Κλίση και οργάνωση κλιτικών παραδειγμάτων
Στην παρούσα διδακτορική διατριβή διερευνάται η συγχρονική οργάνωση της ονοματικής κλιτικής μορφολογίας στον νου του φυσικού ομιλητή και η διαχρονική δυνατότητα αναδιάρθρωσης των κλιτικών παραδειγμάτων, είτε κάτω από την επίδραση ενδογλωσσικών παραγόντων είτε εξαιτίας της γλωσσικής επαφής. Η διατριβ...
| Κύριος συγγραφέας: | |
|---|---|
| Άλλοι συγγραφείς: | |
| Γλώσσα: | Greek |
| Έκδοση: |
2021
|
| Θέματα: | |
| Διαθέσιμο Online: | http://hdl.handle.net/10889/15248 |
| id |
nemertes-10889-15248 |
|---|---|
| record_format |
dspace |
| institution |
UPatras |
| collection |
Nemertes |
| language |
Greek |
| topic |
Κλίση Κλιτικά παραδείγματα Κλιτικές τάξεις Μορφομικά φαινόμενα Γλωσσική επαφή Γλωσσική αλλαγή Αλλομορφία Συγκρητισμός Ετερόκλιση Ελλειπτικότητα Υπεραφθονία Νεοελληνικές διάλεκτοι Μειονοτικές γλώσσες Γκρίκο Γκρέκο Γλωσσική επαφή Eλληνικής-Iταλικής Inflection Inflectional paradigms Inflectional classes Morphomic phenomena Language contact Language change Allomorphy Syncretism Heteroclisis Defectiveness Overabundance Modern Greek Dialects Minority languages Griko Greko Language contact Greek-Italian |
| spellingShingle |
Κλίση Κλιτικά παραδείγματα Κλιτικές τάξεις Μορφομικά φαινόμενα Γλωσσική επαφή Γλωσσική αλλαγή Αλλομορφία Συγκρητισμός Ετερόκλιση Ελλειπτικότητα Υπεραφθονία Νεοελληνικές διάλεκτοι Μειονοτικές γλώσσες Γκρίκο Γκρέκο Γλωσσική επαφή Eλληνικής-Iταλικής Inflection Inflectional paradigms Inflectional classes Morphomic phenomena Language contact Language change Allomorphy Syncretism Heteroclisis Defectiveness Overabundance Modern Greek Dialects Minority languages Griko Greko Language contact Greek-Italian Μαρίνης, Μιχαήλ Κλίση και οργάνωση κλιτικών παραδειγμάτων |
| description |
Στην παρούσα διδακτορική διατριβή διερευνάται η συγχρονική οργάνωση της ονοματικής κλιτικής μορφολογίας στον νου του φυσικού ομιλητή και η διαχρονική δυνατότητα αναδιάρθρωσης των κλιτικών παραδειγμάτων, είτε κάτω από την επίδραση ενδογλωσσικών παραγόντων είτε εξαιτίας της γλωσσικής επαφής. Η διατριβή οργανώνεται σε δύο τμήματα. Στο πρώτο τμήμα (κεφάλαια 1-4), επιχειρείται μία θεωρητική οριοθέτηση της διαδικασίας της κλίσης τόσο συγχρονικά όσο και διαχρονικά. Στο πλαίσιο αυτό, παρέχονται επιχειρήματα ότι η κλίση αποτελεί τομέα της μορφολογίας. Επιπλέον, σε αντίθεση με την διχοτομική αντίληψη που επικρατεί στην βιβλιογραφία, σύμφωνα με την οποία η κλίση έχει χαρακτήρα είτε συνταγματικό είτε παραδειγματικό, η διατριβή προτείνει ότι η κλιτική μορφολογία έχει διττή φύση, και ότι η κλίση λειτουργεί παράλληλα άλλοτε συνταγματικά και άλλοτε παραδειγματικά. Χαρακτηριστική περίπτωση τον παραδειγματικών σχέσεων οι οποίες αναπτύσσονται στην κλίση είναι τα κλιτικά παραδείγματα και οι κλιτικές τάξεις. Οι τελευταίες είναι δυνατόν είτε να συμμορφώνονται με μία κανονική κατάσταση, όπως περιγράφεται από το μοντέλο της Κανονικής Τυπολογίας (Canonical Τypology· Corbett 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2011), είτε να αποκλίνουν από αυτήν, δημιουργώντας μορφολογικά φαινόμενα όπως η αλλομορφία, ο συγκρητισμός, η ετερόκλιση, η ελλειπτικότητα, και η υπεραφθονία. Σε διαχρονικό επίπεδο, επιχειρείται να μοντελοποιηθούν τα αίτια και οι μηχανισμοί με τους οποίους οι κλιτικές τάξεις είναι δυνατόν να μεταβάλλονται στον άξονα του χρόνου.
