Δίκαιη ενεργειακή μετάβαση, βιωσιμότητα και κοινωνική εργασία. Θεωρία, ανάγκες και εφαρμογές με αφορμή την απολιγνιτοποίηση της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης

• Κύριος συγγραφέας: Αντέλλης, Στυλιανός
• Άλλοι συγγραφείς: Antellis, Stylianos
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2023
• Θέματα: Δίκαιη μετάβαση; Ενεργειακή μετάβαση; Απολιγνιτοποίηση; Αποανθρακοποίηση; Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ); Κοινοτική εργασία; Just transition; Energy transition; Delignitization; Decarbonization; Just Development Transition Program (SDAM); Community work

Αφορμή της εργασίας αποτέλεσε το Σχέδιο (πρόγραμμα πια, καθώς έχει ξεκινήσει η εφαρμογή του) Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ) για την απολιγνιτοποίηση της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης και η απουσία της κοινωνικής εργασίας, τόσο από το σχεδιασμό, όσο και την υλοποίησή του. Αποτυπώνεται το ιστορικό και η βιβλιογραφία για την κλιματική αλλαγή -η οποία εξελίχθηκε σε κλιματική κλίση- και την ενεργειακή μετάβαση η οποία επιφέρει μια σειρά κοινωνικών μετασχηματισμών και αναγκών παρέμβασης της κοινωνικής εργασίας. Διαπραγματεύεται το πώς η κοινωνική εργασία θα μπορούσε να έχει ζωτικό και πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαδικασία αλλαγής του ενεργειακού μοντέλου προς μια πιο αποκεντρωμένη, βιώσιμη και πιο δίκαιη ανάπτυξη μέσω της ενεργειακής μετάβασης. Η μετάβαση προς την ηλεκτροπαραγωγή από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) αποτελεί κεντρικό πυλώνα για την έξοδο από τον κλιματική κρίση, όχι μόνο για περιβαλλοντικούς αλλά και για οικονομικούς λόγους, καθώς η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ κοστίζει σήμερα έως 90% φθηνότερα σε σχέση με την αντίστοιχη από καύση ορυκτών προϊόντων άνθρακα. Διερευνάται το πώς οι τομείς αυτοί θα μπορούσαν να αποτελούν προνομιακό πεδίο άσκησης της κοινωνικής εργασίας, καθώς το γενικό πλαίσιο προβλέπεται ήδη από το ΠΔ50/1989 το οποίο επικαιροποίησε την κατοχύρωση των εργασιακών δικαιωμάτων των κοινωνικών λειτουργών στην Ελλάδα. Διαπιστώνεται η υστέρηση του κλάδου -κυρίως στην Ελλάδα- σε βιβλιογραφία αλλά και η απουσία (ακόμα και) από μελέτες κοινωνικών επιπτώσεων και από εφαρμογές πολιτικών που ευαγγελίζονται τη δίκαιη μετάβαση. Προτείνεται ότι οι κοινωνικοί λειτουργοί θα μπορούσαν να έχουν ζωτικό ρόλο στη μεταφορά του μηνύματος της αλλαγής του οικονομικού μοντέλου, την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της κοινωνίας και την προσαρμογή της στις κατακλυσμιαίες αλλαγές που απαιτούνται για να υλοποιηθεί ο ταχύτερος δυνατός ανασχεδιασμός των μοντέλων παραγωγής, κατανάλωσης και μετακίνησης, στα πλαίσια της ενεργειακής μετάβασης.