| Περίληψη: | Η ανασκαφή που πραγματοποιήθηκε από τον αρχαιολόγο Θεόδωρο Ηλιόπουλο (1994-1996) στον μικρό λόφο “Κεφάλα” πλησίον του σημερινού οικισμού της Βασιλικής και πολύ κοντά στον γνωστό Πρωτομινωικό οικισμό της έφερε στο φως τμήμα Μινωικού οικισμού που χρονολογείται στους “Σκοτεινούς Αιώνες”, δηλαδή στην Υστερομινωική ΙΙΙΓ/Πρωτογεωμετρική περίοδο (1200 π.Χ). Η θέση του οικισμού ως ένα επίπεδο φυσικό πέρασμα που συνδέει τη βόρεια με τη νότια ακτή με θέα τον Ισθμό της Ιεράπετρας σε συνδυασμό με το ιερό της Κεφάλας (το κυριότερο κτίριο του οικισμού στο οποίο λατρευόταν η Μινωική Θεά μεθ’ υψωμένων χειρών) προσδίδουν ιδιαίτερη σημασία στα μέχρι τώρα αρχαιολογικά ευρήματα. Κατά την ανασκαφή εκτός από τα χρηστικά αντικείμενα που βρέθηκαν στον οικισμό, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα λατρευτικά είδωλα (Θεές μεθ’ υψωμένων χειρών) και ο τελετουργικός εξοπλισμός που συμπληρώνει τα αρχαιολογικά ευρήματα στο ιερό. Επιπλέον, η ανασκαφή αποκάλυψε και ίχνη κατοίκησης από πιο πρώιμη εποχή και συγκεκριμένα την Τελική Νεολιθική/Πρωτομινωική Ι περίοδο.
Στο πλαίσιο της παρούσης μελέτης επιλέχθηκαν 72 δείγματα κεραμικής από το υλικό της ανασκαφής για περαιτέρω ανάλυση. Η πλειονότητα των δειγμάτων χρονολογείται στην Υστερομινωική ΙΙΙΓ περίοδο και πρόκειται κυρίως για οικιακά σκεύη (μαγειρικά σκεύη, πρόχοι, λεκάνες και πίθοι), λεπτότεχνη κεραμική (κύπελλα, σκύφοι και κύλικες), καθώς επίσης και τμήματα από τις Θεές μεθ’ υψωμένων χειρών του ιερού της Κεφάλας. Ένας μικρός αριθμός δειγμάτων ανήκει στην Τελική Νεολιθική/Πρωτομινωική Ι περίοδο που αντιπροσωπεύει την πιο πρώιμη κατοίκηση του οικισμού και περιλαμβάνει μικρού και μεσαίου μεγέθους ανοιχτά αγγεία.
Τα επιλεγμένα δείγματα αναλύθηκαν με την βοήθεια πετρογραφικών και ορυκτολογικών μεθόδων, ενώ παράλληλα πρόσφατες επιφάνειες θραύσης των κεραμικών εξετάστηκαν και μικροαναλύθηκαν στο Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο Σάρωσης. Η μελέτη των δειγμάτων επέτρεψε την αναγνώρισης της περιοχής προέλευσης των κεραμικών αντικειμένων, εκτιμήθηκε η πιθανή θερμοκρασία όπτησης και η ατμόσφαιρα που είχε αναπτυχθεί εντός του κλιβάνου, ενώ αναγνωρίστηκαν διαφορετικές συνταγές των κεραμικών υλών από την πρώιμη ως την κύρια φάση κατοίκησης του οικισμού. Επιπλέον, από την παρατήρηση στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο προσδιορίστηκε ο βαθμός υαλοποίησης που έχουν υποστεί τα κεραμικά αλλά και η χημική σύσταση της πρώτης ύλης (ασβεστούχος ή μη-ασβεστούχος).
|
|---|
