Σχεδιασμός και ανάπτυξη διαδικτυακού γλωσσαρίου όρων γλωσσολογίας

• Κύριος συγγραφέας: Ζάγουρα, Αγγελική
• Άλλοι συγγραφείς: Ξυδόπουλος, Γιώργος
• Μορφή: Thesis
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2019
• Θέματα: Ηλεκτρονική λεξικογραφία; Λεξικολογία; Ορολογία; Electronic lexicography; Lexicology; Terminology; 413.028

Στην εργασία αυτή προτείνω το σχεδιασμό ενός δίγλωσσου (ελληνικά-αγγλικά) ηλεκτρονικού γλωσσαρίου ορολογίας της γλωσσολογίας. Παίρνοντας υπόψη χαρακτηριστικά άλλων ήδη υπαρχόντων γλωσσαρίων, επιλέγω αυτά που θεωρώ ότι είναι τα βέλτιστα, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα άρτιο και εύκολα προσβάσιμο γλωσσάρι. Η μικρο-δομή αυτού αποτελείται από τον όρο στις δύο γλώσσες, από ηχητικό αρχείο με την προφορά του αγγλικού όρου και από βιβλιογραφικές πηγές για τους όρους και στις δύο γλώσσες, για περαιτέρω μελέτη. Το γλωσσάρι, εφόσον είναι ηλεκτρονικό, θα διαθέτει μηχανισμό αναζήτησης, για ταχύτερη εύρεση του επιθυμητού όρου. Οι επιδιωκόμενοι χρήστες αυτού, θα είναι άτομα σχετικά με την επιστήμη της γλωσσολογίας, είτε βρίσκονται σε διαδικασία εξοικείωσης με την ορολογία, είτε έχουν ήδη μια κατάρτιση σε αυτή. Η εργασία απαρτίζεται από έξι κεφάλαια με δική του θεματική το καθένα. Αρχικά, γίνεται μια εισαγωγή σχετικά με το θέμα και το στόχο της εργασίας. Το παρόν γλωσσάρι αποτελεί μια επικαιροποιημένη έκδοση του ήδη υπάρχοντος γλωσσαρίου Online Glossary of Linguistics Terminology, το οποίο έχει δημιουργηθεί από τον Γ. Ι. Ξυδόπουλο (2007). Το περιεχόμενο του είναι γλωσσολογική ορολογία και το κοινό στο οποίο απευθύνεται είναι περιορισμένο, λόγω του εξειδικευμένου χαρακτήρα που διαθέτει. Εντάσσεται στην κατηγορία των ειδικών, δίγλωσσων, δικατευθυντικών και ηλεκτρονικών γλωσσαρίων και περιλαμβάνει περίπου 15,000 λήμματα. Το πρώτο κεφάλαιο ολοκληρώνεται με την παρουσίαση της δομής της εργασίας αναλυτικά για κάθε κεφάλαιο. Στο θεωρητικό σκέλος της εργασίας γίνεται βιβλιογραφική ανασκόπηση για κομβικές έννοιες, οι οποίες θα μας απασχολήσουν καθ’όλη την έκταση αυτής. Αρχικά, αναλύεται η έννοια του λεξικού και γίνεται αναφορά στον τομέα εκείνο της γλωσσολογίας που ασχολείται με τη συγγραφή αυτού, τη λεξικογραφία. Στη συνέχεια, η συζήτηση εστιάζεται στα είδη λεξικού που θα μας απασχολήσουν, και συγκεκριμένα αναφέρονται και περιγράφονται τα ειδικά, ηλεκτρονικά και δίγλωσσα/πολύγλωσσα λεξικά. Δίνονται τα χαρακτηριστικά τους, όπως περιγράφονται από γλωσσολόγους που ασχολούνται με τον τομέα της λεξικογραφίας (Martin & van der Vliet (2003), Bowker (2003), Burke (2003), Sterkenburg (2003), κ.