Επίδραση της FERM πρωτεΐνης moesin σε δράσεις του VEGF-A

• Κύριος συγγραφέας: Ενάκε, Καρίνα Μιχαέλα
• Άλλοι συγγραφείς: Παπαδημητρίου, Ευαγγελία
• Μορφή: Thesis
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2021
• Θέματα: Mοεζίνη; Πλειοτροπίνη; Iντεγκρίνη ανβ3; Νουκλεολίνη; Mετανάστευση; Ενδοθηλιακά κύτταρα; Moesin; Pleiotrophin; RPTPβ/ζ; VEGFR2; Integrin avb3; Nucleolin; Migration; HUVEC

Η κυτταρική μετανάστευση είναι μία από τις κύριες λειτουργίες των κυττάρων, η οποία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε διάφορες φυσιολογικές βιολογικές λειτουργίες, όπως η αγγειογένεση, καθώς και σε παθολογικές καταστάσεις, όπως ο καρκίνος. Πολλοί παράγοντες ρυθμίζουν τη μετανάστευση ενδοθηλιακών και καρκινικών κυττάρων, όπως η πλειοτροπίνη (pleiotrophin, PTN) και ο αυξητικός παράγοντας του αγγειακού ενδοθηλίου A (vascular endothelial growth factor A, VEGFA). Οι πρωτεΐνες ERM (Ezrin-radixin-moesin) ανήκουν στην υπεροικογένεια band four.1 (4.1) και είναι υψηλά συντηρημένες στην πρωτοταγή τους δομή, με υψηλότερα επίπεδα ομολογίας στις δομές FERM (F for 4.1 protein, E for ezrin, R for radixin and M for moesin) και στις δομές πρόσδεσης με την F-ακτίνη. Πολλές μελέτες έχουν δείξει τον σημαντικό τους ρόλο ως συνδετικών κρίκων μεταξύ μορίων της κυτταρικής μεμβράνης και του κυτταροσκελετού. Οι πρωτεΐνες ERM χαρακτηρίστηκαν κυρίως από το ρόλο τους στην επιθηλιακή μορφογένεση, την κυτταρική προσκόλληση και τη μετανάστευση. Προηγούμενες εργασίες της ερευνητικής μας ομάδας έχουν δείξει την εμπλοκή της moesin στην επαγόμενη από ΡΤΝ μετανάστευση ανθρώπινων ενδοθηλιακών κυττάρων. Με δεδομένο ότι και η PTN και ο VEGFA δρουν μέσω των υποδοχέων RPTPβ/ζ και VEGFR2, στην παρούσα μεταπτυχιακή εργασία μελετήθηκε ο ρόλος της πρωτεΐνης moesin στο σηματοδοτικό μονοπάτι που ενεργοποιείται από τον VEGFA σε ενδοθηλιακά κύτταρα HUVEC. Αρχικά, βρέθηκε ότι η επαγωγή της κυτταρικής μετανάστευσης μετά την αποσιώπηση της moesin στα ενδοθηλιακά κύτταρα ρυθμίζεται καθοδικά ή είναι ανεξάρτητη της ανβ3, εφόσον δεν αναστέλλεται από ένα λειτουργικό αντίσωμα που δεσμεύεται εκλεκτικά και αναστέλλει την ανβ3. Ένα πεπτίδιο που δεσμεύεται εκλεκτικά στη μεμβρανική νουκλεολίνη (nucleolin, NCL) αναστέλλει πλήρως την επαγωγή της κυτταρικής μετανάστευσης που παρατηρείται μετά από αποσιώπηση της moesin στα HUVEC, παρόμοια με την ανασταλτική του δράση στην επαγωγή από ΡΤΝ ή VEGFA, και αυτό συνάδει με την παρατήρηση ότι η αποσιώπηση της moesin αυξάνει τη μετακίνηση της NCL στην κυτταρική μεμβράνη των HUVEC. Η moesin φαίνεται να αλληλεπιδρά με τη NCL και τον VEGFR2, χωρίς να είναι γνωστή η σημασία των αλληλεπιδράσεων αυτών. Παρόμοια με τη δράση της ΡΤΝ, ο VEGFA165 επάγει τη φωσφορυλίωση της moesin στη θέση Thr558, μια δράση που δε σχετίζεται με την επαγωγή της κυτταρικής μετανάστευσης. Ο υποδοχέας RPTPβ/ζ δεν εμπλέκεται στην επαγόμενη από ΡΤΝ ή VEGFA165 φωσφορυλίωση της moesin στη θέση Thr558. Αναστολή της κινάσης τυροσίνης του VEGFR2 δεν επηρεάζει τη φωσφορυλίωση της moesin, ενώ ένα αντίσωμα που αλληλεπιδρά με την εξωκυτταρική περιοχή δέσμευσης του προσδέτη στον υποδοχέα VEGFR2 αυξάνει τη φωσφορυλίωση της moesin στη θέση Thr558, παρατήρηση που χρίζει περαιτέρω διερεύνησης. Τέλος, ένα πεπτίδιο που αντιστοιχεί στα αμινοξέα 16-24 της αμινοτελικής περιοχής της ΡΤΝ και που είναι γνωστό από προηγούμενες μελέτες ότι αναστέλλει την αλληλεπίδραση της ΡΤΝ και του VEGFA με τη NCL και τον VEGFR2, επίσης αυξάνει τη φωσφορυλίωση της moesin στη θέση Thr558. Συνολικά, τα αποτελέσματα της παρούσας εργασίας υποστηρίζουν τον σημαντικό ρόλο της moesin στη ρύθμιση της μετανάστευσης των ενδοθηλιακών κυττάρων και ανοίγουν τον δρόμο σε μελλοντικές ερευνητικές εργασίες που θα διερευνήσουν σε βάθος τα εμπλεκόμενα μόρια και μηχανισμούς, προκειμένου να αναδειχθούν πιθανοί νέοι στόχοι για ανάπτυξη προ- ή αντι-αγγειογενετικών θεραπευτικών προσεγγίσεων