Η θεωρία των ιδεών και το πρόβλημα της μέθεξης στους πλατωνικούς διαλόγους Φαίδων, Πολιτεία, Παρμενίδης

• Main Author: Παναγιωτακοπούλου, Παναγιώτα
• Other Authors: Περδικούρη, Ελένη
• Format: Thesis
• Language: Greek
• Published: 2011
• Subjects: Μέθεξη; Εμμενή χαρακτηριστικά; Πλατωνικοί διάλογοι; Θεωρία των ιδεών; Participation; Immanent characters; Platonic dialogues; Theory of ideas; 184

Στόχος της εργασίας είναι να διερευνήσει τη σχέση των αισθητών πραγμάτων με τις Ιδέες εξετάζοντας όχι μόνο το γεγονός της ίδιας της συμμετοχής, αλλά και τον τρόπο που αυτή επιτυγχάνεται, καθώς και τα προβλήματα που ανακύπτουν από την εν λόγω σχέση. Σε κάθε διάλογο χωριστά επιχειρούμε να εξετάσουμε ποια είναι τα προβλήματα εκείνα που οδηγούν τον Πλάτωνα στη θέση της Θεωρίας των Ιδεών, καθώς και το αν επιλύονται και με ποιόν τρόπο. Πιο συγκεκριμένα, στον Φαίδωνα οι Ιδέες παρουσιάζονται για πρώτη φορά με πιο συστηματικό τρόπο, ως εκείνες οι οντότητες οι οποίες είναι υπεύθυνες για το ότι τα επιμέρους αισθητά αντικείμενα έχουν μια συγκριμένη ιδιότητα. Οι Ιδέες εισάγονται στον διάλογο ως ένα ακόμα επιχείρημα για την αθανασία της ψυχής. Ωστόσο, είναι σημαντικό να συγκρατήσουμε ότι και τα επιχειρήματα που προηγούνται αυτού, στηρίζονται στις Ιδέες και μας παρέχουν σημαντικές πληροφορίες τόσο για τις ίδιες όσο και για τη σχέση τους με τα αισθητά. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο το κεντρικό ζήτημα της εργασίας εξετάζεται στο σύνολο του διαλόγου, ώστε να γίνει σαφές πώς προκύπτει η Θεωρία των Ιδεών και το πρόβλημα της μέθεξης των αισθητών σε αυτές. Περνώντας στο δεύτερο κεφάλαιο της εργασίας, διαπιστώνουμε ότι η πρώτη συζήτηση περί Ιδεών γίνεται στο τέλος του πέμπτου βιβλίου της Πολιτείας και λειτουργεί ως επεξήγηση της θέσης ότι κυβερνήτες της ιδανικής πολιτείας πρέπει να είναι οι φιλόσοφοι, οι οποίοι είναι γνώστες της αλήθειας. Όπως και στον Φαίδωνα, έτσι και εδώ προκύπτει ότι για κάθε σύνολο πραγμάτων υπάρχει και μια Ιδέα (507b, 596a) στην οποία αυτά μετέχουν και αποκτούν την ανάλογη ιδιότητα. Ωστόσο, μια Ιδέα έχει εξέχουσα θέση στον συγκεκριμένο διάλογο και δεν είναι άλλη από την Ιδέα του Αγαθού. Η Ιδέα του Αγαθού, έτσι όπως εξετάζεται στο παρόν κεφάλαιο, δεν μας προσφέρει πολλά αναφορικά με τη μέθεξη των αισθητών στα Είδη, αλλά η σημασία της έγκειται σε ένα διαφορετικό τύπο μέθεξης, αυτόν των Ιδεών στην Ιδέα του Αγαθού. Η μελέτη της σχέσης Ιδεών και αισθητών πραγμάτων, ολοκληρώνεται στο τρίτο και τελευταίο κεφάλαιο της παρούσης εργασίας, μέσα από την εξέταση του Παρμενίδη. Έτσι όπως εξετάζουμε το ζήτημα της μέθεξης στο παρόν κεφάλαιο, το ενδιαφέρον μας επικεντρώνεται τόσο στις λεπτομέρειες αναφορικά με τη Θεωρία των Ιδεών, όσο και στον εντοπισμό και την εξέταση των παραδοχών του Σωκράτη. Επιχειρούμε μια συνολική μελέτη του κεντρικού θέματος, της μέθεξης, όχι μόνον έτσι όπως αυτό παρουσιάζεται στον Παρμενίδη, αλλά και στη σχέση του με τους δύο προηγούμενους διαλόγους.