| Περίληψη: | Στη νιτσεϊκή σκέψη δεν θα βρούμε μια φορμαλιστική συνείδηση, ένα δηλαδή καντιανού τύπου γνωστικό υποκείμενο. Μέσα από το σύνολο των έργων του Νίτσε ξετυλίγεται μια διαφορετική φιλοσοφική τοποθέτηση και μεθοδολογία (γενεαλογική προσέγγιση), όχι μόνο όσον αφορά το υποκείμενο, αλλά και έννοιες όπως είναι αυτή της γνώσης, αλλά και της αλήθειας. Η αλήθεια αποτελεί τον πυρήνα αυτής της εργασίας, γύρω από τον οποίο γεννώνται μια σειρά ερωτημάτων πρόσφορων για έρευνα. Τι εννοεί ο Νίτσε με την έννοια αλήθεια; Ποια μπορεί να είναι η σχέση νεωτερικής γνώσης και αλήθειας; Πώς σχετίζεται το ένστικτο με την αλήθεια; Ποια είναι τελικά η σχέση του Νίτσε με την επιστήμη και την επιστημονική (θεωρητική) γνώση; Για να κατανοήσουμε όμως τα ειδικότερα θέματα της αλήθειας και της γνώσης, πρέπει να εξοικειωθούμε με άλλες πιο διευρυμένες νιτσεϊκές έννοιες, όπως είναι η βούληση, η δύναμη αλλά και η τραγική γνώση, όπως τη βρίσκουμε κυρίως στη "Γέννηση της Τραγωδίας", ως αντιδιαστολή στη θεωρητική επιστημονική γνώση. Συνάμα βέβαια πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας και στον νιτσεϊκό προοπτικισμό. Καίριας σημασίας είναι η κατανόηση του, έτσι ώστε να καταλάβουμε όλα τα υπόλοιπα νοήματα που αναζητούμε. Όταν αναφέρεται στην αλήθεια, μιλάει πάντα για μια προοπτική αλήθεια. Τι εννοεί λοιπόν, με τον προοπτικισμό του και τι σχέση έχει αυτός με την αλήθεια και το ζωτικό ψεύδος; Τελικά όμως ποιος είναι ο ρόλος που παίζει μέσα σε όλα αυτά το διαφορετικό νιτσεϊκό υποκείμενο; Φαίνεται μέσα στη σκέψη του να είναι όλα αυτά τα ζητήματα αλληλένδετα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που η εργασία αυτή με αφορμή και πυρήνα την αλήθεια φτάνει να παρατηρεί και να περιγράφει τα διαφορετικά συνειδησιακά σχήματα του κυρίου και του δούλου, που πέραν της προφανούς ηθικής τους διάστασης, μπορούν να μας δείξουν μια εφαρμογή του προοπτικισμού, όπως τον εννοεί ο ίδιος ο Νίτσε. Ωστόσο, μια έννοια προοπτικισμού συναντάμε ήδη στον Χέγκελ, για αυτό και υπάρχουν εκτενείς αναφορές στη μεταξύ τους σχέση, παρά τις μεγάλες διαφορές που έχουν. Τέλος τώρα, η εργασία αυτή κλείνει με ένα κεφάλαιο για την τραγική γνώση και αυτό συμβαίνει, γιατί η τραγική γνώση για τον Νίτσε είναι μία πρακτική, βιωματική αλήθεια, η μόνη που μπορεί να έχει κάποιο νόημα για εκείνον και που έρχεται σε αντιδιαστολή με ό,τι έχει κατασκευαστεί από την ανθρώπινη σκέψη ως αλήθεια.
|
|---|
