Μελέτη της έκφρασης γονιδίων που ενέχονται στην ανάπτυξη φαιού και λευκού λιπώδους ιστού σε δείγματα ασθενών με καρκίνο μαστού

• Κύριος συγγραφέας: Σπεντζοπούλου, Αργυρώ
• Άλλοι συγγραφείς: Spentzopoulou, Argyro
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2021
• Θέματα: Καρκίνος μαστού; Λιπογένεση; Breast cancer; Adipogenesis

H πιο συχνή κακοήθεια στις γυναίκες είναι ο καρκίνος του μαστού Οι περισσότεροι όγκοι μαστού προέρχονται από τα κύτταρα των λοβών (λοβιακά καρκινώματα) και των γαλακτοφόρων πόρων (πορογενή καρκινώματα). Ωστόσο οι περισσότερες παθήσεις του μαστού είναι καλοήθεις και αποτελούν μία ετερογενή ομάδα αλλοιώσεων. Ο λιπώδης ιστός αποτελεί ένα είδος χαλαρού συνδετικού ιστού και είναι υπεύθυνος για σημαντικές λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος μέσω τις έκκρισης ειδικών μορίων των λιποκίνων όπως την αποθήκευση ενέργειας, την ρύθμιση του συστηματικού μεταβολισμού. Υπάρχουν τρία είδη λιπώδους ιστού ο λευκός, ο φαιός και ο μπεζ. Οι λιποκίνες του λιπώδους ιστού εμπλέκονται σε σηματοδοτικά μονοπάτια που ενοχοποιούνται για τον καρκίνο του μαστού. Ο υποδοχέας PPARγ (Peroxisome Proliferator-activated Receptor-γ), η πρωτεΐνη C/EBPα (CCAAT/enhancer-binding protein alpha), η πρωτεΐνη UCP1 (Uncoupling Protein1), η adiponectin και το ένζυμο DIO2 (Type II Ιodothyronine Deiodinase) είναι σημαντικά μόρια στη διαδικασία της λιπογένεσης. Επιπροσθέτως, μελέτες σε κυτταρικές καλλιέργειες καρκίνου μαστού, πειραματόζωα και δείγματα από ασθενείς με καρκίνο μαστού έχουν δείξει ότι τα μόρια PPARγ, C/EBPα, UCP1, adiponectin και DIO2 εμπλέκονται στην παθοφυσιολογία του καρκίνου του μαστού. Σκοπός: Ο σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση της έκφρασης των γονιδίων που κωδικοποιούν τα μόρια PPARγ, C/EPBα, UCP1, DIO2 και Adiponectin τα οποία ενέχονται στην ανάπτυξη του φαιού (PPARγ, DIO2, UCP1), μπεζ (PPARγ, DIO2, UCP1) και του λευκού λιπώδους ιστού (PPARγ, Adiponectin, C/EPBα) σε δείγματα ασθενών με Διηθητικό Πορογενές Καρκινώμα Μη Ειδικού Τύπου (Invasive carcinoma of no special type, NST), Λοβιακό Καρκίνωμα in situ (Lobular carcinoma in situ, LCIS) και Πορογενές Καρκίνωμα in situ (Ductal Carninoma in situ, DCIS). Επίσης τα επίπεδα έκφρασης αυτών των μορίων θα συσχετιστούν με α) την έκφραση των ορμονικών υποδοχέων (ER, PR) (ERα status, PR status), β) την έκφραση του HER2 (HER2 status), γ) την έκφραση του Ki67 αντιγόνου και δ) την παρουσία ή όχι λεμφαδενικών μεταστάσεων. Μέθοδοι: Στη μελέτη συμμετείχαν εθελοντικά 15 ενήλικες γυναίκες εκ των οποίων οι 7 είχαν μία καλοήθη πάθηση μαστού (4 γυναίκες με ινοαδένωμα και οι 3 γυναίκες με ινοκυστικές αλλοιώσεις) και οι υπόλοιπες 8 έπασχαν από καρκίνο μαστού. Οι γυναίκες αυτές υπεβλήθησαν σε χειρουργική αφαίρεση τμήματος ή ολόκληρου του μαστού, με ή χωρίς λεμφαδενικό καθαρισμό. Σε τομές παραφίνης από τους όγκους πραγματοποιήθηκαν ανοσοϊστοχημικές χρώσεις και σε δείγματα όγκων ασθενών πραγματοποιήθηκε απομόνωση RNA για τη διενέργεια qRT-PCR. Τα δείγματα από τις καλοήθεις παθήσεις αποτέλεσαν τα δείγματα control. Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματά μας έδειξαν αυξημένη έκφραση του γονιδίου Pparγ η οποία ήταν στατιστικά σημαντική στα δείγματα όγκων με καρκίνο μαστού (p=0,035) σε σχέση με τους μάρτυρες. Επίσης διαπιστώσαμε τάση μείωσης της έκφρασης του γονιδίου Dio2 (p=0,0890) και αύξηση των επιπέδων έκφρασης των Cebpα (p=0,2460) και Adipoq (p=0,544) στα δείγματα καρκίνου του μαστού (p=0,0890) σε σχέση με τις καλοήθεις παθήσεις. Όσο αφορά τα επίπεδα έκφρασης των γονιδίων Dio2, Cebpa, Adipoq και Pparγ και την έκφραση των υποδοχέων ER, PR, HER2 και αντιγόνου Ki67 δε βρήκαμε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ της έκφρασης κάθε γονιδίου και της μειωμένης ή αυξημένης έκφρασης των υποδοχέων ER, PR, HER2 και αντιγόνου Ki67 (p>0,05). Διαπιστώσαμε αυξημένη έκφραση των γονιδίων Dio2 (p=0,1440), Cebpα (p=0,1558) και Adipoq (p=0,1890) και μειωμένη έκφραση του γονιδίου PPARγ (p=0,3917) σε όγκους ασθενών με χαμηλή έκφραση του υποδοχέα ΕRα (ΕRα ≤10%). Ακόμα βρήκαμε αύξηση των επιπέδων έκφρασης των γονιδίων Dio2 (p=0,4179), Cebpα (p=0,1558) και του γονιδίου Adipoq (p=0,4625) και μειωμένη έκφραση του γονιδίου PPARγ (p=0,3917) στους όγκους με χαμηλά κυτταρικά επίπεδα του υποδοχέα PR (PR≤10%). Επιπλέον στους θετικούς για τον υποδοχέα HER2 όγκους παρατηρήσαμε αυξημένα επίπεδα έκφρασης των γονιδίων Dio2 (p=0,2255) και Cebpα (p=0,1558) και μείωση των επιπέδων έκφρασης των γονιδίων Adipoq (p=0,5366) και PPARγ (p=0,3917). Επίσης διαπιστώσαμε αυξημένα επίπεδα έκφρασης των γονιδίων Dio2 (p=0,2824), Cebpα (p=0,7279) και Adipoq (p=0,4324) στους όγκους ασθενών με αυξημένη έκφραση του αντιγόνου Ki67 (Ki67>15%). Επιπροσθέτως, στην παρούσα μελέτη συγκρίναμε τα επίπεδα έκφρασης των γονιδίων Dio2, Cebpa, Pparγ, Adipoq στα δείγματα καρκίνου μαστού με την παρουσία ή απουσία διήθησης μασχαλιαίων λεμφαδένων. Πιο συγκεκριμένα, ανιχνεύσαμε αυξημένα επίπεδα της έκφρασης των γονιδίων Dio2 (p=0,5289) και Cebpα (p=0,5644) και μειωμένα επίπεδα έκφρασης των γονιδίων Pparγ (p=0,5365) και Adipoq (p=0,3170) στα δείγματα όγκων ασθενών χωρίς λεμφαδενικές μεταστάσεις. Όμως οι διαφορές, παρότι δείχνουν τάση, δεν είναι στατιστικά σημαντικές. Συζήτηση και Συμπεράσματα: Τα γονίδια PPARγ, C/EPBα, DIO2 και Adipoq εκφράζονται κυρίως στο λιπώδη ιστό. Ο υποδοχέας PPARγ αποτελεί βασικό παράγοντα ρύθμισης της λιπογένεσης και στα 3 είδη λιπώδους ιστού ενώ το ένζυμο DIO2 εκφράζεται κυρίως στο φαιό λιπώδη ιστό. Διαπιστώσαμε σημαντική αύξηση της έκφρασης του υποδοχέα PPARγ (p=0,035) και τάση αύξησης του ενζύμου DIO2 (p=0,089) στα καρκινικά κύτταρα από όγκους καρκίνου μαστού. Τα ευρήματά μας αποτελούν ένδειξη ότι η κακοήθης εξαλλαγή των κυττάρων του μαστού επηρεάζει, ή επηρεάζεται από γονίδια που ενέχονται στο λιπιδικό μεταβολισμό και καθορίζουν τα φαινοτυπικά χαρακτηριστικά του λιπώδους ιστού. Ωστόσο απαιτούνται περισσότερα δείγματα καρκίνου μαστού τόσο για να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα. Ακόμα η μελέτη της έκφρασης και άλλων μορίων που εμπλέκονται στη λιπογένεση όπως του UCP1 και PRDM16 είναι απαραίτητη. Επίσης δεν υπήρχε στατιστικά σημαντική διαφορά στην έκφραση των γονιδίων Dio2, Adipoq, Pparγ και Cebpa σε σχέση με την έκφραση των υποδοχέων ER, PR, HER2 και του αντιγόνου Ki67 αλλά και με τη διήθηση της νόσου στους γειτονικούς λεμφαδένες. Ωστόσο οι τυπικές αποκλίσεις της έκφρασης των γονιδίων Dio2, Adipoq, Pparγ και Cebpa ήταν μεγάλες στις ομάδες αυξημένης ή μειωμένης έκφρασης των υποδοχέων υποδοχέων ER, PR, HER2 και του αντιγόνου Ki67. Επιπλέον και οι τυπικές αποκλίσεις της έκφρασης των γονιδίων Dio2, Adipoq, Pparγ και Cebpa ήταν μεγάλες στα δείγματα όγκων ασθενών με απουσία διήθησης ή με διήθηση της νόσου στους γειτονικούς λεμφαδένες. Επομένως περαιτέρω μελέτη με μεγαλύτερο αριθμό δειγμάτων απαιτείται για τον ασφαλή καθορισμό όλων των προαναφερόμενων σχέσεων με τη χρήση RT-PCR αλλά και ανοσοϊστοχημικής μεθόδου με στόχο την εύρεση νέων θεραπειών για τον καρκίνο του μαστού και κυρίως για τους όγκους με μειωμένη έκφραση των υποδοχέων ERα και PR.