Η διάρθρωση του πρώτου μέρους της διατριβής έχει ως εξής: Στο κεφάλαιο 1, αναδύονται οι βασικές θεωρητικές παραδοχές στις οποίες στηρίζεται η διατριβή. Εξετάζεται η κλίση στο πλαίσιο του Ισχυρού Λεξικαλισμού, θεμελιώδης αρχή του οποίου είναι η ιδέα ότι η κλίση αποτελεί κλάδο της μορφολογίας, η οποία είναι αυτόνομος τομέας της γραμματικής. Στο κεφάλαιο 2, αναδεικνύεται ο παραδειγματικός χαρακτήρας της μορφολογίας, με έμφαση στα κλιτικά παραδείγματα, ιδιαίτερη περίπτωση των οποίων αποτελούν οι κλιτικές τάξεις. Διερευνάται ο τρόπος με τον οποίο οργανώνονται, υποστηρίζεται ότι ο χαρακτήρας τους είναι μορφομικός (morphomic), συζητιούνται τα κριτήρια εκείνα που επηρεάζουν την ανάθεση των κλιτικών τάξεων στα λεξήματα, η σχέση τους με το γένος, καθώς και οι παράγοντες που επηρεάζουν την παραγωγικότητά τους. Στο κεφάλαιο 3, μέσα από τη εφαρμογή του τυπολογικού μοντέλου της Κανονικής Μορφολογίας, αναλύονται τα φαινόμενα της αλλομορφίας, του συγκρητισμού, της ετερόκλισης, της ελλειπτικότητας και της υπεραφθονίας, τα οποία ορίζω ως αποκλίσεις από την κανονικότητα. Υποστηρίζω ότι ο ρόλος των φαινομένων αυτών είναι ιδιαίτερα κρίσιμος, καθώς αποτελούν ένα παράθυρο στην συγχρονική αρχιτεκτονική του ονοματικού συστήματος και, παράλληλα, είναι παράγοντες οι οποίοι επιδρούν καθοριστικά στη διαχρονική εξέλιξή του. Στο κεφάλαιο 4, η διατριβή εξετάζει τη διαχρονική εξέλιξη των κλιτικών τάξεων. Αφού έχει προηγηθεί η απόδειξη ότι οι κλιτικές τάξεις ανήκουν εξ ολοκλήρου στη Μορφολογία, το κεφάλαιο εκκινά από τη σημασία της μορφολογίας για τη γλωσσική μεταβολή. Στη συνέχεια, ανιχνεύονται τα αίτια της μορφολογικής μεταβολής, των οποίων η κατηγοριοποίηση προτείνεται σε ενδογλωσσικά, εξωγλωσσικά, και παραγλωσσικά. Ακόμη, εξετάζονται οι βασικοί μηχανισμοί της μορφολογικής μεταβολής, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στους μηχανισμούς εκείνους οι οποίοι επιδρούν στο επίπεδο τον κλιτικών τάξεων.
Στο δεύτερο τμήμα της διατριβής (κεφάλαια 5-8), το θεωρητικό μοντέλο που διαμορφώθηκε στα προηγούμενα κεφάλαια εφαρμόζεται για την μελέτη της ονοματικής κλιτικής μορφολογίας της Κατωιταλικής. Η διατριβή φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα νέο, πλήρες και δια-διαλεκτικά εφαρμόσιμο πρότυπο ως προς την συγχρονική και διαχρονική ανάλυση της ονοματικής κλιτικής μορφολογίας. Η έρευνα λαμβάνει υπόψη της: (α) δεδομένα τα οποία συλλέχθηκαν με έρευνες πεδίου κατά τη διάρκεια εκπόνησης της παρούσας διατριβής (καλοκαίρι 2016 & 2018), (β) τις μέχρι σήμερα βιβλιογραφικά προταθείσες κατηγοριοποιήσεις, και (γ) δεδομένα διαχρονικού χαρακτήρα (τα οποία χρησιμοποιούνται για να μελετηθεί η γλωσσική μεταβολή στο επίπεδο των κλιτικών τάξεων).
