| Περίληψη: | Το θέμα αυτής της διδακτορικής διατριβής είναι οι «Γνώσεις, αντιλήψεις και πρακτικές εκπαιδευτικών πρωτοσχολικής ηλικίας για τη διδακτική του γραμματισμού και την πιθανή συνέχειά της από το νηπιαγωγείο στην Α’ τάξη του δημοτικού σχολείου». Σκοπός της συγκεκριμένης ερευνητικής εργασίας είναι η μελέτη των σχέσεων φυσικού/πρώτου και συμβατικού/σχολικού γραμματισμού στον χώρο που πρωτοσυναντούνται, δηλαδή στο νηπιαγωγείο και την Α’ τάξη του Δημοτικού Σχολείου. Ειδικότερα, μελετώνται τα αναλυτικά προγράμματα νηπιαγωγείου και Α’ τάξης του δημοτικού σχολείου ως προς το γνωστικό αντικείμενο της γλώσσας και διερευνώνται οι αντιλήψεις νηπιαγωγών και δασκάλων της Α’ τάξης του δημοτικού σχολείου σχετικά με το θέμα ύπαρξης ή μη σύνδεσης των δύο βαθμίδων, νηπιαγωγείου και δημοτικού σχολείου, ως προς την ενίσχυση του γραμματισμού και οι πρακτικές τους. Στη διατριβή αυτή μας απασχόλησε η απάντηση στα εξής ερευνητικά ερωτήματα: α) Γνωρίζουν οι νηπιαγωγοί τις βασικές αρχές και τη μεθοδολογία που προτείνονται στο Δ.Ε.Π.Π.Σ. και στον Οδηγό της Νηπιαγωγού, όσον αφορά τον γραμματισμό και ποιες είναι οι αντιλήψεις τους για αυτά; β) Γνωρίζουν οι δάσκαλοι/ ες της Α’ τάξης του δημοτικού σχολείου τις βασικές αρχές και τη μεθοδολογία που αναφέρονται στο Δ.Ε.Π.Π.Σ. και στο Βιβλίο Δασκάλου, όσον αφορά τη γλώσσα και ποιες είναι οι αντιλήψεις τους για αυτά; γ) Γνωρίζουν οι νηπιαγωγοί το πρόγραμμα διδασκαλίας της γλώσσας στο δημοτικό σχολείο και αντιστοίχως γνωρίζουν οι δάσκαλοι/ ες τις πρακτικές γραμματισμού που λαμβάνουν χώρα στο νηπιαγωγείο και τι αντιλήψεις έχουν για αυτά; δ) Ποιες είναι οι αντιλήψεις των νηπιαγωγών και των δασκάλων της Α’ τάξης του δημοτικού σχολείου για την πιθανή ενιαιοποίηση των δυο προγραμμάτων, νηπιαγωγείου και πρώτων τάξεων του δημοτικού σχολείου, όσον αφορά τη γλώσσα; ε) Ποιες είναι οι πρακτικές που υιοθετούν οι νηπιαγωγοί και οι δάσκαλοι/ ες της Α’ τάξης του δημοτικού σχολείου στις τάξεις τους για τον γραμματισμό (ποια παιδαγωγική του γραμματισμού φαίνεται να υποστηρίζουν); στ) Πόσο επηρεάζονται οι νηπιαγωγοί και οι δάσκαλοι/ ες της Α’ τάξης του δημοτικού σχολείου από τις προσδοκίες και ανησυχίες των γονέων, όσον αφορά τον γραμματισμό των παιδιών τους και ποιες πρακτικές υιοθετούν στη συνεργασία μαζί τους; ζ) Ποιες είναι οι αντιλήψεις και οι πρακτικές των νηπιαγωγών και των δασκάλων της Α’ τάξης του δημοτικού σχολείου για τη μεταξύ τους συνεργασία, όσον αφορά τη γλώσσα;
Η συλλογή των ερευνητικών δεδομένων έγινε: α) με τη χορήγηση ερωτηματολογίου σε τελικό δείγμα 326 νηπιαγωγών και 306 δασκάλων που διδάσκουν τη χρονιά διεξαγωγής της διαδικασίας στην Α’ τάξη δημοτικών σχολείων των νομών Αχαΐας και Ηλείας, που ανήκουν στην Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Δυτικής Ελλάδος, και β) με τη διεξαγωγή ημιδομημένων συνεντεύξεων σε 32 νηπιαγωγούς και δασκάλους της Α’ τάξης δημοτικών σχολείων των νομών Αχαΐας και Ηλείας από αυτούς που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο.
Τα ερευνητικά μας ευρήματα φανέρωσαν μερική γνώση των αναλυτικών προγραμμάτων από νηπιαγωγούς και δασκάλους, άγνοια των αρχών και της μεθοδολογίας της βαθμίδας που έπεται ή προηγείται της δικής τους, αντιστοίχως, «σύγχυση» των αντιλήψεων και των διδακτικών πρακτικών τους, διάσταση μεταξύ θεωρητικών αρχών και διδακτικών πρακτικών σε κάθε βαθμίδα, ασυνέχεια του προγράμματος ενίσχυσης του γραμματισμού από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό, έλλειψη ουσιαστικής συνεργασίας μεταξύ τους, έλλειψη ουσιαστικού ενδιαφέροντος από τους γονείς για το γραμματισμό, δισταγμό και κριτική διάθεση των εκπαιδευτικών της πρωτοσχολικής ηλικίας για την πιθανή ενιαιοποίηση των δυο προγραμμάτων. Οι εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν στην έρευνα πρότειναν από κοινού επιμόρφωση νηπιαγωγών και δασκάλων της Α’ τάξης με τη θεσμοθέτηση ενός πλαισίου ουσιαστικής συνεργασίας μεταξύ τους και σχεδιασμό κοινών δράσεων, συνεργασία με τους γονείς για τη διασφάλιση της συνέχειας του προγράμματος ενίσχυσης του γραμματισμού από το σπίτι στο νηπιαγωγείο και από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο, καθώς και μερική ενιαιοποίηση των δυο προγραμμάτων, νηπιαγωγείου και πρώτων τάξεων του δημοτικού σχολείου, μόνο ως προς κάποιους άξονες και στόχους. Η εργασία ολοκληρώνεται με την αξιοποίηση των ευρημάτων από τα οποία προκύπτει η πρόταση δημιουργίας του παραπάνω πλαισίου να λειτουργήσει ως γέφυρα μεταξύ του νηπιαγωγείου και της Α’ τάξης του δημοτικού σχολείου με προφανή θετικά αποτελέσματα για τους μικρούς μαθητές, τους εκπαιδευτικούς και τη σχολική κοινότητα ευρύτερα.
|
|---|
