε η παρούσα είναι η πρώτη μελέτη στη βιβλιογραφία που εμπλέκει τον ΖΕΒ1 και την ILK στην παθογένεια των φυλλοειδών όγκων.