Ανάπτυξη τροφικού μοντέλου θαλάσσιου οικοσυστήματος και διερεύνηση σεναρίων σε επίπεδο λειτουργικών ομάδων

• Κύριος συγγραφέας: Παπαπαναγιώτου, Γεώργιος
• Άλλοι συγγραφείς: Τζανάτος, Ευάγγελος
• Μορφή: Thesis
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2019
• Θέματα: Τροφικό μοντέλο; Βιολογικά χαρακτηριστικά; Οικοσύστημα; Σενάρια; Trophic model; Functional traits; Ecosystem; Scenarios; 577.702 85

Το Ecopath έχει αναδειχθεί ως ένα από τα δημοφιλέστερα λογισμικά στη δημιουργία μοντέλων για τη μελέτη θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Στα μοντέλα αυτά, οι διάφοροι οργανισμοί τοποθετούνται σε λειτουργικές ομάδες βάσει του διαιτολογίου τους και αυτές συνδέονται με τροφικές σχέσεις. Στη συνέχεια στο μοντέλο αυτό μπορεί να πραγματοποιηθούν προσομοιώσεις για τη μελέτη της δυναμικής του συστήματος με την επέκταση Ecopath with Ecosim του λογισμικού αυτού. Στη παρούσα εργασία δημιουργήθηκε ένα μοντέλο για το θαλάσσιο οικοσύστημα του Βορείου Αιγαίου, υιοθετώντας όμως μια διαφορετική προσέγγιση στη δημιουργία των λειτουργικών ομάδων του μοντέλου. Δεν χρησιμοποιήθηκαν μόνο δεδομένα δίαιτας, αλλά συνολικά 19 βιολογικά χαρακτηριστικά που αφορούσαν στο βιολογικό κύκλο, στην κατανομή, στην οικολογία και στη συμπεριφορά των ειδών ψαριών της περιοχής και με βάση αυτά, τα διάφορα είδη ομαδοποιήθηκαν σε 15 ομάδες. Επιπρόσθετα, επιχειρήθηκε τα αποτελέσματα να μην αναλυθούν μόνο σε επίπεδο λειτουργικών ομάδων αλλά και βιολογικών χαρακτηριστικών. Συνολικά στο μοντέλο εισήχθησαν 41 λειτουργικές ομάδες. Ακόμα, για τη δημιουργία του μοντέλου Ecopath χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα εκφορτώσεων και απορριπτόμενων του 1993, ενώ για το καλιμπράρισμα των προσομοιώσεων στο Ecosim χρησιμοποιήθηκαν χρονοσειρές συλλήψεων και βιομάζας από το 1993 έως 2008. Προσομοιώθηκαν σενάρια που αφορούσαν σε αλλαγές στην αλιευτική προσπάθεια στη περιοχή για τα έτη 2018-2033. Τα αποτελέσματα των προσομοιώσεων έδειξαν μια τάση μειώσης των πελαγικών ειδών τόσο σε βιομάζα όσο και στα βιολογικά χαρακτηριστικά που τα περιγράφουν. Ταυτόχρονα παρατηρήθηκε αύξηση βιομάζας σε βαθύβια είδη και αυξητική τάση σε βιολογικά χαρακτηριστικά που περιγράφουν τον συγκεκριμένο τρόπο διαβίωσης. Γενικώς δεν παρατηρήθηκαν ιδιαίτερα μεγάλες διαφορές στα αποτελέσματα των σεναρίων, με εξαίρεση τα είδη-στόχους της αλιείας και τα βιολογικά χαρακτηριστικά που τα συνοδεύουν. Εξετάστηκαν επιπλέον και τάσεις σπάνιων βιολογικών χαρακτηριστικών και η πιθανή σημασία τους για το οικοσύστημα. Τέλος πραγματοποιήθηκε σύγκριση με παλιότερο μοντέλο στην ίδια περιοχή μελέτης με παραπλήσια δεδομένα. Διαφορές βρέθηκαν μόνο στο συνολικό αλίευμα λόγω διαφορών στα δεδομένα εκφορτώσεων και σε τροφικούς δείκτες που οφείλονται στην εναλλακτική προσέγγιση της δημιουργίας των ομάδων. Η παρούσα προσέγγιση στη μοντελοποίηση των βιοκοινωνιών θα μπορούσε να υιοθετηθεί και για άλλες περιοχές μελέτης προσφέροντας ενδιαφέροντα αποτελέσματα σχετικά με τις επιπτώσεις της διαχείρισης της αλιείας ή άλλων ανθρωπογενών επιδράσεων στη λειτουργία των οικοσυστημάτων.