Περίληψη: | Το μεταναστευτικό ρεύμα των τελευταίων δεκαετιών έχει επηρεάσει σε παγκόσμιο επίπεδο τη σύνθεση των κοινωνιών και τις έχει μετατρέψει σε πολυπολιτισμικές. Τα προβλήματα που προκύπτουν από την αλληλεπίδραση των πολιτισμών είναι εμφανή και απαιτούν να δοθούν λύσεις, έτσι ώστε η αλληλεπίδρασή τους να μην αποτελεί εμπόδιο στην ανάπτυξη των διομαδικών σχέσεων.
Η ελληνική κοινωνία αντιμετωπίζει έντονα μια νέα πραγματικότητα: την πολυπολιτισμικότητα, που είναι αποτέλεσμα της συμβίωσης του γηγενούς πληθυσμού με τις κοινότητες των μουσουλμάνων, των τσιγγάνων, των παλλινοστούντων ομογενών και των προσφύγων, των οποίων ο αριθμός συνεχώς διευρύνεται τα τελευταία χρόνια, δημιουργώντας οξύτατα προβλήματα. Αποτέλεσμα αυτών των αλλαγών είναι η συνεχής αύξηση της γλωσσικής και πολιτισμικής ανομοιογένειας της ελληνικής κοινωνία, που οδηγεί σε νέους κοινωνικούς, πολιτικούς και εκπαιδευτικούς προβληματισμούς.
Η εκπαιδευτική κοινότητα έρχεται καθημερινά αντιμέτωπη με πληθώρα προβλημάτων και καλείται να ανταποκριθεί στη νέα πραγματικότητα που δημιουργείται από τη παρουσία παιδιών με διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο στις σχολικές τάξεις. Επομένως, ο πολιτισμικός πλουραλισμός στο χώρο του σχολείου έχει δημιουργήσει νέες ανάγκες στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, οι οποίες υπαγορεύουν μια παιδαγωγική ίσων ευκαιριών, μια παιδαγωγική κοινωνικής ένταξης των «διαφορετικών», η οποία θα λαμβάνει υπόψη τις κοινωνικές και πολιτισμικές τους ιδιαιτερότητες. Η διαπολιτισμική εκπαίδευση στοχεύει στην εποικοδομητική συμβίωση, σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον που βασίζεται στην αποδοχή και το σεβασμό του διαφορετικού. Επιδιώκει να εμποδίσει το σχηματισμό στερεότυπων και προκαταλήψεων απέναντι σε πρόσωπα και πολιτισμούς και να υπερβεί κάθε μορφή εθνοκεντρικής αντιμετώπισης.
Στο παραπάνω πλαίσιο κοινωνικών συνθηκών αναπτύσσονται στερεότυπα και προκαταλήψεις για το «διαφορετικό», οι οποίες όμως αποτελούν εμπόδιο στην επαφή των ατόμων. Τα στερεότυπα δημιουργούνται σε μικρή ηλικία, αλλάζουν με δυσκολία, ενώ η αλλαγή τους είναι παράλληλα αποτέλεσμα ευρύτερων κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών συνθηκών. Από τη συνύπαρξη των γηγενών και των πολιτισμικά διαφορετικών μαθητών στο χώρο του σχολείου προκύπτουν προβλήματα στις διομαδικές τους σχέσεις. Η ύπαρξη των στερεοτύπων στις σχέσεις των γηγενών και των πολιτισμικά διαφορετικών μαθητών, οι οποίες καθορίζονται και διαμορφώνονται από το γεγονός ότι τα άτομα ανήκουν στην ίδια ή σε διαφορετικές ομάδες, αποτελεί το σκοπό της εργασίας μας.
Σκοπός μας είναι να ανιχνεύσουμε το βαθμό και την ένταση των στερεοτυπικών αντιλήψεων που εμφανίζονται στο χώρο του σχολείου, τόσο από τους γηγενείς προς τους πολιτισμικά διαφορετικούς μαθητές όσο και από τους πολιτισμικά διαφορετικούς προς τους γηγενείς μαθητές.
|