Χημική ανάλυση αιθερίου ελαίου φύλλων του φυτού του γένους Cistus και μελέτη της ενσωμάτωσής του σε κυκλοδεξτρίνη

• Κύριος συγγραφέας: Ηλιάδη, Ευγενία
• Άλλοι συγγραφείς: Iliadi, Evgenia
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2022
• Θέματα: Αιθέρια έλαια; Διτερπένια; Κυκλοδεξτρίνη; Ενκαψακίωση; Cistus; Essential oils; GC-MS; Diterpenes; Cyclodextrin; Encapsulation

Ο κίστος (λαδανιά) αποτελεί ένα αρωματικό φυτό με αιθέριο έλαιο πλούσιο σε τερπένια, γνωστό για την αντιμικροβιακή του δράση. Το αιθέριο έλαιό του χρησιμοποιείται συχνά στη βιομηχανία τροφίμων, καλλυντικών και φαρμάκων. Το είδος Cistus creticus L. είναι γηγενές στην Ελλάδα, ενώ Cistus ladanifer L. συναντάται στη ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Ανάλογα με την περίοδο και περιοχή συγκομιδής του, τα συστατικά του αιθέριου ελαίου του μεταβάλλονται, υπογραμμίζοντας το ρόλο του γενότυπου και μικροκλίματος της εκάστοτε περιοχής. Η ενσωμάτωση αιθέριων ελαίων επιτρέπει την προστασία τους από αλλοιώσεις και περιορίζει την πτητικότητα των συστατικών τους. Στην παρούσα μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία, διεξήχθη ποιοτική και ποσοτική ανάλυση αιθέριου ελαίου του είδους C. creticus L. subsp. creticus από 5 διαφορετικούς αυτοφυείς πληθυσμούς από την Κρήτη τον μήνα Ιούνιο 2021. Η απομόνωση των αιθέριων ελαίων πραγματοποιήθηκε με υδροαπόσταξη με συσκευή Clevenger και ακολούθησε ανάλυση GC-MS για το κάθε δείγμα. Έπειτα από σύγκριση της απόδοσης, σύστασης και περιεκτικότητας των δειγμάτων εξήχθη το συμπέρασμα ότι η σύσταση τους διέφερε σημαντικά. Η κύρια ομάδα συστατικών σε όλα τα δείγματα ήταν τα διτερπένια, με 3 από τα 5 δείγματα να φέρουν ως κύριο συστατικό το 13-epi-οξείδιο του μανολίου, ενώ παρατηρήθηκε πλήρης απουσία μονοτερπενίων. Η απόδοση της απόσταξης όλων των δειγμάτων κυμάνθηκε στο 0,2%. Το δεύτερο σκέλος της διπλωματικής εργασίας αφορά την ενσωμάτωση εμπορικών ελαίων των ειδών C. creticus και C. ladanifer σε β- και γ-κυκλοδεξτρίνες. Η ποσοτική και ποιοτική αξιολόγηση των δειγμάτων με GC-MS προηγήθηκε της ενκαψακίωση, με σκοπό τη διερεύνηση της σύστασης των δειγμάτων. Το αιθέριο έλαιο του C. creticus αποτελείται κυρίως από διτερπένια με κύριο συστατικό το 13-epi-οξείδιο του μανολίου, ενώ το αιθέριο έλαιο του C. ladanifer περιέχει κυρίως μονοτερπένια, με σχεδόν πλήρη απουσία διτερπενίων. Η απόδοση της ενκαψακίωσης ήταν υψηλή (περίπου 85%) σε όλες τις περιπτώσεις. Ο προσδιορισμός του δεσμευμένου ελαίου (%) στα τελικά προϊόντα έδειξε ότι το C. creticus ενσωματώθηκε και στις 2 κυκλοδεξτρίνες σε μεγαλύτερο βαθμό από το C. ladanifer. Η ανάλυση με GC-MS του δεσμευμένου ελαίου έδειξε ότι η ομάδα τερπενίων που ενσωματώθηκε σε χαμηλότερο ποσοστό και στις 2 κυκλοδεξτρίνες ήταν τα υδρογονανθρακικά μονοτερπένια. Συμπερασματικά, η μελέτη αυτή φανερώνει τη μεταβλητότητα των αιθέριων ελαίων του Cistus ανάλογα με το είδος αλλά και εντός του ίδιου είδους, και την επίδραση της σύστασης αυτών στην ενκαψακίωση σε κυκλοδεξτρίνες, η οποία ήταν επιτυχής σε όλες τις περιπτώσεις.