Σε αντίθεση με τις προηγούμενες κατηγοριοποιήσεις, οι προταθείσες κλιτικές τάξεις δεν προκύπτουν από την άνωθεν επιβολή μοντέλων τα οποία έχουν δημιουργηθεί για άλλες γλωσσικές ποικιλίες. Στην διατριβή, οι κλιτικές τάξεις του συστήματος προκύπτουν μέσα από την ανάδειξη των κάθε φορά διαθέσιμων ομάδων κλιτικών επιθημάτων και των μεταξύ τους δυνατών συνδυασμών. Η επιλογή αυτή έχει ως αποτέλεσμα (α) την περιγραφή ενός συστήματος κοντά στην διαίσθηση του φυσικού ομιλητή, (β) το οποίο διαθέτει περιγραφική και (γ) ερμηνευτική επάρκεια. Η θέση ότι η μορφολογία αποτελεί αυτόνομο τομέα της γραμματικής ενισχύεται μέσα από την καταγραφή, την ανάλυση και την ερμηνεία φαινομένων μορφομικού χαρακτήρα. Επίσης, μέσα από τα δεδομένα της διατριβής, υποστηρίζεται ότι, τα πραγματικά γλωσσικά συστήματα αποκλίνουν από τον ιδεατό γλωσσικό κόσμο τον οποίο περιγράφει το τυπολογικό μοντέλο της κανονικής μορφολογίας. Εντούτοις, το μοντέλο αναδεικνύεται ως ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο για την καλύτερη κατανόηση φαινομένων τα οποία επιδρούν τόσο στην συγχρονική οργάνωση των κλιτικών παραδειγμάτων όσο και στην διαχρονική εξέλιξή τους. Τέλος, ως προς το επίπεδο της διαχρονικής μεταβολής των κλιτικών τάξεων, σε αντίθεση με την αντίληψη ότι η ένταση της επαφής είναι δυνατόν να αποτελεί αποκλειστικό παράγοντα καθορισμού της γλωσσικής αλλαγής (Thomason 2001, 2010), παρέχονται επιχειρήματα ότι για την γλωσσική αλλαγή τα ενδογλωσσικά χαρακτηριστικά είναι εξαιρετικά σημαντικά και πρέπει να λαμβάνονται υπόψη από κοινού με τους εξωγλωσσικούς παράγοντες.
Η διάρθρωση του δεύτερου τμήματος της διατριβής έχει ως εξής: Στο κεφάλαιο 5, παρέχονται ορισμένα χαρακτηριστικά στοιχεία αναφορικά με την εμφάνιση, την εξέλιξη και τη σημερινή κοινωνιογλωσσική κατάσταση των ελληνικών ποικιλιών που ομιλήθηκαν στη Νότια Ιταλία. Παρουσιάζονται -ενδεικτικά- ορισμένα διακριτικά χαρακτηριστικά γλωσσικά στοιχεία των μελετώμενων ποικιλιών σε επίπεδο λεξιλογικό, φωνολογικό και μορφοσυντακτικό. Στο κεφάλαιο 6, γίνεται μία κριτική ανασκόπηση των βιβλιογραφικά διαθέσιμων προσεγγίσεων της ονοματικής κλίσης της Κατωιταλικής. Εξετάζονται τα εκάστοτε προτεινόμενα κριτήρια οργάνωσης του κλιτικού συστήματος σε κλιτικές τάξεις. Για κάθε προτεινόμενη ανάλυση αναδεικνύονται οι αδυναμίες και τα προβλήματα εκείνα που την καθιστούν μη επαρκή, αφενός για την ερμηνεία των φαινομένων που λαμβάνουν χώρα στην συγχρονική οργάνωση του ονοματικού κλιτικού συστήματος και αφετέρου για την ερμηνεία της γλωσσικής αλλαγής. Στο κεφάλαιο 7, λαμβάνει χώρα μία καινούρια κατηγοριοποίηση της ονοματικής κλίσης της Κατωιταλικής, η οποία συνιστά ένα νέο μοντέλο ανάλυσης του ονοματικού κλιτικού συστήματος. Το προτεινόμενο μοντέλο ικανοποιεί τις θεωρητικές αρχές που διέπουν την κλίση ως τομέα της Μορφολογίας και τις αρχές που διέπουν τη συγκρότηση κλιτικών παραδειγματικών σχέσεων. Επιπλέον, ξεπερνά τα θεωρητικά προβλήματα των προηγούμενων προσεγγίσεων, τα οποία αναδείχθηκαν στο κεφάλαιο 6. Η ανάλυση εκκινεί από την περιγραφή κρίσιμων παραμέτρων του συστήματος, όπως είναι η θεματική αλλομορφία και ο ρόλος του κελιού της γενικής ενικού, για τις οποίες αποδεικνύεται ότι επιδρούν σημαντικά στον καθορισμό των ορίων μεταξύ θέματος και κλιτικού επιθήματος. Με βάση τις παραδοχές αυτές, ορίζονται οι διαθέσιμες στο σύστημα ομάδες κλιτικών επιθημάτων, μέσα από τους συνδυασμούς των οποίων προκύπτουν οι πέντε κλιτικές τάξεις που τελικά προτείνονται. Ακόμη, διερευνάται η επίδραση φαινομένων μη κανονικής κλίσης στη συγχρονική εικόνα του γλωσσικού συστήματος. Στο κεφάλαιο 8, αναδεικνύονται οι τρόποι με τους οποίους τα ονοματικά κλιτικά παραδείγματα της Κατωιταλικής μεταβλήθηκαν στον άξονα της διαχρονίας. Καταγράφονται οι διαθέσιμοι μηχανισμοί γλωσσικής μεταβολής και διερευνάται η φύση των αιτιών οι οποίες την προκάλεσαν, μέσω της προσεκτικής συνεξέτασης της επίδρασης στην αλλαγή παραγόντων τόσο εξωγλωσσικών, όσο και ενδογενών του γλωσσικού συστήματος. Τέλος, στο κεφάλαιο 9, επιχειρείται μία σύνοψη της βασικής συμβολής της παρούσας διατριβής. |
