| Περίληψη: | Το πεδίο αναφοράς της διδακτορικής διατριβής είναι οι δεξιότητες. Εντός της εν λόγω ερευνητικής περιοχής, τα συγκεκριμένα αντικείμενα έρευνας είναι (α) η παρουσίαση και ανάλυση του μεταβαλλόμενου περιεχόμενου και της διαχρονικής εξέλιξης της έννοιας της δεξιότητας σε συνδυασμό με τις κυριότερες πολιτικές προτεραιότητες, (β) η εξέταση των βασικών θεωριών στις οποίες θεμελιώνονται η έρευνα και οι σύγχρονες πολιτικές δεξιοτήτων και (γ) η κατασκευή και παρουσίαση μιας συνθετικής κατηγοριοποίησης των διαφορετικών ειδών δεξιοτήτων, με τρόπο που να συγκροτεί αφενός ένα γενικό υπόδειγμα τυπολογίας δεξιοτήτων, αφετέρου ένα εργαλείο πρακτικής διερεύνησης και καταγραφής των αναγκαίων δεξιοτήτων σε επίπεδο επαγγέλματος. Σε αυτό το πλαίσιο βασικοί στόχοι της έρευνας αποτελούν:
- Η κατανόηση των διακυμάνσεων και των συνεπαγωγών από τις διαφορετικές και διαχρονικά μεταβαλλόμενες νοηματοδοτήσεις της έννοιας των δεξιοτήτων.
- Η διατύπωση ζωτικών επισημάνσεων για τις κύριες ορίζουσες των πολιτικών δεξιοτήτων.
- Η παρουσίαση και ερμηνεία των βασικών θεωρητικών προσεγγίσεων ανά επιστημονικό πεδίο που επηρεάζουν αφενός το σχεδιασμό των πολιτικών δεξιοτήτων, αφετέρου την κατηγοριοποίηση των διαφόρων ειδών δεξιοτήτων σε ομοειδείς ομάδες.
- Η ανάδειξη της σημασίας, χρησιμότητας, ιδιαιτερότητας, αλλά και των περιορισμών και δυσκολιών ως προς την κατασκευή μιας τυπολογίας δεξιοτήτων.
- Η ερμηνεία της αρχιτεκτονικής, του χαρακτήρα και του περιεχομένου των πιο σημαντικών υφιστάμενων τυπολογιών δεξιοτήτων.
- Η κατασκευή και τεκμηρίωση μιας περιεκτικής και ολοκληρωμένης τυπολογίας των διαφορετικών ειδών δεξιοτήτων που θεωρούνται αναγκαίες για την εργασία καθώς και ενός εργαλείου διάγνωσης και αξιολόγησης δεξιοτήτων.
Η διατριβή αποτελείται από έξι κεφάλαια: δύο εισαγωγικά κεφάλαια (εισαγωγή και μεθοδολογία – ερωτήματα έρευνας), τρία κεφάλαια που αποτελούν την καθαυτό έρευνα, και το κεφάλαιο με τις συμπερασματικές επισημάνσεις. Ακολουθούν οι βιβλιογραφικές αναφορές και παράρτημα που περιλαμβάνει υλικά τεκμηρίωσης του εμπειρικού μέρους της έρευνας. Συγκεκριμένα, στο κεφάλαιο της εισαγωγής προσδιορίζονται το αντικείμενο και οι στόχοι της έρευνας, τα κριτήρια επιλογής, η σκοπιμότητα και η σημασία διερεύνησης του θέματος, γίνεται αναφορά στην συμβολή της διδακτορικής εργασίας στον ακαδημαϊκό διάλογο και παρουσιάζεται μια πρώτη οριοθέτηση των βασικών πτυχών του υπό έρευνα θέματος. Στο κεφάλαιο που ακολουθεί την εισαγωγή, αναπτύσσονται οι ερευνητικοί άξονες και τα επιμέρους ερευνητικά επίκεντρα που πλοήγησαν την έρευνα και διατυπώνονται οι μεθοδολογικές παραδοχές και επιλογές, δηλαδή ο συνδυασμός βιβλιογραφικής επισκόπησης, ανάλυσης περιεχομένου βασικών κειμένων και εμπειρικής διερεύνησης, η οποία υλοποιήθηκε μέσω συνεντεύξεων, εργαστηρίων διαλόγου και συμμετοχικής παρατήρησης ομάδων εστιασμένης συζήτησης (focus groups). Ακολουθεί το κεφάλαιο «Για την έννοια της δεξιότητας και τον πολιτικό χειρισμό της» όπου αναπτύσσονται δύο θέματα σε αντίστοιχες υποενότητες. Το πρώτο αφορά στην κατανόηση της έννοιας των δεξιοτήτων, την ιστορική της εξέλιξη, τους ορισμούς που προτείνονται για τη δεξιότητα, αλλά και την ασάφεια στα εννοιολογικά της όρια, όπως και τις συνάψεις της με πεδία και θέματα που