H κοινωνική επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα : μια εμπειρική διερεύνηση της οργανωσιακής συμπεριφοράς και της απόδοσης των κοινωνικών επιχειρηματιών

• Κύριος συγγραφέας: Σωτηροπούλου, Αικατερίνη
• Άλλοι συγγραφείς: Sotiropoulou, Aikaterini
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2023
• Θέματα: Κοινωνική επιχειρηματικότητα; Κοινωνική επιχείρηση; Κοινωνικός επιχειρηματίας; Προσωπικές αξίες; Οργανωσιακή συμπεριφορά; Συναισθηματική δέσμευση; Εργασιακή δέσμευση; Ατομική απόδοση; Social entrepreneurship; Social enterprise; Personal values; Organizational behavior; Affective commitment; Work engagement; Individual performance

H κοινωνική επιχειρηματικότητα αναγνωρίζεται ως ένας σημαντικός μηχανισμός για την δημιουργία καινοτόμων, ουσιαστικών και βιώσιμων λύσεων σε κοινωνικά προβλήματα. Οι κοινωνικοί επιχειρηματίες αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των κοινωνικών επιχειρήσεων, καθότι είναι τα άτομα που ιδρύουν και διαχειρίζονται τους οργανισμούς αυτούς, και επιδιώκουν τη δημιουργία κοινωνικής αξίας και την αντιμετώπιση επίκαιρων κοινωνικών προκλήσεων. Επομένως καθίσταται σημαντική η διερεύνηση των χαρακτηριστικών και των κινήτρων που καθορίζουν τις ενέργειες και συμπεριφορές τους, οι οποίες συνδέονται έμμεσα με την αποτελεσματικότητα των κοινωνικών εγχειρημάτων. Ο σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η χαρτογράφηση των προσωπικών αξιών των κοινωνικών επιχειρηματιών, και η συστηματική μελέτη του μηχανισμού συμπεριφοράς τους εντός των κοινωνικών επιχειρήσεων που συμβάλει σε υψηλότερες ατομικές αποδόσεις. Η μεθοδολογική προσέγγιση που ακολουθείται είναι ποσοτική, και το δείγμα της επισκόπησης αποτελείται από 226 κοινωνικούς επιχειρηματίες, ιδρυτές ισάριθμων κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων (Κοιν.Σ.Επ.) στην Ελλάδα. Αρχικά διενεργείται περιγραφική ανάλυση σχετικά με το κοινωνικό-δημογραφικό προφίλ, τα χαρακτηριστικά ενασχόλησης των κοινωνικών επιχειρηματιών στις κοινωνικές επιχειρήσεις καθώς και της αποτύπωσης των κυρίαρχων προσωπικών αξιών τους βάσει της θεωρίας των βασικών αξιών του Schwartz. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι κοινωνικοί επιχειρηματίες στην Ελλάδα είναι μέσης ηλικίας, υψηλού μορφωτικού επιπέδου, και η κοινωνική επιχειρηματικότητα, για ομάδα εξ αυτών, αποτελεί εργαλείο για την είσοδό τους στην αγορά εργασίας. Οι κυρίαρχες αξίες που υιοθετούν συχνότερα είναι η παγκοσμιότητα, η φιλανθρωπία και ο αυτοπροσδιορισμός. Τα αποτελέσματα της επιβεβαιωτικής παραγοντικής ανάλυσης (Confirmatory Factor Analysis) του μοντέλου των προσωπικών αξιών συγκλίνουν ότι οι πιο σημαντικές ομάδες αξιών για τους κοινωνικούς επιχειρηματίες είναι η Υπέρβαση του Εαυτού και η Δεκτικότητα στις