| author2 |
Marinis, Michail |
| author_facet |
Marinis, Michail Μαρίνης, Μιχαήλ |
| author |
Μαρίνης, Μιχαήλ |
| author_sort |
Μαρίνης, Μιχαήλ |
| title |
Κλίση και οργάνωση κλιτικών παραδειγμάτων |
| title_short |
Κλίση και οργάνωση κλιτικών παραδειγμάτων |
| title_full |
Κλίση και οργάνωση κλιτικών παραδειγμάτων |
| title_fullStr |
Κλίση και οργάνωση κλιτικών παραδειγμάτων |
| title_full_unstemmed |
Κλίση και οργάνωση κλιτικών παραδειγμάτων |
| title_sort |
κλίση και οργάνωση κλιτικών παραδειγμάτων |
| publishDate |
2021 |
| url |
http://hdl.handle.net/10889/15248 |
| work_keys_str_mv |
AT marinēsmichaēl klisēkaiorganōsēklitikōnparadeigmatōn AT marinēsmichaēl inflectionandinflectionalparadigms |
| _version_ |
1771297165457489920 |
| spelling |
nemertes-10889-152482022-09-05T06:57:32Z Κλίση και οργάνωση κλιτικών παραδειγμάτων Inflection and inflectional paradigms Μαρίνης, Μιχαήλ Marinis, Michail Κλίση Κλιτικά παραδείγματα Κλιτικές τάξεις Μορφομικά φαινόμενα Γλωσσική επαφή Γλωσσική αλλαγή Αλλομορφία Συγκρητισμός Ετερόκλιση Ελλειπτικότητα Υπεραφθονία Νεοελληνικές διάλεκτοι Μειονοτικές γλώσσες Γκρίκο Γκρέκο Γλωσσική επαφή Eλληνικής-Iταλικής Inflection Inflectional paradigms Inflectional classes Morphomic phenomena Language contact Language change Allomorphy Syncretism Heteroclisis Defectiveness Overabundance Modern Greek Dialects Minority languages Griko Greko Language contact Greek-Italian Στην παρούσα διδακτορική διατριβή διερευνάται η συγχρονική οργάνωση της ονοματικής κλιτικής μορφολογίας στον νου του φυσικού ομιλητή και η διαχρονική δυνατότητα αναδιάρθρωσης των κλιτικών παραδειγμάτων, είτε κάτω από την επίδραση ενδογλωσσικών παραγόντων είτε εξαιτίας της γλωσσικής επαφής. Η διατριβή οργανώνεται σε δύο τμήματα. Στο πρώτο τμήμα (κεφάλαια 1-4), επιχειρείται μία θεωρητική οριοθέτηση της διαδικασίας της κλίσης τόσο συγχρονικά όσο και διαχρονικά. Στο πλαίσιο αυτό, παρέχονται επιχειρήματα ότι η κλίση αποτελεί τομέα της μορφολογίας. Επιπλέον, σε αντίθεση με την διχοτομική αντίληψη που επικρατεί στην βιβλιογραφία, σύμφωνα με την οποία η κλίση έχει χαρακτήρα είτε συνταγματικό είτε παραδειγματικό, η διατριβή προτείνει ότι η κλιτική μορφολογία έχει διττή φύση, και ότι η κλίση λειτουργεί παράλληλα άλλοτε συνταγματικά και άλλοτε παραδειγματικά. Χαρακτηριστική περίπτωση τον παραδειγματικών σχέσεων οι οποίες αναπτύσσονται στην κλίση είναι τα κλιτικά παραδείγματα και οι κλιτικές τάξεις. Οι τελευταίες είναι δυνατόν είτε να συμμορφώνονται με μία κανονική κατάσταση, όπως περιγράφεται από το μοντέλο της Κανονικής Τυπολογίας (Canonical Τypology· Corbett 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2011), είτε να αποκλίνουν από αυτήν, δημιουργώντας μορφολογικά φαινόμενα όπως η αλλομορφία, ο συγκρητισμός, η ετερόκλιση, η ελλειπτικότητα, και η υπεραφθονία. Σε διαχρονικό επίπεδο, επιχειρείται να μοντελοποιηθούν τα αίτια και οι μηχανισμοί με τους οποίους οι κλιτικές τάξεις είναι δυνατόν να μεταβάλλονται στον άξονα του χρόνου. Η διάρθρωση του πρώτου μέρους της διατριβής