Περίληψη: | Η προστασία και ανάδειξη της βιομηχανικής κληρονομιάς έχει απασχολήσει τη διεθνή και εγχώρια κοινότητα. Στην Ελλάδα η πολιτιστική κληρονομιά γενικά προστατεύεται θεσμικά από το νόμο 3028/2002 και από τη συμμετοχή της χώρας σε διεθνής οργανισμούς και φορείς, όπως της UNESCO. Οι πρώτες απόπειρες για τη διάσωση, διατήρηση και ανάδειξη της βιομηχανικής κληρονομιάς στην Ελλάδα, άρχισαν τη δεκαετία του ΄80 από αρχαιολόγους, αρχιτέκτονες κλπ, πανεπιστημιακά ιδρύματα όπως το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και φορείς όπως το Πολιτιστικό Ίδρυμα του Ομίλου Πειραιώς. Εκπονήθηκαν σημαντικά προγράμματα που είχαν ως αποτέλεσμα ίδρυση τεχνολογικών μουσείων όπως το Μουσείο Μεταξιού στο Σουφλί και το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης στη Δημητσάνα.
Οι παραθαλάσσιες πόλεις όπως η Πάτρα αποτέλεσαν σημαντικά βιομηχανικά κέντρα κατά τον 19ο και 20ο αιώνα. Στην Πάτρα το διάστημα της εκβιομηχάνισης ανέπτυξαν τις δραστηριότητές τους πολλές και σημαντικές βιομηχανίες αρχής γενομένης από τα σταφιδεργοστάσια, τις ζυθοποιίες και τους αλευρόμυλους του 19ου αιώνα έως τις εμβληματικές κλωστοϋφαντουργίες του 20ου αιώνα όπως η Πειραϊκή-Πατραϊκή και ο Μαραγκόπουλος, τις οινοπνευματοποιίες - σαπωνοποιίες όπως η ΒΕΣΟ. Η βιομηχανική δραστηριότητα αφού γνώρισε μια περίοδο άνθησης και άφησε το αποτύπωμά της σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής της πόλης υπέκυψε στις διεθνής και εγχώριες οικονομικές και πολιτικές συνθήκες. Από τη δεκαετία του ‘80 η πόλη πέρασε στη φάση της αποβιομηχάνισης. Η παρούσα κατάσταση της βιομηχανικής κληρονομιάς αποτυπώνεται στην προκαταρκτική καταγραφή που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο αυτής της εργασίας. Συνοπτικά, από τις βιομηχανίες του 19ου και του 20ου αιώνα που δραστηριοποιήθηκαν στην Πάτρα καταμετρήθηκαν δεκαεννέα βιομηχανίες με σχεδόν τις μισές να είναι εγκαταλελειμμένες ενώ πολλές άλλες έχουν χρήσεις που τις αποξενώνουν από το ιστορικό τους παρελθόν. Κρίνεται λοιπόν σκόπιμο να συνταχθεί μια μελέτη διάσωσης και επανένταξης των βιομηχανιών αυτών στη ζωή της πόλης. Μετά από τη μελέτη των διεθνών αλλά και των εγχώριων πρακτικών σε ανάλογα ζητήματα προτείνεται η δημιουργία ενός ανοικτού βιομηχανικού μουσείου στα πρότυπα του Ironbrige Gorge Museum.
|