την οριοθετούν. Η πρώτη ενότητα του κεφαλαίου κλείνει με την παρουσίαση μιας πολυδιάστατης νοηματοδότησης της έννοιας της δεξιότητας εκ μέρους του Francis Green. Η δεύτερη ενότητα του κεφαλαίου συνδέεται άμεσα με τον ορισμό της δεξιότητας και αφορά τις βασικές ορίζουσες των πολιτικών δεξιοτήτων στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και στη βάση εμβληματικών παρεμβάσεων και κειμένων διεθνών οργανισμών. Η λογική της ανάπτυξης του επιχειρήματος είναι να συνδέσει τις σύγχρονες αποχρώσεις της έννοιας της δεξιότητας με τον τρέχοντα πολιτικό χειρισμό της, δηλαδή να συνδυάσει το νόημα με τις χρήσεις της έννοιας της δεξιότητας, όπως εκφράζεται στις επίσημες διακηρύξεις των στρατηγικών δεξιοτήτων. Το εν λόγω κεφάλαιο, συνεπώς, πραγματεύεται την έννοια και τις βασικές γραμμές των πολιτικών δεξιοτήτων, διακριτά, αλλά και στη μεταξύ τους συνάφεια. Το επόμενο κεφάλαιο, με τίτλο «Θεωρητικές προσεγγίσεις σχετικά με τις δεξιότητες», προκειμένου να εμβαθύνει στο νόημα της έννοιας και των πολιτικών δεξιοτήτων αναζητά τις θεωρητικές αφετηρίες του τρέχοντος ενδιαφέροντος για τις δεξιότητες. Εξετάζει πως έχουν αντιληφθεί και θεματοποιήσει τις δεξιότητες τέσσερεις μείζονες επιστημονικές περιοχές: η Οικονομική θεωρία, η Κοινωνιολογία, η Πολιτική επιστήμη και οι Εκπαιδευτικές θεωρίες - Θεωρίες μάθησης. Επιπλέον, επιδίωξη του κεφαλαίου είναι να εξετάσει τις σχετικές με τις δεξιότητες θεωρητικές αφαιρέσεις στην διαχρονική τους συγκρότηση και στην μεταξύ τους συσχέτιση, αναδεικνύοντας βασικές θεωρητικές και ιδεολογικές συγκλίσεις και αποκλίσεις. Το εν λόγω κεφάλαιο συνεπώς προσπαθεί να «φωτίσει» τη σύγχρονη έννοια της δεξιότητας και την χρήση της στα πεδία των πολιτικών εκπαίδευσης και απασχόλησης, εκθέτοντας τη θεωρητική γενεαλογία της. Το κεφάλαιο με τίτλο «Κατηγοριοποιήσεις δεξιοτήτων: Πρόταση για μια τυπολογία των αναγκαίων για την εργασία δεξιοτήτων και ένα εργαλείο διάγνωσης δεξιοτήτων» επιδιώκει να αποτελέσει το κυριότερο αποτέλεσμα της διδακτορικής διατριβής. Δεδομένου ότι έχουν, στα προηγούμενα κεφάλαια, παρουσιαστεί ο θεωρητικά πολυσήμαντος, ιδεολογικά φορτισμένος και οικονομικά και πολιτικά κρίσιμος χαρακτήρας του επιστημονικού διαλόγου για τις δεξιότητες καθώς και των πολιτικών ανάπτυξης και ενεργοποίησης των δεξιοτήτων, επιχειρείται μια επισκόπηση των πιο διαδεδομένων κατηγοριοποιήσεων των δεξιοτήτων με σκοπό να κατασκευαστεί, να τεκμηριωθεί και να προταθεί μια αναλυτική και περιεκτική τυπολογία των αναγκαίων για την εργασία δεξιοτήτων («μείγμα δεξιοτήτων»), η οποία αφενός θα κατηγοριοποιεί σε μια συνεκτική ακολουθία διαφορετικών «οικογενειών» συναφών δεξιοτήτων όλες τις μεμονωμένες δεξιότητες, αφετέρου θα προτείνει επίπεδα και κριτήρια διερεύνησης, ανάλυσης και αξιολόγησής τους. H διασταύρωση της προτεινόμενης κατηγοριοποίησης δεξιοτήτων με τις δέσμες ερωτήσεων αποτίμησης των δεξιοτήτων αποδίδει ένα πρακτικό ερευνητικό εργαλείο ικανό να συμβάλλει στην καταγραφή των υφιστάμενων και την πρόγνωση των αναδυόμενων και μελλοντικών δεξιοτήτων ανά επάγγελμα ή θέση εργασίας. Τέλος, στο κεφάλαιο των συμπερασμάτων συνοψίζονται τα επιμέρους ευρήματα σε άμεση συσχέτιση με τα ερευνητικά ερωτήματα και κωδικοποιούνται τα συνολικά αποτελέσματα και πορίσματα της έρευνας.
|
|---|