έχει ως εξής: Στο κεφάλαιο 1, αναδύονται οι βασικές θεωρητικές παραδοχές στις οποίες στηρίζεται η διατριβή. Εξετάζεται η κλίση στο πλαίσιο του Ισχυρού Λεξικαλισμού, θεμελιώδης αρχή του οποίου είναι η ιδέα ότι η κλίση αποτελεί κλάδο της μορφολογίας, η οποία είναι αυτόνομος τομέας της γραμματικής. Στο κεφάλαιο 2, αναδεικνύεται ο παραδειγματικός χαρακτήρας της μορφολογίας, με έμφαση στα κλιτικά παραδείγματα, ιδιαίτερη περίπτωση των οποίων αποτελούν οι κλιτικές τάξεις. Διερευνάται ο τρόπος με τον οποίο οργανώνονται, υποστηρίζεται ότι ο χαρακτήρας τους είναι μορφομικός (morphomic), συζητιούνται τα κριτήρια εκείνα που επηρεάζουν την ανάθεση των κλιτικών τάξεων στα λεξήματα, η σχέση τους με το γένος, καθώς και οι παράγοντες που επηρεάζουν την παραγωγικότητά τους. Στο κεφάλαιο 3, μέσα από τη εφαρμογή του τυπολογικού μοντέλου της Κανονικής Μορφολογίας, αναλύονται τα φαινόμενα της αλλομορφίας, του συγκρητισμού, της ετερόκλισης, της ελλειπτικότητας και της υπεραφθονίας, τα οποία ορίζω ως αποκλίσεις από την κανονικότητα. Υποστηρίζω ότι ο ρόλος των φαινομένων αυτών είναι ιδιαίτερα κρίσιμος, καθώς αποτελούν ένα παράθυρο στην συγχρονική αρχιτεκτονική του ονοματικού συστήματος και, παράλληλα, είναι παράγοντες οι οποίοι επιδρούν καθοριστικά στη διαχρονική εξέλιξή του. Στο κεφάλαιο 4, η διατριβή εξετάζει τη διαχρονική εξέλιξη των κλιτικών τάξεων. Αφού έχει προηγηθεί η απόδειξη ότι οι κλιτικές τάξεις ανήκουν εξ ολοκλήρου στη Μορφολογία, το κεφάλαιο εκκινά από τη σημασία της μορφολογίας για τη γλωσσική μεταβολή. Στη συνέχεια, ανιχνεύονται τα αίτια της μορφολογικής μεταβολής, των οποίων η κατηγοριοποίηση προτείνεται σε ενδογλωσσικά, εξωγλωσσικά, και παραγλωσσικά. Ακόμη, εξετάζονται οι βασικοί μηχανισμοί της μορφολογικής μεταβολής, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στους μηχανισμούς εκείνους οι οποίοι επιδρούν στο επίπεδο τον κλιτικών τάξεων. Στο δεύτερο τμήμα της διατριβής (κεφάλαια 5-8), το θεωρητικό μοντέλο που διαμορφώθηκε στα προηγούμενα κεφάλαια εφαρμόζεται για την μελέτη της ονοματικής κλιτικής μορφολογίας της Κατωιταλικής. Η διατριβή φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα νέο, πλήρες και δια-διαλεκτικά εφαρμόσιμο πρότυπο ως προς την συγχρονική και διαχρονική ανάλυση της ονοματικής κλιτικής μορφολογίας. Η έρευνα λαμβάνει υπόψη της: (α) δεδομένα τα οποία συλλέχθηκαν με έρευνες πεδίου κατά τη διάρκεια εκπόνησης της παρούσας διατριβής (καλοκαίρι 2016 & 2018), (β) τις μέχρι σήμερα βιβλιογραφικά προταθείσες κατηγοριοποιήσεις, και (γ) δεδομένα διαχρονικού χαρακτήρα (τα οποία χρησιμοποιούνται για να μελετηθεί η γλωσσική μεταβολή στο επίπεδο των κλιτικών τάξεων). Σε αντίθεση με τις προηγούμενες κατηγοριοποιήσεις, οι προταθείσες κλιτικές τάξεις δεν προκύπτουν από την άνωθεν επιβολή μοντέλων τα οποία έχουν δημιουργηθεί για άλλες γλωσσικές ποικιλίες. Στην διατριβή, οι κλιτικές τάξεις του συστήματος προκύπτουν μέσα από την ανάδειξη των κάθε φορά διαθέσιμων ομάδων κλιτικών επιθημάτων και των μεταξύ τους δυνατών συνδυασμών. Η επιλογή αυτή έχει ως αποτέλεσμα (α) την περιγραφή ενός συστήματος κοντά στην διαίσθηση του φυσικού ομιλητή, (β) το οποίο διαθέτει περιγραφική και (γ) ερμηνευτική επάρκεια. Η θέση ότι η μορφολογία αποτελεί αυτόνομο τομέα της γραμματικής ενισχύεται μέσα από την καταγραφή, την ανάλυση και την ερμηνεία φαινομένων μορφομικού χαρακτήρα. Επίσης, μέσα από τα δεδομένα της διατριβής, υποστηρίζεται ότι, τα πραγματικά γλωσσικά συστήματα αποκλίνουν από τον ιδεατό γλωσσικό κόσμο τον οποίο περιγράφει το τυπολογικό μοντέλο της κανονικής