Η ποικιλία στην κλίση των ουσιαστικών της Καππαδοκικής διαλέκτου

• Κύριος συγγραφέας: Παπαδάτου, Νίκη
• Άλλοι συγγραφείς: Papadatou, Niki
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2021
• Θέματα: Καππαδοκική διάλεκτος; Κλίση; Αναδιαμόρφωση ονοματικού κλιτικού συστήματος; Cappadocian dialect; Inflection; Reconstruction of the inflectional system

Στο πλαίσιο του ενδιαφέροντος για την εξέταση των νεοελληνικών διαλέκτων εντάσσεται η παρούσα μεταπτυχιακή εργασία στην οποία εξετάζεται η μορφολογική διαδικασία της κλίσης, όπως αυτή πραγματώνεται στην Καππαδοκική διάλεκτο. Η έρευνα, που εντάσσεται στους κλάδους της Μορφολογίας και της Διαλεκτολογίας, έχει ως αντικείμενό της την ενδελεχή μελέτη και περιγραφή της κλίσης των ουσιαστικών της Καππαδοκικής διαλέκτου και την παρουσίαση των διακριτικών χαρακτηριστικών τους. Αναλυτικότερα, στο πρώτο Κεφάλαιο δίνονται βασικές πληροφορίες που αφορούν το ιστορικό και γλωσσικό πλαίσιο της διαλέκτου. Στο δεύτερο Κεφάλαιο θα αναφερθώ στον τρόπο με τον οποίο συνελέγη το υλικό για την διεξαγωγή της παρούσας έρευνας, προβαίνοντας σε μία σύντομη αλλά περιεκτική επισκόπηση των επιμέρους πηγών. Έπεται ένα κεφάλαιο, στο οποίο προσδιορίζω το θεωρητικό πλαίσιο το οποίο υιοθετείται για τη περιγραφή και τη γλωσσολογική ανάλυση της ονοματικής κλίσης της διαλέκτου (Κεφ. 3). Στο τέταρτο Κεφάλαιο, παρουσιάζονται τα βασικά χαρακτηριστικά της Καππαδοκικής που σχετίζονται με την κλίση των ουσιαστικών, ενώ στο πέμπτο κεφάλαιο προσδιορίζονται τα είδη της ονοματικής κλίσης που εμφανίζονται σε αυτήν. Στα Κεφάλαια έξι, εφτά και οχτώ επιχειρείται μία εκτενής παρουσίαση της ονοματικής κλίσης της Καππαδοκικής διαλέκτου. Ξεκινάω με τα ουδέτερα ουσιαστικά (Κεφ. 6) που διακρίνονται στα ουδέτερα σε -ι (6.1), τα ουδέτερα σε -μα, -μο (6.2), τα ουδέτερα σε -ο (6.3), τα ουδέτερα σε -ος (6.4) και τα ουδέτερα τουρκικής προέλευσης με συστηματική θεματική αλλομορφία (6.5). Ακολουθεί η περιγραφή του τρόπου κλίσης των αρσενικών ουσιαστικών (Κεφ. 7) που χωρίζονται στα (προ)παροξύτονα αρσενικά σε -ος (7.1), τα οξύτονα αρσενικά σε -ος (7.2), τα αρσενικά σε -ης, χωρίς θεματική αλλομορφία (7.3) και τα αρσενικά σε -ας, που εμφανίζουν αλλομορφική ποικιλία (7.4). Οι τάξεις των ονομάτων ολοκληρώνονται με τα θηλυκά ουσιαστικά (Κεφ. 8) που διακρίνονται στα θηλυκά σε -α (8.1) και τα θηλυκά σε -η (8.2). Στο ένατο Κεφάλαιο παρουσιάζεται το σύστηµα των κλιτικών τάξεων (εφεξής ΚΤ) για τα ουσιαστικά της Καππαδοκικής διαλέκτου, όπως προτείνεται από τον Karatsareas (2016), ο οποίος βασίζει την ανάλυσή του στην προσέγγιση των ΚΤ της Ράλλη (2005) για την κοινή νεοελληνική (εφεξής ΚΝΕ), αναθεωρημένο με βάση τα σχόλια του Janse (2019) και τα δεδομένα που προσφέρουν οι επιμέρους πηγές. Στο δέκατο και τελευταίο Κεφάλαιο συνοψίζονται τα βασικά σημεία και συμπεράσματα της εργασίας σχετικά με την κλίση των ουσιαστικών της Καππαδοκικής διαλέκτου. Στα Καππαδοκικά ιδιώματα παρατηρείται μετακίνηση των αρσενικών και των θηλυκών ουσιαστικών προς τις τάξεις των ουδετέρων. Το τελευταίο, έχει οδηγήσει σε σταδιακή μείωση των ΚΤ τάξεων στα Νότια Καππαδοκικά ιδιώματα. Σημαντικό ρόλο στην αναδιαμόρφωση των κλιτικών παραδειγμάτων φαίνεται να διαδραματίζει η παρουσία δύο φαινομένων: α) η απώλεια των μορφολογικά διακριτών τιμών γένους προς όφελος του τύπου του ουδετέρου (βλ. Karatsareas 2009) και β) η υιοθέτηση τύπων των ουδετέρων σε -ι (ΚΤ7 κατά τον Karatsareas 2016). Παράλληλα, στην παρούσα εργασία αναδεικνύω πως οι επακόλουθες μεταβολές του γένους και της ΚΤ για τα αρσενικά ουσιαστικά συγκεκριμένα, υποβοηθούνται από το χαρακτηριστικό της αποβολής του ληκτικού -ς. Η εργασία ολοκληρώνεται με τη βιβλιογραφία και το παράρτημα.