Αλλαγές. Με βάση τις αξίες, η συνεπακόλουθη ανάλυση συστάδων (Cluster Analysis) αναδεικνύει τέσσερις διαφορετικούς τύπους κοινωνικών επιχειρηματιών που φέρουν τους ακόλουθους τίτλους: Συντηρητικοί, Συμβατικοί, Συνετοί και Επιτηδευμένοι. Η διατριβή εμβαθύνει επίσης στο μίκρο-περιβάλλον των κοινωνικών επιχειρήσεων, στηριζόμενη στις βασικές υποθέσεις της θεωρίας της κοινωνικής ταυτότητας και διερευνά 12 επιμέρους ερευνητικές υποθέσεις. Πιο συγκεκριμένα μελετά την επίδραση και την αλληλεπίδραση της Συναισθηματικής Δέσμευσης και της Εργασιακής Δέσμευσης στην Ατομική Απόδοση των κοινωνικών επιχειρηματιών, καθώς και τον ρυθμιστικό ρόλο (moderation effect) των προσωπικών αξιών στις παραπάνω μεταβλητές αλλά και στις μεταξύ τους σχέσεις. Για το σκοπό αυτό, σχεδιάζεται και ελέγχεται ένα αρχικό μοντέλο δομικών εξισώσεων (Structural Equation Model-SEM) για την εκτίμηση των σχέσεων μεταξύ των μεταβλητών της συναισθηματικής δέσμευσης, της εργασιακής δέσμευσης και της ατομικής απόδοσης, καθώς και τέσσερα ακόμη δομικά μοντέλα τα οποία εστιάζουν, με τη μέθοδο των μετρήσεων πολλαπλών ομάδων (multigroup moderations), στο ρυθμιστικό ρόλο των προσωπικών αξιών στις παραπάνω σχέσεις των τριών μεταβλητών. Τα αποτελέσματα φανερώνουν ότι η Συναισθηματική Δέσμευση και η Εργασιακή Δέσμευση αποτελούν δύο μεταβλητές με ισχυρή θετική επίδραση στην Ατομική Απόδοση των κοινωνικών επιχειρηματιών. Επίσης, η ομάδα αξιών της Υπέρβασης του Εαυτού επιδρά στην διαμόρφωση υψηλότερης συναισθηματικής δέσμευσης, εργασιακής δέσμευσης και ατομικής απόδοσης και καθιστά ισχυρότερη την σχέση μεταξύ συναισθηματικής δέσμευσης και εργασιακής δέσμευσης. Η ομάδα αξιών της Δεκτικότητας στις Αλλαγές επιδρά στην διαμόρφωση υψηλότερης συναισθηματικής δέσμευσης και εργασιακής δέσμευσης και καθιστά ισχυρότερη την επίδραση της συναισθηματικής δέσμευσης στην εργασιακή δέσμευση. Ενώ η ομάδα αξιών του Συντηρητισμού συμβάλει σε υψηλότερη εργασιακή δέσμευση και ατομική απόδοση και καθιστά πιο ισχυρή την επίδραση της εργασιακής δέσμευσης στην ατομική απόδοση. Η διατριβή συμβάλει στην αντιμετώπιση σημαντικών ερευνητικών κενών που εντοπίζονται στην διεθνή και ελληνική βιβλιογραφία αναφορικά με την αξιοσημείωτη ετερογένεια που παρατηρείται στους κοινωνικούς επιχειρηματίες, ως προς τις προσωπικές αξίες που υιοθετούν. Επίσης, η παρούσα μελέτη συνεισφέρει νέα ερευνητικά ευρήματα στο πεδίο της οργανωσιακής συμπεριφοράς των κοινωνικών επιχειρηματιών και ειδικότερα ως προς τις μεταβλητές συναισθηματική και εργασιακή δέσμευση και ατομική απόδοση. Τέλος, η διατριβή εμβαθύνει στο πως οι προσωπικές αξίες διαμορφώνουν το βαθμό της εργασιακής και συναισθηματικής δέσμευσης, και συμβάλλουν στις ατομικές αποδόσεις των επιχειρηματιών, στο πεδίο της κοινωνικής επιχειρηματικότητας.