μορφολογίας. Εντούτοις, το μοντέλο αναδεικνύεται ως ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο για την καλύτερη κατανόηση φαινομένων τα οποία επιδρούν τόσο στην συγχρονική οργάνωση των κλιτικών παραδειγμάτων όσο και στην διαχρονική εξέλιξή τους. Τέλος, ως προς το επίπεδο της διαχρονικής μεταβολής των κλιτικών τάξεων, σε αντίθεση με την αντίληψη ότι η ένταση της επαφής είναι δυνατόν να αποτελεί αποκλειστικό παράγοντα καθορισμού της γλωσσικής αλλαγής (Thomason 2001, 2010), παρέχονται επιχειρήματα ότι για την γλωσσική αλλαγή τα ενδογλωσσικά χαρακτηριστικά είναι εξαιρετικά σημαντικά και πρέπει να λαμβάνονται υπόψη από κοινού με τους εξωγλωσσικούς παράγοντες. Η διάρθρωση του δεύτερου τμήματος της διατριβής έχει ως εξής: Στο κεφάλαιο 5, παρέχονται ορισμένα χαρακτηριστικά στοιχεία αναφορικά με την εμφάνιση, την εξέλιξη και τη σημερινή κοινωνιογλωσσική κατάσταση των ελληνικών ποικιλιών που ομιλήθηκαν στη Νότια Ιταλία. Παρουσιάζονται -ενδεικτικά- ορισμένα διακριτικά χαρακτηριστικά γλωσσικά στοιχεία των μελετώμενων ποικιλιών σε επίπεδο λεξιλογικό, φωνολογικό και μορφοσυντακτικό. Στο κεφάλαιο 6, γίνεται μία κριτική ανασκόπηση των βιβλιογραφικά διαθέσιμων προσεγγίσεων της ονοματικής κλίσης της Κατωιταλικής. Εξετάζονται τα εκάστοτε προτεινόμενα κριτήρια οργάνωσης του κλιτικού συστήματος σε κλιτικές τάξεις. Για κάθε προτεινόμενη ανάλυση αναδεικνύονται οι αδυναμίες και τα προβλήματα εκείνα που την καθιστούν μη επαρκή, αφενός για την ερμηνεία των φαινομένων που λαμβάνουν χώρα στην συγχρονική οργάνωση του ονοματικού κλιτικού συστήματος και αφετέρου για την ερμηνεία της γλωσσικής αλλαγής. Στο κεφάλαιο 7, λαμβάνει χώρα μία καινούρια κατηγοριοποίηση της ονοματικής κλίσης της Κατωιταλικής, η οποία συνιστά ένα νέο μοντέλο ανάλυσης του ονοματικού κλιτικού συστήματος. Το προτεινόμενο μοντέλο ικανοποιεί τις θεωρητικές αρχές που διέπουν την κλίση ως τομέα της Μορφολογίας και τις αρχές που διέπουν τη συγκρότηση κλιτικών παραδειγματικών σχέσεων. Επιπλέον, ξεπερνά τα θεωρητικά προβλήματα των προηγούμενων προσεγγίσεων, τα οποία αναδείχθηκαν στο κεφάλαιο 6. Η ανάλυση εκκινεί από την περιγραφή κρίσιμων παραμέτρων του συστήματος, όπως είναι η θεματική αλλομορφία και ο ρόλος του κελιού της γενικής ενικού, για τις οποίες αποδεικνύεται ότι επιδρούν σημαντικά στον καθορισμό των ορίων μεταξύ θέματος και κλιτικού επιθήματος. Με βάση τις παραδοχές αυτές, ορίζονται οι διαθέσιμες στο σύστημα ομάδες κλιτικών επιθημάτων, μέσα από τους συνδυασμούς των οποίων προκύπτουν οι πέντε κλιτικές τάξεις που τελικά προτείνονται. Ακόμη, διερευνάται η επίδραση φαινομένων μη κανονικής κλίσης στη συγχρονική εικόνα του γλωσσικού συστήματος. Στο κεφάλαιο 8, αναδεικνύονται οι τρόποι με τους οποίους τα ονοματικά κλιτικά παραδείγματα της Κατωιταλικής μεταβλήθηκαν στον άξονα της διαχρονίας. Καταγράφονται οι διαθέσιμοι μηχανισμοί γλωσσικής μεταβολής και διερευνάται η φύση των αιτιών οι οποίες την προκάλεσαν, μέσω της προσεκτικής συνεξέτασης της επίδρασης στην αλλαγή παραγόντων τόσο εξωγλωσσικών, όσο και ενδογενών του γλωσσικού συστήματος. Τέλος, στο κεφάλαιο 9, επιχειρείται μία σύνοψη της βασικής συμβολής της παρούσας διατριβής. This doctoral dissertation investigates the synchronic organization of nominal inflection in the native speakers’ mind and the diachronic restructuring of inflectional paradigms either under the light of language contact or the linguistic system’s internal causes. The dissertation is organized into two parts. In the first part (chapters 1-4), a theoretical definition of inflection is