Σύγκριση μοντέλων διάβρωσης εδάφους και στερεομεταφοράς σε τεχνητές λίμνες : εφαρμογή στον ταμιευτήρα Πηνειού Ηλείας

• Κύριος συγγραφέας: Μιχαλοπούλου, Μαρία
• Άλλοι συγγραφείς: Δεπούντης, Νικόλαος
• Μορφή: Thesis
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2020
• Θέματα: Εδαφική διάβρωση; Πηνειός Ηλείας; Φράγματα; Πυρκαγιές; Soil erosion; Dams; Fires

Η διάβρωση του εδάφους είναι ένα παγκόσμιο περιβαλλοντικό πρόβλημα καθότι τα αποτελέσματά της είναι εμφανή τόσο στο φυσικό όσο και στο ανθρωπογενές περιβάλλον. Η εκτεταμένη ζημιά που προκαλεί εμφανίζεται με την υποβάθμιση της ποιότητας του νερού, του εδάφους, της γεωργικής παραγωγής, με πλημμύρες και καταστροφές σε αστικές περιοχές καθώς και με τη μεταφορά και εναπόθεση φερτών υλικών σε κατάντη περιοχές ή ακόμα και σε ταμιευτήρες φραγμάτων. Μια άλλη παράμετρος που συντελεί στην εδαφική διάβρωση είναι οι δασικές πυρκαγιές, παρόμοιες με αυτή που κατέκαψε την Περιφερειακή Ενότητα Ηλείας, τον Αύγουστο του 2007. Η διάβρωση του εδάφους θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένας κίνδυνος με μακροπρόθεσμες επιπτώσεις και με μεταβλητές διαβαθμίσεις για διαφορετικές περιοχές. Αυτή η έλλειψη γνώσης σχετικά με τις χρονικές και χωρικές κλίμακες των διεργασιών διάβρωσης του εδάφους καθιστά την κατανόηση του τρόπου λειτουργίας της μια σύνθετη αποστολή. Στην παρούσα εργασία εξετάζεται η περίπτωση διάβρωσης του εδάφους της λεκάνης απορροής του ποταμού Πηνειού της ΠΕ Ηλείας, μετά τις πυρκαγιές του Αυγούστου 2007, με τις επιπτώσεις που είχε στην αύξηση εναπόθεσης φερτών υλικών εντός του ταμιευτήρα του φράγματος. Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιείται η αναθεωρημένη Εξίσωση Απώλειας Εδάφους (RUSLE) και τα Γεωγραφικά Πληροφοριακά Συστήματα (GIS) και εκτιμάται το ποσοστό της εδαφικής διάβρωσης στη λεκάνη απορροής του ποταμού Πηνειού, πριν και μετά τις πυρκαγιές του Αυγούστου 2007. Οι συντελεστές που καθορίζουν την Εξίσωση RUSLE και χρησιμοποιήθηκαν στην παρούσα εργασία είναι: α) ο συντελεστής διαβρωτικότητας της βροχόπτωσης (R) που υπολογίστηκε με βάση βροχομετρικά δεδομένα από επτά (7) μετεωρολογικούς σταθμούς, β) o τοπογραφικός συντελεστής LS που υπολογίστηκε βάσει του ψηφιακού μοντέλου αναγλύφου (DEM) της περιοχής έρευνας , γ) ο συντελεστής διαβρωσιμότητας του εδάφους (K) που υπολογίστηκε βάσει των γεωλογικών δεδομένων της περιοχής έρευνας και δ) ο συντελεστής ελέγχου της διάβρωσης (P). Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στον συντελεστή κάλυψης και διαχείρισης γης (C), ο οποίος εκτιμήθηκε για τρεις διαφορετικές περιόδους, πριν τις πυρκαγιές, μετά τις πυρκαγιές και πρόσφατα, προκειμένου να εξεταστεί η επίδραση των πυρκαγιών στα ποσοστά διάβρωσης του εδάφους. Οι ως άνω συντελεστές εισήχθησαν σε περιβάλλον GIS σε ψηφιακό υπόβαθρο DEM της λεκάνης απορροής του ποταμού Πηνειού, ακρίβειας 5m. Τα ποσοστά διάβρωσης του εδάφους υπολογίστηκαν πριν και μετά τις πυρκαγιές χρησιμοποιώντας ως εξαρτημένη μεταβλητή τον συντελεστή διαχείρισης και κάλυψης γης (C), ο οποίος επηρεάζεται έντονα από τις πυρκαγιές και τα παραγόμενα μοντέλα συγκρίθηκαν μεταξύ τους, με την αντιπαραβολή των χαρτών μέσης ετήσιας εδαφικής απώλειας πριν τις πυρκαγιές, μετά τις πυρκαγιές και πρόσφατα. Η εφαρμογή της ως άνω μεθοδολογίας, μπορεί να αποδειχθεί μελλοντικά χρήσιμη στις τοπικές διοικητικές αρχές, για τον άμεσο εντοπισμό περιοχών που παρουσιάζουν υψηλό κίνδυνο διάβρωσης του εδάφους μετά από πυρκαγιές, έτσι ώστε να μπορούν να σχεδιαστούν άμεσα τα κατάλληλα αντιδιαβρωτικά μέτρα για την ανάσχεση του φαινομένου διάβρωσης του εδάφους στην εκάστοτε πληγείσα από πυρκαγιές περιοχή.