Αρχαιομετρική μελέτη κεραμικής Ρωμαϊκής - Υστερορωμαϊκής περιόδου από την επιφανειακή έρευνα στην ευρύτερη περιοχή των Σφακίων Κρήτης
Τα Σφακιά αποτελούν μία απομονωμένη και απόκρημνη περιοχή στην ΝΔ Κρήτη, στην Ελλάδα. Η παρούσα διατριβή αποτελεί την πρώτη αρχαιομετρική μελέτη Ρωμαϊκής- Ύστερο- Ρωμαϊκής κεραμικής που συλλέχθηκε από την επιφανειακή έρευνα, η οποία διεξήχθη μεταξύ του 1980 και του 1990 στη ευρύτερη περιοχή των Σφακ...
| Κύριος συγγραφέας: | |
|---|---|
| Άλλοι συγγραφείς: | |
| Μορφή: | Thesis |
| Γλώσσα: | Greek |
| Έκδοση: |
2020
|
| Θέματα: | |
| Διαθέσιμο Online: | http://hdl.handle.net/10889/13950 |
| id |
nemertes-10889-13950 |
|---|---|
| record_format |
dspace |
| institution |
UPatras |
| collection |
Nemertes |
| language |
Greek |
| topic |
Κεραμική Αρχαιομετρία Σφακιά Ρωμαϊκή περίοδος Pottery Archaeometry Sphakia Roman period |
| spellingShingle |
Κεραμική Αρχαιομετρία Σφακιά Ρωμαϊκή περίοδος Pottery Archaeometry Sphakia Roman period Πολλάτου, Αικατερίνη-Μαρία Αρχαιομετρική μελέτη κεραμικής Ρωμαϊκής - Υστερορωμαϊκής περιόδου από την επιφανειακή έρευνα στην ευρύτερη περιοχή των Σφακίων Κρήτης |
| description |
Τα Σφακιά αποτελούν μία απομονωμένη και απόκρημνη περιοχή στην ΝΔ Κρήτη, στην Ελλάδα. Η παρούσα διατριβή αποτελεί την πρώτη αρχαιομετρική μελέτη Ρωμαϊκής- Ύστερο- Ρωμαϊκής κεραμικής που συλλέχθηκε από την επιφανειακή έρευνα, η οποία διεξήχθη μεταξύ του 1980 και του 1990 στη ευρύτερη περιοχή των Σφακίων από τις Δρ. Τ. Μούντι και Λ. Νίξον. Οι κεραμικοί τύποι που αναγνωρίστηκαν είναι κυρίως αγγεία πόσης και σερβιρίσματος όπως κάνθαροι, σκύφοι, υδρίες, κύπελλα, πιάτα, αγγεία μεταφοράς όπως αμφορείς και κάποια οικιακής χρήσης, όπως κυψέλες. Ο σκοπός της παρούσας μελέτης είναι κατά πρώτον ο προσδιορισμός της προέλευσης των αγγείων αυτών, δηλαδή η αναγνώριση της Κρητικής κεραμικής παραγωγής και ο διαχωρισμός των πιθανών εισαγωγών από κέντρα παραγωγής εκτός της Κρήτης. Κατά δεύτερον έγινε προσπάθεια να αναγνωρισθεί η τεχνολογία κεραμικής παραγωγής και να προσδιοριστούν οι κεραμικές συνταγές που ακολούθησαν οι αρχαίοι κεραμείς. Στα πλαίσια αυτά μελετήθηκαν 101 δείγματα με τη βοήθεια της οπτικής μικροσκοπίας, ενώ αντιπροσωπευτικά δείγματα επιλέχτηκαν για να μελετηθούν περαιτέρω μέσω της Περιθλασιμετρίαςκόνεως ακτίνων Χ (XRPD), της ηλεκτρονικής μικροσκοπίας σάρωσης και μικροανάλυσης (SEM-EDS) και της μικροσκοπίας καθοδοφωταύγειας. Τα δείγματα που μελετήθηκαν παρουσίασαν αρκετές ομοιότητες στα μη πλαστικά εγκλείσματα. Ωστόσο, οι ιστολογικές διαφορές που παρατηρήθηκαν οδήγησαν στην ταξινόμηση των δειγμάτων σε 5 Πετρογραφικές ομάδες και 2 αταξινόμητα δείγματα, οι οποίες επαληθεύτηκαν με το μικροσκόπιο καθοδοφωταύγειας. Επιπλέον, ο ορυκτολογικός προσδιορισμός (XRPD) καθώς και η μικρο-ιστολογική (SEM) και χημική ανάλυση (SEM-EDS) των υπό μελέτη δειγμάτων επέτρεψε τη διερεύνηση των τεχνολογικών παραμέτρων, όπως οι αρχαίες κεραμικές ‘συνταγές’ που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή των αγγείων και οι θερμοκρασίες όπτησης. Τα ασβεστούχα δείγματα υπέδειξαν υψηλές θερμοκρασίες όπτησης ενώ αντίθετα τα μη ασβεστούχα φανερώνουν χαμηλές θερμοκρασίες όπτησης. Η παρούσα μελέτη προσέφερε μία εις βάθος ανάλυση του υλικού που παρήχθηκε ή έφτασε σε αυτό το τμήμα της Κρήτης σε μία περίοδο έντονης κυκλοφορίας και εμπορίου στη Μεσόγειο. |
