| Περίληψη: | Στη σημερινή μετανεωτερική εποχή παρατηρείται η τάση ανάδειξης της διαφορετικότητας και, ιδιαίτερα, της πολιτισμικής. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, όπου η διαφορετικότητα τείνει να λογίζεται ως αυταξία, η συζήτηση ανάμεσα στην πολυπολιτισμικότητα και τη διαπολιτισμικότητα οξύνεται συνεχώς, δίνοντας μια όλο και πιο πολύπλοκη διάσταση στο ζήτημα της διαχείρισης της πολιτισμικής διαφορετικότητας. Παρ’ όλα αυτά, ενώ η πολυπολιτισμικότητα έχει οριοθετήσει το περιεχόμενό της και αρθρώνει τις θέσεις της εντός του πλαισίου του πολιτισμικού σχετικισμού, δεν συμβαίνει το ίδιο και με τη διαπολιτισμικότητα, η οποία έως σήμερα δεν έχει οριοθετηθεί εντός ενός συγκεκριμένου επιστημολογικού Παραδείγματος, παρά συντίθεται από θέσεις αποσπασματικές, με αποτέλεσμα να παραμένει επιστημολογικά «ανοχύρωτη», με ό,τι προβλήματα μπορεί να επιφέρει μια τέτοια συνθήκη σε μια κοινωνική επιστήμη.
Η παραπάνω προβληματική μεγεθύνεται ακόμη περισσότερο στο πεδίο της εκπαίδευσης, καθώς ο όρος «διαπολιτισμική εκπαίδευση» δεν παραπέμπει σε ένα κοινά αποδεκτό μοντέλο εκπαίδευσης, αλλά περιλαμβάνει μια πληθώρα προσεγγίσεων, οι οποίες έχουν τις καταβολές τους σε όλο το φάσμα από τα όρια της αφομοίωσης έως τις παρυφές του πολιτισμικού σχετικισμού, με ένα επιπλέον πρόβλημα να εντοπίζεται στο ότι, ενώ τελευταία ο όρος «διαπολιτισμική εκπαίδευση» (intercultural education) τείνει να επικρατήσει στην Ευρώπη, δεν συμβαίνει το ίδιο και στον αγγλοσαξονικό χώρο, όπου προτιμάται ο όρος «πολυπολιτισμική εκπαίδευση» (multicultural education), δημιουργώντας έτσι ακόμη μεγαλύτερη σύγχυση, καθώς η πολυπολιτισμική εκπαίδευση παραπέμπει συνήθως, αν και όχι πάντα, στην πολιτισμική σχετικότητα.
Έχοντας λάβει υπόψη όλα τα παραπάνω, στην παρούσα εργασία επιχειρείται η επιστημολογική οριοθέτηση της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης υπό το πρίσμα της Κριτικής Θεωρίας. Έτσι, αρχικά, αξιοποιώντας τις προσεγγίσεις της Κριτικής Θεωρίας, αναδεικνύονται τόσο οι αγκυλώσεις της νεωτερικότητας όσο και ο ανορθολογισμός της μετανεωτερικότητας, αποδεικνύεται η συνάφεια της Κριτικής Θεωρίας με τη διαπολιτισμική εκπαίδευση και ασκείται κριτική στον πολιτισμικό σχετικισμό, ούτως ώστε, αφενός μεν, να διαχωριστεί από τη διαπολιτισμική εκπαίδευση και, αφετέρου δε, να αναδειχθεί ο επιζήμιος χαρακτήρας του, ενώ στη συνέχεια πραγματοποιείται μια εκτενής προσέγγιση των ζητημάτων που απασχολούν τη διαπολιτισμική εκπαίδευση, όπως η εκπαίδευση, ο πολιτισμός, ο ρόλος του υποκειμένου και των συλλογικοτήτων, καθώς και η σχέση της ταυτότητας με τη μη ταυτότητα, υπό το πρίσμα της Κριτικής Θεωρίας, ασκώντας ταυτόχρονα κριτική και στον ίδιο τον «αστικό» πυρήνα της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης.
Τέλος, αρθρώνεται η Κριτική Διαπολιτισμική Εκπαίδευση ως ένας δεύτερος αναστοχασμός επί της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, ως ένας τρόπος προσέγγισης των ζητημάτων της, πραγματοποιώντας με τον τρόπο αυτό την επιστημολογική οριοθέτηση της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης υπό το πρίσμα της Κριτικής Θεωρίας.
|
|---|