ά.). Στη συνέχεια της εργασίας, αναλύεται η έννοια της ορολογίας. Με αυτή έχει ασχοληθεί εκτενώς η Cabré (1999), η οποία την θεωρεί ως την αρχή που ασχολείται με τη μελέτη και συλλογή ειδικών όρων. Πιο συγκεκριμένα, η συζήτηση περιορίζεται στην ελληνική γλωσσολογική ορολογία, με την οποία έχουν ασχοληθεί γλωσσολόγοι όπως οι Μότσιου (1985), Μπαμπινιώτης (1993), Κατσογιάννου & Ευθυμίου (2004), κ.ά. και οι οποίοι δίνουν τα βασικά χαρακτηριστικά που αυτή έχει στην ελληνική γλώσσα. Το κεφάλαιο ολοκληρώνεται με ένα πολύ κομβικό σημείο για την ορολογία, αυτό της παγίωσης, η οποία διαφαίνεται ακριβώς μέσα από τη διαδικασία της δημιουργίας λεξικών και γλωσσαρίων ορολογίας. Η παραγωγή λεξικογραφικού έργου είναι μια σημαντική ένδειξη παγίωσης της ορολογίας. Ολοκληρώνοντας την παρουσίαση των αμιγώς βιβλιογραφικών αναφορών σχετικά με τα λεξικά και την ορολογία, μεταβαίνουμε στην αξιοποίηση των ηλεκτρονικών πηγών που είναι διαθέσιμες για το θέμα της εργασίας. Στο τέταρτο κεφάλαιο, παρουσιάζονται τα ηλεκτρονικά γλωσσάρια και λεξικά γλωσσολογικής ορολογίας που βρίσκονται διαθέσιμα στο διαδίκτυο. Αυτά είναι τόσο ξενόγλωσσα, με πιο συνήθη γλώσσα την αγγλική, όσο και ελληνικά, ένα εκ των οποίων είναι το γλωσσάρι του Ξυδόπουλου (2007), πάνω στο οποίο θα βασιστώ για τη δημιουργία της νέας έκδοσης του γλωσσαρίου. Στόχος του κεφαλαίου είναι να διερευνηθούν άλλα σχετικά γλωσσάρια, να μελετηθούν τα χαρακτηριστικά τους, έτσι ώστε να συγκριθούν μεταξύ τους και να αξιοποιηθούν τα βέλτιστα χαρακτηριστικά για το σχεδιασμό του νέου γλωσσαρίου. Το πέμπτο κεφάλαιο περιλαμβάνει την επιστημονική πρόταση την οποία θέτω και σχετίζεται με το σχεδιασμό του γλωσσαρίου. Αρχικά, δίνω γενικές πληροφορίες για το γλωσσάρι και αναφέρομαι στα βασικά του χαρακτηριστικά. Συνεχίζω με τη μεθοδολογία, την οποία ακολούθησα τόσο εγώ, όσο και η συνάδελφός μου Βασιλική Σκούρτη (2018), για τη δημιουργία του. Η παρουσίαση της δομής αυτού ξεκινά με τη μακρο-δομή, η οποία περιλαμβάνει όλα τα λήμματα και συνεχίζει με τη μικρο-δομή. Η μορφή του κάθε λήμματος εξαρτάται από τη δομή του και ως εκ τούτου, στο γλωσσάρι εντοπίζονται τόσο μονόσημα, όσο και πολύσημα λήμματα, με τα πρώτα να αποτελούν και την πλειοψηφία. Το κεφάλαιο ολοκληρώνεται με την παρουσίαση της μορφής που θα έχει το κάθε λήμμα στο γλωσσάρι. Αναλυτικότερα, δίνονται παραδείγματα λημμάτων, τόσο ελληνικών όσο και αγγλικών, τα οποία είναι ακριβής αναπαράσταση της δομής που θα έχει κάθε λήμμα. Η εργασία ολοκληρώνεται με το έκτο κεφάλαιο, στο οποίο γίνεται συζήτηση σχετικά με το θέμα και αναλύονται κάποια συμπεράσματα, τα οποία προέκυψαν καθ’ όλη τη διάρκεια της έρευνας και δημιουργίας του γλωσσαρίου. Περιγράφονται με συντομία τα όσα αναλύθηκαν στην έκταση της εργασίας και δίνεται η κατακλείδα της όλης έρευνας.