Μέλετη της ζώνης επαφής των διαφορετικών χρωμοσωματικών φυλών του οικιακού ποντικού Mus musculus domesticus σε ΒΔ θέσεις του Robertsonian συστήματος της Πελοποννήσου

• Κύριος συγγραφέας: Λουκάτου, Νικολίτσα
• Άλλοι συγγραφείς: Loukatou, Nikolitsa
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2021
• Θέματα: Οικιακός ποντικός; Roberstonian σύστημα; Μερική ομολογία βραχιόνων; Υβρίδια; House mouse; Robertsonian system; Monobrachial homology; Hybrids

Ο καρυότυπος του οικιακού ποντικού Mus musculus domesticus αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον αντικείμενο μελέτης λόγω των χρωμοσωματικών αναδιατάξεων που εμφανίζει, ήτοι τις Robertsonian (Rb) συντήξεις. Σύμφωνα με αυτές, δύο ακροκεντρικά χρωμοσώματα ενώνονται στην περιοχή του κεντρομέρους, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός μετακεντρικού χρωμοσώματος. Συνεπώς, ο διπλοειδής αριθμός χρωμοσωμάτων (2n) του υποείδους μειώνεται από 2n=40 και φθάνει έως και την κατώτερη δυνατή τιμή, 2n=22. Ως αποτέλεσμα, καταγράφονται στη φύση πολυάριθμοι Rb πληθυσμοί που διαφέρουν ως προς τα Rb χρωμοσώματα που φέρουν, οι οποίοι σχηματίζουν ομόζυγες Rb φυλές, οι οποίες με τη σειρά τους οργανώνονται σε Rb συστήματα. Τρία τέτοια Rb συστήματα υπάρχουν και στην Ελλάδα. Σκοπός της παρούσας εργασίας, ήταν η μελέτη του φαινομένου των Rb συντήξεων του ποντικού Mus musculus domesticus στο ΒΔ Rb σύστημα της Πελοποννήσου, με έμφαση στην ζώνη επαφής μεταξύ των Rb φυλών GRKA (2n=28) και GROL (2n=24), οι οποίες εμφανίζουν μερική ομολογία βραχιόνων. Συγκεκριμένα, συλλέχθηκαν 49 άτομα από 13 περιοχές, τα οποία μελετήθηκαν κυτταρολογικά μέσω απομόνωσης υλικού από τον μυελό των οστών και όρχεων και της χρήσης των τεχνικών χρώσης G- και C-banding. Επίσης, οι όρχεις από δέκα από αυτά χρησιμοποιήθηκαν για ιστολογική μελέτη. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε γεωμετρική μορφομετρία σε γνάθους ατόμων από τις τρεις κύριες Rb φυλές της Πελοποννήσου (GROL, GRKA και GRP1). Το πιο εντυπωσιακό αποτέλεσμα είναι ότι, μετά από πολλά έτη μελέτης των περιοχών επαφής των δύο Rb φυλών με μερική ομολογία βραχιόνων, GROL και GRKA, καταγράφηκαν για πρώτη φορά φυσικά υβρίδια, πιθανώς F1 γενιάς, καθώς έφεραν ακριβώς τον ενδιάμεσο καρυότυπο των δύο Rb φυλών (2n=26), δηλαδή με τέσσερα Rb χρωμοσώματα σε ετεροζυγωτία και σχηματισμό μίας πεντάδας και μίας τριάδας στη μείωση. Η εύρεση φυσικών υβριδίων με μερική ομολογία βραχιόνων στη φύση είναι εξαιρετικά σπάνια, παρά τις εκτεταμένες προσπάθειες εύρεσής τους από τους ερευνητές. Μάλιστα, η εντύπωση που αποκομίζεται είναι ότι η γονιδιακή ροή μεταξύ των δύο Rb φυλών είναι τέτοια που έχει οδηγήσει στη δημιουργία και άλλων φυσικών υβριδίων, απλών ή πολλαπλών ετεροζυγωτών που φέρουν αν όχι όλα, μερικά από τα χρωμοσώματα και των δύο φυλών. Επιπλέον, προέκυψαν ενδείξεις ότι ο ακροκεντρικός πληθυσμός φτάνει έως και τις ΝΔ θέσεις της περιοχής μελέτης. Η ιστολογική μελέτη έδειξε ότι δεν πρέπει να υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στη σπερματογένεση των πολύπλοκων ετεροζυγωτών, γεγονός μη αναμενόμενο, ενώ η γεωμετρική μορφομετρία έδωσε ενδείξεις για ύπαρξη διαφορών μεταξύ των Rb φυλών GROL και GRP1. Όλα τα παραπάνω ενισχύουν την αρχική εντύπωση ότι η ζώνη επαφής των Rb φυλών GROL και GRKA είναι μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περιοχή μελέτης φαινομένων υβριδισμού στη φύση, η συστηματική μελέτη της οποίας θα πρέπει να συνεχιστεί και στο μέλλον.