Περίληψη: | Η αυξημένη εντερική διαπερατότητα στην κίρρωση του ήπατος και η επαγόμενη συστηματική
ενδοτοξιναιμία ως αποτέλεσμα της διάσπασης της ανατομικής και λειτουργικής επάρκειας
του εντερικού φραγμού φαίνεται ότι αποτελεί ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο. Η αύξηση και
η αλλαγή στη σύνθεση του μικροβιακού φορτίου του εντερικού σωλήνα στα πλαίσια του
συνδρόμου της βακτηριακής υπερανάπτυξης και της διαταραχής στην ομοιοστασία της
μικροβιακής χλωρίδας, ως επακόλουθο ελαττωμένης κινητικότητας και άλλων παραγόντων
όπως των διαταραχών στον εντεροηπατικό κύκλο και το μεταβολισμό των χολικών οξέων σε
συνδυασμό με την εξασθενημένη τοπική ανοσολογική απόκριση σε ιστικό επίπεδο και το
φαινόμενο της διαφυγής από την ανοσολογική επιτήρηση φαίνεται ότι οδηγούν σε αυξημένη
διαφυγή βακτηριακών αντιγόνων προς τη συστηματική κυκλοφορία.
Η ελάττωση του αριθμού των ενδοεπιθηλιακών λεμφοκυττάρων που φυσιολογικά επιτηρούν
και εξουδετερώνουν μικροβιακούς εισβολείς από τον αυλό του εντέρου πιθανώς να
συμβάλλει στο φαινόμενο της βακτηριακής μετατόπισης των κιρρωτικών ασθενών. Το
διαρκώς εκτειθέμενο λεμφικό σύστημα του εντέρου σε ποικίλλα αντιγονικά ερεθίσματα από
τον εντερικό αυλό αποτέλεσε στη μελέτη μας πεδίο ερευνητικού ενδιαφέροντος και είναι η
πρώτη ερευνητική προσέγγισή του, σε ασθενείς με κίρρωση του ήπατος. Στο σημείο αυτό
διαπιστώθηκε μείωση του αριθμού των ενδοεπιθηλιακών λεμφοκυττάρων που υπό
φυσιολογικές συνθήκες αποτελούν σε συνάρτηση με την επιθηλιακή επένδυση του εντερικού
τοιχώματος την πρώτη γραμμή άμυνας έναντι των βακτηριακών αντιγόνων.
Η μειωμένη έκφραση από τα κύτταρα Paneth και δράση των αντιμικροβιακών πεπτιδίων των
ντεφενσινών 5 και 6, τα οποία υπό κανονικές συνθήκες έχουν ιδιότητες φυσικών αντιβιοτικών
και παρεμποδίζουν την προσκόλληση των μικροβίων στο επιθηλιακό επένδυμα του εντερικού
βλεννογόνου πιθανώς επιτρέπει την αυξημένη μετατόπιση μικροβιακών στελεχών προς
στείρους φυσιολογικά εξωεντερικούς ιστούς σε ασθενείς με κίρρωση του ήπατος.
Τα αυξημένα επίπεδα οξειδωτικού στρες στην κίρρωση σε ιστικό επίπεδο και η τοξική του
δράση σε δομικές πρωτεΐνες του εντερικού βλεννογόνου προκαλούν κυτταρική και ιστική
βλάβη, αυξημένη απόπτωση και κυτταρικό θάνατο με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο ρυθμός
απόπτωσης των επιθηλιακών εντεροκυττάρων και να ελαττώνεται ο κυτταρικός
πολλαπλασιασμός. Αυτή η δυσαναλογία πιθανώς οδηγεί σε καταστροφή της ακεραιότητας
του εντερικού βλεννογόνου και αυξημένη εντερική διαπερατότητα. Ιδιαίτερα σε ότι αφορά τα δομικά συστατικά των μεσοκυττάριων συνδέσεων αποφρακτικού τύπου παρατηρείται
μειωμένη έκφραση των πρωτεϊνικών συμπλόκων της αποφραξίνης και της κλωντίνης-1 με
αποτελέσμα τη διευκόλυνση της διάβασης αντιγόνων και βακτηρίων μέσω της παρακυττάριας
οδού διέλευσης. Τα δεδομένα αυτά συνθέτουν ένα πολύπλοκο παθογενετικό μηχανισμό του
φαινομένου της βακτηριακής μετατόπισης.
Αξιοσημείωτη είναι η παρατήρηση ότι οι μεταβολές στη έκφραση των πρωτεϊνών των
αποφρακτικών συνδέσεων είναι πιο εκσημασμένη σε ασθενείς με προχωρημένη νόσο όπως
αυτή τεκμηριώνεται με τη ρήξη της αντιρρόπησης και το βαθμονικό σύστημα κατά Child-Pugh
και MELD-sodium. Χαρακτηριστικά μεγαλύτερα επίπεδα ενδοτοξιναιμίας καταγράφονται
στους ασθενείς με μη αντιρροπούμενη νόσο καθώς επίσης και στους ασθενείς εκείνους με
σημαντικού βαθμού πυλαία υπέρταση, όπως τεκμηριώνεται από την παρουσία και το
μέγεθος των κιρσών, την πυλαία γαστροπάθεια, την ανάπτυξη ασκίτη και τη θρομβοπενία.
Το στάδιο της κίρρωσης επιπλέον συσχετίζεται με την ελάττωση στην έκφραση των
ντεφενσινών 5 και 6 όπως αναδείχθηκε με μεθόδους ανοσοϊστοχημείας και ανοσοφθορισμού.
Καταλήγοντας η μελέτη αυτή προσεγγίζει ένα σημαντικό ερευνητικό πεδίο που αφορά τη
διερεύνηση των πιθανών μοριακών και κυτταρικών μηχανισμών της διάσπασης του
βλεννογόνιου εντερικού φραγμού στους ασθενείς με κίρρωση του ήπατος. Στη βάση αυτή θα
μπορούσαν να ενορχηστρωθούν θεραπευτικές στρατηγικές βασισμένες σε μεθόδους
βιοτεχνολογίας για την ενίσχυση του εντερικού φραγμού και την πρόληψη των λοιμώξεων και
των συνακόλουθων συστηματικών επιπλοκών με στόχο την βελτίωση της πρόγνωσης στους
ασθενείς με κίρρωση του ήπατος.
|