delimited both synchronically and diachronically. In this context, it is argued that inflection is an autonomous field of morphology. Moreover, contrary to the dichotomous perception of inflection that prevails in the literature, according to which inflection is either syntagmatic or paradigmatic, this dissertation suggests that inflectional morphology has a dual nature, as it works both at a syntagmatic and paradigmatic level. The most typical case of the paradigmatic status of inflection is inflectional classes. The latter can either conform to a canonical state, as described by the model of Canonical Typology (Corbett 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2011) or deviate from it, thus creating morphological phenomena, such as allomorphy, syncretism, heteroclisis, defectiveness, and overabundance. Also, at a diachronic level, attempts are made to model the causes and mechanisms by which inflectional examples can change over time. The first part of the dissertation’s structure is as follows: Chapter 1 highlights the basic theoretical assumptions on which the dissertation is based. Inflection is examined in the framework of Strong Lexicalism, a fundamental principle of which is the idea that inflection belongs to morphology, which is an autonomous field of grammar, distinct from syntax. In Chapter 2, the morphology’s paradigmatic character is highlighted, emphasizing the inflectional paradigms, a particular case of which is inflectional classes. We argue that the character of inflectional classes is morphοmic, and we investigate the way they are organized, the criteria affecting their assignment to words, their relationship with gender, and the factors that affect their productivity. In Chapter 3, through the application of the principles proposed by the typological model of Canonical Typology, the phenomena of allomorphy, syncretism, heteroclisis, defectiveness, and overabundance are analyzed, defined as deviations from canonicity. It is argued that these phenomena play a particularly critical role, as they are a window into the synchronic architecture of the nominal system. Also, they are essential factors impacting the way(s) the system evolves diachronically. In Chapter 4, the dissertation examines the evolution of inflectional classes over time. Given that inflectional classes belong to morphology, this chapter begins with the importance of morphology in language change. The chapter, then, proposes the classification of the causes of morphological change into interlinguistic, intralinguistic, and extralinguistic. Also, the basic mechanisms of morphological change are examined, while particular emphasis is given on mechanisms affecting inflectional classes. In the second part of this dissertation (chapters 5-8), the previous chapters’ theoretical model is applied to studying the nominal inflectional morphology of Griko and Greko, the Greek varieties spoken in South Italy. The dissertation aspires to be a new, complete, and inter-dialectically applicable model for the synchronic and diachronic analysis of nominal inflection. The research takes into account: i. Data I collected personally through fieldwork in the summer of 2016 & 2018. ii. The categorizations have been proposed so far in the literature. iii. Diachronic data (used to study language change). In contrast to the previous categorizations, the proposed inflectional classes are not a result of a top-down application of models that have previously been proposed for the description