| author2 |
Ηλιόπουλος, Ιωάννης |
| author_facet |
Ηλιόπουλος, Ιωάννης Πολλάτου, Αικατερίνη-Μαρία |
| format |
Thesis |
| author |
Πολλάτου, Αικατερίνη-Μαρία |
| author_sort |
Πολλάτου, Αικατερίνη-Μαρία |
| title |
Αρχαιομετρική μελέτη κεραμικής Ρωμαϊκής - Υστερορωμαϊκής περιόδου από την επιφανειακή έρευνα στην ευρύτερη περιοχή των Σφακίων Κρήτης |
| title_short |
Αρχαιομετρική μελέτη κεραμικής Ρωμαϊκής - Υστερορωμαϊκής περιόδου από την επιφανειακή έρευνα στην ευρύτερη περιοχή των Σφακίων Κρήτης |
| title_full |
Αρχαιομετρική μελέτη κεραμικής Ρωμαϊκής - Υστερορωμαϊκής περιόδου από την επιφανειακή έρευνα στην ευρύτερη περιοχή των Σφακίων Κρήτης |
| title_fullStr |
Αρχαιομετρική μελέτη κεραμικής Ρωμαϊκής - Υστερορωμαϊκής περιόδου από την επιφανειακή έρευνα στην ευρύτερη περιοχή των Σφακίων Κρήτης |
| title_full_unstemmed |
Αρχαιομετρική μελέτη κεραμικής Ρωμαϊκής - Υστερορωμαϊκής περιόδου από την επιφανειακή έρευνα στην ευρύτερη περιοχή των Σφακίων Κρήτης |
| title_sort |
αρχαιομετρική μελέτη κεραμικής ρωμαϊκής - υστερορωμαϊκής περιόδου από την επιφανειακή έρευνα στην ευρύτερη περιοχή των σφακίων κρήτης |
| publishDate |
2020 |
| url |
http://hdl.handle.net/10889/13950 |
| work_keys_str_mv |
AT pollatouaikaterinēmaria archaiometrikēmeletēkeramikēsrōmaïkēsysterorōmaïkēsperiodouapotēnepiphaneiakēereunastēneuryterēperiochētōnsphakiōnkrētēs AT pollatouaikaterinēmaria archaeometricstudyofromanlateromanceramicwaresfromsurfacesurveyinsphakiaareacrete |
| _version_ |
1771297301063532544 |
| spelling |
nemertes-10889-139502022-09-05T20:13:17Z Αρχαιομετρική μελέτη κεραμικής Ρωμαϊκής - Υστερορωμαϊκής περιόδου από την επιφανειακή έρευνα στην ευρύτερη περιοχή των Σφακίων Κρήτης Archaeometric study of Roman-Late Roman ceramic wares from surface survey in Sphakia area, Crete Πολλάτου, Αικατερίνη-Μαρία Ηλιόπουλος, Ιωάννης Παπαδάτος, Ιωάννης Πομώνης, Παναγιώτης Νοδάρου, Ελένη Pollatou, Aikaterini-Maria Κεραμική Αρχαιομετρία Σφακιά Ρωμαϊκή περίοδος Pottery Archaeometry Sphakia Roman period Τα Σφακιά αποτελούν μία απομονωμένη και απόκρημνη περιοχή στην ΝΔ Κρήτη, στην Ελλάδα. Η παρούσα διατριβή αποτελεί την πρώτη αρχαιομετρική μελέτη Ρωμαϊκής- Ύστερο- Ρωμαϊκής κεραμικής που συλλέχθηκε από την επιφανειακή έρευνα, η οποία διεξήχθη μεταξύ του 1980 και του 1990 στη ευρύτερη περιοχή των Σφακίων από τις Δρ. Τ. Μούντι και Λ. Νίξον. Οι κεραμικοί τύποι που αναγνωρίστηκαν είναι κυρίως αγγεία πόσης και σερβιρίσματος όπως κάνθαροι, σκύφοι, υδρίες, κύπελλα, πιάτα, αγγεία μεταφοράς όπως αμφορείς και κάποια οικιακής χρήσης, όπως κυψέλες. Ο σκοπός της παρούσας μελέτης είναι κατά πρώτον ο προσδιορισμός της προέλευσης των αγγείων αυτών, δηλαδή η αναγνώριση της Κρητικής κεραμικής παραγωγής και ο διαχωρισμός των πιθανών εισαγωγών από κέντρα παραγωγής εκτός της Κρήτης. Κατά δεύτερον έγινε προσπάθεια να αναγνωρισθεί η τεχνολογία κεραμικής παραγωγής και να προσδιοριστούν οι κεραμικές συνταγές που ακολούθησαν οι αρχαίοι κεραμείς. Στα πλαίσια αυτά μελετήθηκαν 101 δείγματα με τη βοήθεια της οπτικής μικροσκοπίας, ενώ αντιπροσωπευτικά δείγματα επιλέχτηκαν για να μελετηθούν περαιτέρω μέσω της Περιθλασιμετρίαςκόνεως