Εκτίμηση της ακρίβειας ειδήσεων με συνδυασμό πληθοπορισμού, μεθόδων από την θεωρία της κοινωνικής επιλογής και τεχνικών οπτικοποίησης πληροφορίας

• Κύριος συγγραφέας: Στεφανόπουλος, Αλέξιος
• Άλλοι συγγραφείς: Stefanopoulos, Alexios
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2023
• Θέματα: Έλεγχος εγκυρότητας ειδήσεων; Πληθοπορισμός (crowdsourcing); Θεωρία κοινωνικής επιλογής; Θεωρία ψηφοφορίας; Συλλογική λήψη αποφάσεων; Δημοκρατία; Οπτικοποίηση πληροφορίας (InfoVis); Online εφαρμογή; Προσαρμοστική εφαρμογή; News validity check; Crowdsourcing; Social choice theory; Voting theory; Collective decision making; Democracy; InfoVis; Responsive

Ο έλεγχος του εάν οι ειδήσεις που διακινούνται στα μέσα ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης ή στον τύπο είναι πραγματικά έγκυρες έχει πρόσφατα αναδειχθεί ως ένα σημαντικό ζήτημα που απασχολεί την κοινωνία μας. Παρά την ύπαρξη διάφορων φορέων που ασχολούνται με τον έλεγχο της εγκυρότητας των ειδήσεων, υπάρχει έντονος σκεπτικισμός στον κόσμο – δηλαδή στους αναγνώστες/αποδέκτες των ειδήσεων - σχετικά με την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων τέτοιων ελέγχων, η οποία μπορεί να επηρεάζεται δυσμενώς από διάφορους παράγοντες συμπεριλαμβανομένων οικονομικών, πολιτικών ή προσωπικών κινήτρων αλλά και ελλιπών, πρόχειρων διαδικασιών επαλήθευσης ή έλλειψης κατάλληλων πηγών. Με κίνητρο αυτή την παρατήρηση καθώς και το γεγονός ότι το διαδίκτυο και ο ιστός μπορούν να αποτελούν εξαιρετικές πηγές για αποτελεσματική συλλογή/εξόρυξη δεδομένων, στο πλαίσιο της παρούσας διπλωματικής εργασίας ασχοληθήκαμε με την εκτίμηση της ακρίβειας ειδήσεων με συνδυασμό πληθοπορισμού (crowdsourcing), μεθόδων από την θεωρία της κοινωνικής επιλογής και τεχνικών οπτικοποίησης πληροφορίας. Ειδικότερα, σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε την εφαρμογή “Check It Yourself”, μια διαδικτυακή εφαρμογή, δημόσια και ελεύθερα διαθέσιμη στη διεύθυνση https://crowdsource.gamerwelfare.com/, που χρησιμοποιεί μεθόδους πληθοπορισμού (crowdsourcing) και τεχνικές από τη θεωρία της κοινωνικής επιλογής για να βοηθήσει τους πολίτες/αναγνώστες/αποδέκτες των ειδήσεων να λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με την αξιοπιστία των διακινούμενων ειδήσεων. Επιπλέον, αξιοποιήσαμε τεχνικές οπτικοποίησης πληροφορίας ώστε να διευκολύνονται οι αναγνώστες στον έλεγχο της εγκυρότητας διακινούμενων ειδήσεων και σχετικών πηγών. Η θεωρία της κοινωνικής επιλογής (Social Choice Theory SCT) - και ιδιαίτερα η Θεωρία της Ψηφοφορίας - ασχολείται με τον τρόπο ερμηνείας της βούλησης των ανθρώπων και τη λήψη μιας ικανοποιητικής συλλογικής απόφασης με βάση τις εκλογές σε δημοκρατικές κοινωνίες, όπου όλοι οι πολίτες έχουν ίσο λόγο στις αποφάσεις. Η θεωρία της κοινωνικής επιλογής παρέχει ένα σύνολο μεθόδων για τη συγκέντρωση ενός συνόλου ατομικών προτιμήσεων σε μια συλλογική προτίμηση ώστε να υποστηρίζεται η λήψη αποφάσεων. Τέτοιες μέθοδοι περιλαμβάνουν τη συλλογή δεδομένων με τη χρήση διαφορετικών ειδών δημοσκοπήσεων ή ψηφισμάτων, που στην πραγματικότητα λειτουργούν ως συστήματα ψηφοφορίας κατάταξης, έγκρισης (π.χ., ερωτήσεις ναι/όχι) και αξιολόγησης/βαθμολόγησης. Η εφαρμογή “Check It Yourself” επιτρέπει στους εγγεγραμμένους χρήστες να δημιουργούν δημοσκοπήσεις/ψηφίσματα διαφόρων τύπων μέσω των οποίων να ζητούν, ουσιαστικά, από άλλους πολίτες, που βρίσκονται γεωγραφικά κοντά στην πηγή των ειδήσεων, να επιβεβαιώσουν ή να αμφισβητήσουν την εγκυρότητά τους. Οι απαντήσεις των πολιτών έχουν τη μορφή προτιμήσεων/ψήφων που συλλέγονται, αναλύονται, συγκεντρώνονται και οπτικοποιούνται έτσι ώστε να παρέχονται στους αναγνώστες/αποδέκτες των ειδήσεων ποσοτικές και ποιοτικές πληροφορίες. Επιπλέον, αντιδράσεις και ενημερώσεις παρέχονται αυτόματα σε πραγματικό χρόνο για νέες δημοσκοπήσεις και νέες ψήφους. Για λόγους οπτικοποίησης, αξιοποιήσαμε τεχνικές Οπτικοποίησης Πληροφορίας (Information Visualization - InfoVis) για το σχεδιασμό οπτικών αναπαραστάσεων για αφηρημένα δεδομένα, προκειμένου να διευκολύνονται οι χρήστες της εφαρμογής στην απόκτηση γνώσης σχετικά με την εσωτερική δομή των δεδομένων και τις αιτιώδεις σχέσεις μεταξύ τους. Επιπλέον, υπάρχει δυνατότητα να αποθηκευτούν τοπικά στις συσκευές των επισκεπτών όλες οι οπτικοποιήσεις που δημιουργούνται από την εφαρμογή μαζί με τα αντίστοιχα αρχεία δεδομένων. Η εφαρμογή “Check It Yourself” είναι ελαφριά και προσαρμοστική εφαρμογή με απλό και εύληπτο περιβάλλον χρήσης. Η εφαρμογή δεν απαιτεί εγκατάσταση ούτε ιδιαίτερες τεχνικές δεξιότητες για να χρησιμοποιηθεί. Η εφαρμογή αναπτύχθηκε με χρήση κυρίως javascript (frontend) και php (backend) καθώς και πρόσθετων πακέτων λογισμικού, συμπεριλαμβανομένων των chart.js και leaflet.js, για την απεικόνιση των αποτελεσμάτων δημοσκοπήσεων και του ipinfo.api για γεωεντοπισμό. Εκτός από την γενικότερη χρησιμότητά της, η εφαρμογή “Check It Yourself” μπορεί να έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την εκπαίδευση, καθώς μπορεί να συμβάλει ώστε οι νέοι άνθρωποι (δηλαδή μαθητές, φοιτητές) να καλλιεργήσουν τη νοοτροπία της έρευνας αντί να πιστεύουν άκριτα ό,τι ακούνε, να αυξήσουν την κριτική τους σκέψη και ενεργά να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν τις αξίες της δημοκρατίας.