H εκπαίδευση των παιδιών στη φωνολογική επίγνωση και ο ρόλος της στη μάθηση τής ανάγνωσης και γραφής

• Κύριος συγγραφέας: Παλαιοθόδωρου, Αργυρώ
• Άλλοι συγγραφείς: Πόρποδας, Κωνσταντίνος
• Μορφή: Thesis
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2009
• Θέματα: Φωνολογική επίγνωση; Ανάγνωση; Γραφή; Μαθηματικά; Reading; Writing; Mathematics

Με αφετηρία υπάρχουσες έρευνες που διαπιστώνουν τη συστηματική σχέση μεταξύ επιπέδου φωνολογικής επίγνωσης, κατά το προαναγνωστικό στάδιο, και της μετέπειτα μάθησης του γραπτού λόγου (ανάγνωσης και ορθογραφημένης γραφής), σχεδιάστηκε και πραγματοποιήθηκε η παρούσα έρευνα σκοπός της οποίας ήταν η συστηματική διερεύνηση του ρόλου της φωνολογικής επίγνωσης στη μάθηση του γραπτού λόγου για την ελληνική γλώσσα. Για την εξέταση της παραπάνω ερευνητικής πρότασης συγκροτήθηκαν τελικά (αφού εξετάστηκε ένας μεγάλος αριθμός μαθητών νηπιαγωγείου), τρεις ομάδες μαθητών όσο το δυνατόν ομοιογενείς, εξισωμένες ως προς τη χρονολογική ηλικία, το δείκτη νοημοσύνης και το κοινωνικο-πολιτιστικό περιβάλλον και κυρίως ως προς το χαμηλό έως ανύπαρκτο επίπεδο φωνολογικής επίγνωσης που διέθεταν. Οι μαθητές αυτοί εκπαιδεύτηκαν κατά τη διάρκεια παρακολούθησης του προγράμματος του νηπιαγωγείου και για διάστημα περίπου οχτώ εβδομάδων ως προς τα ακόλουθα: η πρώτη ομάδα (πρώτη πειραματική) στην ικανότητα αναγνώρισης και χειρισμού (ανάλυσης, σύνθεσης, απαλοιφής) των φωνημικών στοιχείων των λέξεων του προφορικού λόγου (φωνολογική επίγνωση), η δεύτερη (δεύτερη πειραματική) σε ασκήσεις οπτικο- χωρικού περιεχομένου, ενώ η τρίτη ομάδα παρέμεινε ως ομάδα ελέγχου ακολουθώντας το πρόγραμμα του νηπιαγωγείου. Οι μαθητές αυτοί αξιολογήθηκαν αργότερα κατά τη διάρκεια φοίτησής τους στην πρώτη, δευτέρα και τρίτη τάξη του δημοτικού σχολείου στην αναγνωστική, ορθογραφική και αριθμητική ικανότητα. Τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας φαίνεται να ενισχύουν την άποψη της συστηματικής και αιτιώδους σχέσης μεταξύ φωνολογικής επίγνωσης και μάθησης της ανάγνωσης και ορθογραφημένης γραφής, ειδικά στην πρώτη αλλά και δευτέρα τάξη του δημοτικού σχολείου, καθώς οι μαθητές που εκπαιδεύτηκαν σε αυτή τη γνωστική ικανότητα παρουσίασαν συστηματική υπεροχή έναντι των άλλων δύο ομάδων στην αποκωδικοποίηση του γραπτού λόγου. Διαπιστώνεται, ωστόσο, ότι η υπεροχή της πρώτης ομάδας παύει να είναι τόσο συστηματική στην τρίτη τάξη καθώς παρατηρείται τάση σύγκλισης των ομάδων και σαφής βελτίωση της αναγνωστικής και ορθογραφικής τους ικανότητας. Η άσκηση επίσης, σε δραστηριότητες οπτικο-χωρικού περιεχομένου δε φαίνεται να ασκεί συστηματική επίδραση στη μάθηση της ανάγνωσης καθώς η ανάπτυξη της φωνολογικής ικανότητας φαίνεται να είναι η πιο απαραίτητη αλλά και αναγκαία προϋπόθεση για τη μάθηση της ανάγνωσης και ορθογραφημένης γραφής της ελληνικής γλώσσας. Η αριθμητική ικανότητα, ωστόσο, δε φαίνεται να επηρεάζεται από τη γνώση ή μη των φωνημικών στοιχείων του προφορικού λόγου καθώς, τόσο οι μαθητές που εκπαιδεύτηκαν όσο και αυτοί που δεν εκπαιδεύτηκαν στην αναγνώριση των δομικών στοιχείων του προφορικού λόγου, παρουσίασαν περίπου την ίδια επίδοση στα κριτήρια αριθμητικής ικανότητας.