ακτίνων Χ (XRPD), της ηλεκτρονικής μικροσκοπίας σάρωσης και μικροανάλυσης (SEM-EDS) και της μικροσκοπίας καθοδοφωταύγειας. Τα δείγματα που μελετήθηκαν παρουσίασαν αρκετές ομοιότητες στα μη πλαστικά εγκλείσματα. Ωστόσο, οι ιστολογικές διαφορές που παρατηρήθηκαν οδήγησαν στην ταξινόμηση των δειγμάτων σε 5 Πετρογραφικές ομάδες και 2 αταξινόμητα δείγματα, οι οποίες επαληθεύτηκαν με το μικροσκόπιο καθοδοφωταύγειας. Επιπλέον, ο ορυκτολογικός προσδιορισμός (XRPD) καθώς και η μικρο-ιστολογική (SEM) και χημική ανάλυση (SEM-EDS) των υπό μελέτη δειγμάτων επέτρεψε τη διερεύνηση των τεχνολογικών παραμέτρων, όπως οι αρχαίες κεραμικές ‘συνταγές’ που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή των αγγείων και οι θερμοκρασίες όπτησης. Τα ασβεστούχα δείγματα υπέδειξαν υψηλές θερμοκρασίες όπτησης ενώ αντίθετα τα μη ασβεστούχα φανερώνουν χαμηλές θερμοκρασίες όπτησης. Η παρούσα μελέτη προσέφερε μία εις βάθος ανάλυση του υλικού που παρήχθηκε ή έφτασε σε αυτό το τμήμα της Κρήτης σε μία περίοδο έντονης κυκλοφορίας και εμπορίου στη Μεσόγειο. Sphakia is a remote and mountainous region in SW Crete, Greece. The present study deals with the first archaeometric characterization of the Roman-Late Roman ceramic assemblage collected during the archaeological surface survey undertaken in the 1980s and 1990s by Drs J. Moody and L. Nixon. The ceramic shapes recognized include fine drinking and serving vessels such as kantharoi, skyphoi, hydriae, bowls, cups, dishes, plates, transport vessels mainly amphorae, and some domestic vessels (mainly beehives). The main aim of this study was firstly identify the origin of vessels in order to recognize and establish the Cretan production against potential imports from off-Cretan centers. Secondly, this study attempted to identify the technology of manufacture and understand the different ‘recipes’ for the production of the pottery. For this reason, a total of 101 ceramic sherds were analyzed through Optical microscopy – OM, while representative samples were tested through X-ray powder Diffraction – XRPD, microtextural and microanalysis (Scanning Electron Microscopy – SEM) techniques and Cathodoluminescence microscopy-CL. In spite of their qualitative similarities in terms of their content in aplastic inclusions, the textural differences observed through OM helped us identify five petrographic groups and two loners; this result was further confirmed through Cathodoluminescence microscopy. Moreover, the mineralogical evaluation (XRPD), the microtexture (SEM) and microanalysis (SEM-EDS) shed light on the technological parameters and the firing temperatures of the vessels. The calcareous samples indicate high firing temperatures while the non-calcareous ones were fired at low temperatures. The study and analysis of the material offers an in-depth investigation of the pottery that was produced at or reached this remote part of Crete in an era of intense circulation and sea trade in the Mediterranean. Moreover, it manifests the potential of the interdisciplinary approach in a challenging pottery assemblage like that from Sphakia,. 2020-10-08T06:52:05Z 2020-10-08T06:52:05Z 2019-09-06 Thesis http://hdl.handle.net/10889/13950 gr 12 application/pdf |
