Περίληψη: | Ο εισβλητικός κοσμοπολίτικος πολύχαιτος Ficopomatus enigmaticus (Fauvel, 1923) θεωρείται “μηχανικός περιβάλλοντος” εξαιτίας της ικανότητάς του να “κατασκευάζει” βιογενείς, μεγάλου μεγέθους, υφάλους σε μεταβατικά παράκτια και λιμνοθαλάσσια οικοσυστήματα. Υπό ευνοϊκές συνθήκες, οι ύφαλοι του πολυχαίτου επιδρούν καθοριστικά στο υδρολογικό καθεστώς, κυρίως μεταβάλλοντας την κυκλοφορία και ανταλλαγή των υδάτων. Χάρη στη διηθητική του ικανότητα και τη δημιουργία σύνθετων μικροενδιαιτημάτων, όπου φιλοξενεί συνήθως αυξημένο αριθμό ειδών και αφθονία ατόμων, επιδρά καταλυτικά στα τροφικά πλέγματα του οικοσυστήματος. Ωστόσο, η παρουσία και εξάπλωση του στη λιμνοθάλασσα Πρόκοπος (Ν. Αχαΐας) έχει επεκταθεί τα τελευταία 20 έτη, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται η αλιευτική δραστηριότητα. Επιπρόσθετα, καταγράφονται ανοξικά φαινόμενα στο τέλος της θερινής περιόδου. Στόχος της παρούσας ερευνητικής εργασίας είναι η μελέτη της ανάπτυξης και εγκατάστασης του πολυχαίτου σε συνδυασμό με τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, με σκοπό την καλύτερη κατανόηση των επιπτώσεων τους στο οικοσύστημα.
Διεξήχθησαν πειράματα ανάπτυξης και εγκατάστασης του είδους στις δύο λεκάνες (Βόρεια και Νότια) της λιμνοθάλασσας, την περίοδο Σεπτέμβριος 2021 - Οκτώβριος 2022. Η εγκατάσταση των προνυμφών του είδους παρατηρήθηκε τη θερμή περίοδο (Μάιος 2022 - Οκτώβριος 2022), όταν η θερμοκρασία κυμαίνεται μεταξύ 15°C - 29°C και η αλατότητα κυμαίνεται μεταξύ 5 - 42. Ταυτόχρονα, η ανάπτυξη ήταν εντονότερη τους θερμούς μήνες. Η μέγιστη πυκνότητα του F. enigmaticus ήταν 560.000 άτομα/m2 (άτομα ηλικίας 2 μηνών) τον Ιούλιο 2022 στη Βόρεια λεκάνη και 540.000 άτομα/m2 (άτομα ηλικίας 1 μήνα) τον Οκτώβριο 2022 στη Νότια λεκάνη. Η ξηρή βιομάζα των κελυφών που “κατασκευάζει” ο πολύχαιτος έφθασε τα 18.9 kg/m2 σε έντεκα μήνες στη Βόρεια λεκάνη και τα 1.9 kg/m2 σε τέσσερις μήνες στη Νότια λεκάνη. Τα μήκη των ατόμων κυμάνθηκαν από 2 έως 32 χιλιοστά. Τέλος, διεξήχθη στο εργαστήριο πείραμα αναπνοής όπου οι ύφαλοι κατανάλωσαν το διαθέσιμο διαλυμένο οξυγόνο με ρυθμό 70 μgDO2 h-1 ml-1 (υφάλου) σε διάρκεια 6 ωρών. Συμπερασματικά, η εγκατάσταση και ανάπτυξη του πολυχαίτου διαφέρει μεταξύ των δύο λεκανών, όπως ήταν αναμενόμενο, εξαιτίας των διαφορετικών περιβαλλοντικών αβιοτικών παραμέτρων που τις χαρακτηρίζουν. Ο συνδυασμός των αποτελεσμάτων των χωροχρονικών προτύπων εγκατάστασης και ανάπτυξης, των περιβαλλοντικών συνθηκών και του ρυθμού κατανάλωσης οξυγόνου οδηγούν συνολικά σε μια καλύτερη κατανόηση του ρόλου του είδους στο οικοσύστημα.
|