Οι προσδιοριστικοί παράγοντες των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ν. Ευρώπη

• Main Author: Οικονομίδη, Αικατερίνη
• Other Authors: Oikonomidi, Aikaterini
• Language: Greek
• Published: 2022
• Subjects: Μη εξυπηρετούμενα αάνεια; Μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα; Προσδιοριστικοί παράγοντες ΜΕΔ; Προσδιοριστικοί παράγοντες ΜΕΑ; Non perfoming loans; Non performing exposures; Determinatns of NPLs; Determinants of NPEs

Η παρούσα εργασία εστιάζει στην εξέλιξη των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) στις χώρες της Ν. Ευρώπης και συγκεκριμένα στην Ελλάδα, την Ισπανία, την Ιταλία και την Πορτογαλία, χρησιμοποιώντας τόσο μακροοικονομικές όσο και τραπεζικές μεταβλητές. Το μοντέλο χρησιμοποιεί ετήσια συνολικά δεδομένα σε μορφή πάνελ κατά το διάστημα 2008-2020. Οι μακροοικονομικές μεταβλητές περιλαμβάνουν το δημόσιο χρέος ως % του ΑΕΠ, το ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ, τον πληθωρισμό, την ανεργία και τις τιμές των ακινήτων. Οι τραπεζικές μεταβλητές αφορούν τους δείκτες Δάνεια/Καταθέσεις και Κόστος/Έσοδα που εξετάζουν την ρευστότητα κα την αποδοτικότητα της τραπεζικής αγοράς αντίστοιχα. Εφαρμόστηκε η Μέθοδος των Ελαχίστων Τετραγώνων μέσω της διαδικασίας Αποκλεισμού Μεταβλητών στο στατιστικό πρόγραμμα SPSS, με στόχο την απαλοιφή μη στατιστικά σημαντικών μεταβλητών από το αρχικό δείγμα και την ανάδειξη της διαφοροποίησης των μεταβλητών που επηρέασαν την εξέλιξη των ΜΕΔ σε κάθε χώρα. Με μικρές εξαιρέσεις τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν τις προηγούμενες έρευνες. Το χρέος και ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ αναδείχθηκαν στατιστικά σημαντικοί δείκτες μόνο στην περίπτωση της Ιταλίας και με αρνητικό πρόσημο. H ανεργία, με εξαίρεση την Ισπανία όπου απαλείφτηκε, αναδείχθηκε -ως αναμενόταν- να είναι στατιστικά σημαντική και θετικά σχετιζόμενη με τα ΜΕΔ σε όλες τις υπόλοιπες χώρες. Ο πληθωρισμός, είχε αρνητική επίδραση, καθιστώντας το δανεισμό φθηνότερο, σε Ιταλία και Πορτογαλία ενώ και ο δείκτης τιμών ακινήτων εμφάνισε επίσης αρνητική σχέση στην Ελλάδα, στην Πορτογαλία και ιδιαίτερα στην Ισπανία αντανακλώντας τη συγκέντρωση των ΜΕΔ στον κλάδο του real estate. Ο δείκτης ρευστότητας αναδεικνύει θετική σχέση και αποδεικνύεται στατιστικά σημαντικός σε όλες χώρες, εκτός της Πορτογαλίας στην οποία αναδεικνύει αρνητική σχέση. Ο δείκτης αποτελεσματικότητας επηρεάζει στατιστικώς σημαντικά μόνο την εξέλιξη των NPLs στην Πορτογαλία με αρνητική σχέση, μη επιβεβαιώνοντας το αναμενόμενο πρόσημο ενδεχομένως λόγω χρονικής υστέρησης μεταξύ επίδρασης στο δανειακό χαρτοφυλάκιο και εμφάνισης ΜΕΔ. Η εργασία χωρίζεται σε 5 μέρη. To πρώτο μέρος περιλαμβάνει το εποπτικό πλαίσιο που έχει αναπτυχθεί διεθνώς για την εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων με τις 3 αναθεωρήσεις του (Βασιλεία Ι, ΙΙ, ΙΙΙ) και οι πυλώνες της Τραπεζικής Ένωσης που θέσπισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως αποτέλεσμα της κρίσης. Στο δεύτερο μέρος ορίζονται τα ΜΕΔ, οι κατηγορίες τους και οι στρατηγικές αντιμετώπισής τους. Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και την επίδραση που είχε στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα. Αναλύεται η κάθε χώρα του δείγματος ξεχωριστά σχετικά με τις εγγενείς αδυναμίες και τον τρόπο που επηρεάστηκε από την κρίση ενώ γίνεται αναφορά στην επίδραση στο τραπεζικό σύστημα, στα προγράμματα στήριξης και δημοσιονομικής προσαρμογής, στην εξέλιξη των ΜΕΔ και στους τρόπους που υιοθετήθηκαν για την αντιμετώπισή τους ανά περίπτωση. Στο τρίτο μέρος γίνεται βιβλιογραφική ανασκόπηση ερευνών που σχετίζονται με το θέμα της εργασίας, τους προσδιοριστικούς παράγοντες των ΜΕΔ, με χρήση τόσο μακροοικονομικών όσο και τραπεζικών μεταβλητών. Το μεθοδολογικό πλαίσιο και τα αποτελέσματα της έρευνας, παρουσιάζονται στο τέταρτο μέρος ενώ στο πέμπτο μέρος περιλαμβάνονται τα συμπεράσματα και οι προτάσεις. Όπως αναφέρθηκε τα αποτελέσματα συγκλίνουν -ως επί το πλείστον- με την βιβλιογραφία αλλά διαφέρουν ανά χώρα βάσει των εκάστοτε μακροοικονομικών και πιστωτικών συνθηκών. Συνεπώς τα συμπεράσματα δεν είναι καθολικά αλλά αντίθετα αναδεικνύουν την ανάγκη εξέτασης σε μεγαλύτερο εύρος και βάθος της σχέσης μεταξύ εξέλιξης ΜΕΔ και πορείας της οικονομίας, μακροοικονομικών δεικτών και συνθηκών οργάνωσης και λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος ανά περίπτωση. Αντίστοιχα προκύπτει και η ανάγκη/πρόταση διεύρυνσης της εποπτικής σκοπιάς και καθιέρωσης εκτός των ενιαίων κανόνων εποπτείας, ελέγχων και μηχανισμών προσαρμοσμένων στις ιδιαιτερότητες του κάθε μέλους της Ευρωζώνης και ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων χωρών της περιφέρειας.