of other (Modern Greek) dialects; instead, they arise from the emergence of the available sets of inflectional suffixes, and the possible and realized combinations between them. This choice results in the description of a system that (a) is close to the intuition of the native speaker, (b) has descriptive competence, and (c) interpretive competence. The postulation that morphology is an autonomous field of grammar is reinforced by recording, analyzing, and interpreting morphomic phenomena. It is also argued that, in the real world, languages deviate from the ideal world described by the typological model of Canonical Morphology. However, Canonical Morphology seems to be a useful tool for a deeper understanding of phenomena that affect both the synchronic organization of inflectional paradigms and their evolution over time. Finally, regarding the change of inflectional classes over time, contrary to the widely accepted idea that the intensity of contact can determine language change (Thomason 2001, 2010), this dissertation provides arguments in favor of the claim that the internal characteristics of the language are vital parameters of language change, and they should be considered carefully together with extralinguistic factors. The second part of the dissertation structure is as follows: Chapter 5 shortly describes the appearance, evolution, and current socio-linguistic situation of the Greek varieties spoken in Southern Italy. Indicatively, some distinctive linguistic features are presented. These features regard mainly the dictionary, phonology, morphology, and morphosyntax. In Chapter 6, a critical review of the bibliographically available approaches to the nominal inflection of South Italy is given. Through a detailed critical review, the proposed criteria of each analysis of the inflectional system in inflectional classes are examined. For each proposed analysis, the weaknesses and problems, which make it insufficient to interpret (a) the phenomena that take place in the synchronic organization of the nominal inflectional system and (b) the language change, are highlighted. In Chapter 7, a new categorization of the nominal inflectional system of the Greek dialects of South Italy is postulated. The proposed new model satisfies the theoretical principles governing inflection as a part of Morphology, and the principles governing the formation of inflectional paradigms. In addition, it goes beyond the theoretical problems of the previous approaches, as dissected in Chapter 6. The analysis starts with the description of the system’s critical parameters, such as stem allomorphy and the role of the cell of the genitive singular, which prove to have a significant effect on defining the boundaries between the stem and the inflectional suffix. Based on these assumptions, the available sets of inflectional suffixes in the system are defined. Through the combinations of these sets of inflectional suffixes, the new, proposed inflectional classes emerge. Chapter 8 highlights how the nominal inflectional paradigms of the Greek dialects of South Italy have changed in diachrony. The available mechanisms of language change are identified. Also, the nature of the causes of change is investigated through the thorough co-examination of both extralinguistic and intralinguistic factors. In Chapter 9, a summary of the contribution of this dissertation is offered. 2021-09-30T11:12:49Z 2021-09-30T11:12:49Z 2019-10-25 http://hdl.handle.net/10889/15248 gr application/pdf |
