Η συμβολή βιβλίων πληροφορίας στην εισαγωγή θεμάτων Βιολογίας στο νηπιαγωγείο : αναζήτηση στοιχείων επιστημονικού γραμματισμού και συνάφειας με το πρόγραμμα σπουδών

• Κύριος συγγραφέας: Σπυράτου, Στάμω
• Άλλοι συγγραφείς: Spyratou, Stamo
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2023
• Θέματα: Επιστημονικός γραμματισμός; Βιβλία πληροφορίας; Αναλυτικό πρόγραμμα; Προσχολική ηλικία; Scientific literacy; Information books; Curriculum; Pre-school age

Η επιδίωξη επιστημονικού γραμματισμού από την πρώιμη παιδική ηλικία, συμβάλλει στην γνωστική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών ενώ παράλληλα οδηγεί στην ανάπτυξη ενδιαφερόντων και στάσεων που διαρκούν για όλη τη ζωή. Αν και όλοι οι ερευνητές της διδακτικής των φυσικών επιστημών, τονίζουν την ανάγκη διδασκαλίας θεμάτων επιστημών της φύσης στην προσχολική ηλικία, οι εκπαιδευτικοί την θεωρούν δύσκολη για διάφορους λόγους. Έρευνες έχουν δείξει ότι η χρήση παιδικών βιβλίων πληροφορίας για την προσέγγιση επιστημονικών εννοιών στη σχολική τάξη, μπορεί να είναι αποτελεσματική και τους διευκολύνει επειδή οι νηπιαγωγοί είναι εξοικειωμένοι με αυτό το εργαλείο διδασκαλίας. Η προοπτική χρήσης βιβλίων πληροφορίας στη σχολική τάξη, δημιουργεί την ανάγκη εξέτασης της ποιότητας του επιστημονικού περιεχομένου αυτών των βιβλίων. Ο σκοπός της ερευνάς μας ήταν η διερεύνηση αν συγκεκριμένα βιβλία του εμπορίου, με περιεχόμενο βιολογίας, είναι κατάλληλα για την προώθηση της βιολογικής επιστημονικής γνώσης και την προώθηση του επιστημονικού γραμματισμού. Εξετάσαμε οκτώ βιβλία εμπορίου, με περιεχόμενο βιολογίας για μικρά παιδιά (έως 6 ετών) για τα θέματα «Βλάστηση, Ανάπτυξη, κύκλος ζωής», «Ζώα» και «Ανθρώπινο σώμα». Η εξέταση του περιεχομένου των βιβλίων, αφορούσε (α) την συνάφεια τους με τις θεματικές βιολογίας που προσδιορίζονται στο αναλυτικό πρόγραμμα του νηπιαγωγείου και (β) την ανταπόκρισή τους σε στόχους του επιστημονικού γραμματισμού. Η ανάλυσή μας έδειξε ότι το περιεχόμενο των βιβλίων που επιλέχθηκαν, καλύπτει έννοιες και στόχους των θεματικών βιολογίας που αναφέρονται στο αναλυτικό πρόγραμμα του νηπιαγωγείου, με εξαίρεση τη θεματική «Διάκριση ζωντανών–μη ζωντανών οντοτήτων». Στο δεύτερο ερευνητικό ερώτημα, μας απασχόλησε η ανάλυση του περιεχομένου των συγκεκριμένων βιβλίων, ως προς την κάλυψη ορισμένων στοιχείων του επιστημονικού γραμματισμού. Προσδιορίσαμε την ύπαρξη τριών στοιχείων του επιστημονικού γραμματισμού. Το πρώτο στοιχείο αφορούσε τη μάθηση των βασικών αρχών και εννοιών της επιστήμης, χωρίς όμως αναφορά στην επιστημονική διαδικασία, το δεύτερο στοιχείο του επιστημονικού γραμματισμού αφορούσε τον ρόλο των επιστημόνων στην αναζήτηση της γνώσης, το τρίτο την σύνδεση επιστήμης και τεχνολογίας με την καθημερινή ζωή. Όπως αναμενόταν, με βάση και τα ευρήματα της ανάλυσης σχετικά με τη συνάφεια με το αναλυτικό πρόγραμμα, όλα τα βιβλία συμβάλλουν στην αύξηση κατανόησης βασικών βιολογικών εννοιών. Αναφορά στο ρόλο των επιστημόνων στην ανακάλυψη της γνώσης, υπάρχει με μια έως δύο φράσεις σε τρία βιβλία. Σύνδεση επιστήμης και τεχνολογίας με την καθημερινή ζωή, εμφανίζεται με μια έως δύο φράσεις σε δύο βιβλία. Η συνάφεια των συγκεκριμένων βιβλίων, με το αναλυτικό πρόγραμμα και την αύξηση της κατανόησης επιστημονικών εννοιών, τα καθιστά κατάλληλα για χρήση στη τάξη του νηπιαγωγείου. Θεωρώντας ωστόσο, ότι τα βιβλία εμπορίου αποτελούν μια πρώτη έκθεση των παιδιών στις επιστήμες της φύσης, συζητούμε την φτωχή παρουσία στοιχείων του επιστημονικού γραμματισμού, καθώς και τις ελλείψεις και τα προβλήματα στην παρουσίαση ορισμένων εννοιών.