Περίληψη: | Η παρούσα διατριβή μελετά λεπτομερώς, για το διάστημα 1998 – 2007, τα επίπεδα, τη δομή και τη διαχρονική εξέλιξη της φτώχειας και της ανισότητας στην Ελλάδα, καθώς και τη σχετική θέση της Ελλάδας στα πλαίσια της ΕΕ. Χρησιμοποιήθηκαν τα στοιχεία των Ερευνών Οικογενειακών Προϋπολογισμών (ΕΟΠ) του 1998/99 και 2004/05 της ΕΣΥΕ και των Ερευνών Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης (EU SILC) των ετών 2004-2007 της EUROSTAT. Μονάδα ανάλυσης είναι το μέλος του πληθυσμού και χρησιμοποιούνται οι κατανομές της ισοδύναμης συνολικής δαπάνης και ισοδύναμου συνολικού εισοδήματος κατά κεφαλή, λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος και τη σύνθεση του νοικοκυριού (χρήση κλιμάκων ισοδυναμίας).
Βασικό συμπέρασμα της διατριβής είναι ότι η φτώχεια και ανισότητα μειώθηκε δραματικά μεταξύ 1998 και 2004, όπου η Ελληνική κοινωνία αύξησε την ευημερία των μελών της, ιδίως αυτών που βρισκόντουσαν στο κάτω άκρο της κατανομής του εισοδήματος. Η παραπάνω ανάλυση υποδεικνύει ότι η είσοδος της Ελλάδας στο ενιαίο νόμισμα ωφέλησε κατά πολύ την Ελληνική οικονομία και το σύνολο του πληθυσμού. Το διάστημα 2004-2007 η κατάσταση φαίνεται να χειροτερεύει ελαφρά, όπου οι μικρές αυξήσεις που καταγράφονται αποτελούν τα πρώτα σημάδια της οικονομικής κρίσης που ακολούθησε μετά το τέλος της εξεταζόμενης περιόδου. Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι ότι η Ελλάδα βρίσκεται συνέχεια στις χειρότερες πέντε θέσεις της κατάταξης των Ευρωπαϊκών χωρών, τόσο ως προς τα επίπεδα φτώχειας όσο και της ανισότητας, ενώ, διαχρονικά χειροτερεύει η θέση της στη συνολική κατάταξη.
Τα αποτελέσματα της διατριβής επιβεβαιώνουν αποτελέσματα προηγούμενων μελετών ότι η ανισότητα στην Ελλάδα πηγάζει κυρίως από τις διαφορές περισσότερο εντός παρά ανάμεσα στις πληθυσμιακές ομάδες. Αυτό οδηγεί στη διαμόρφωση πολιτικών που στόχο έχουν τη μείωση της εσωτερικής ανισότητας στις διάφορες πληθυσμιακές ομάδες, ξεκινώντας από αυτές είτε με τη μεγαλύτερη ανισότητα είτε από αυτές που συνεισφέρουν σημαντικά στη συνολική ανισότητα.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη μελέτη της φτώχειας και της ανισότητας προκαλεί η χρήση της τεχνικής bootstrap και ο στατιστικός έλεγχος των διαστημάτων εμπιστοσύνης των μέσων όρων που χρησιμοποιεί η παρούσα διατριβή για την επιβεβαίωση της σημαντικότητας των μειώσεων που παρατηρήθηκαν στους δείκτες φτώχειας και ανισότητας μεταξύ 1998 και 2004, τουλάχιστον για τρεις πληθυσμιακές ομάδες, στις οικογένειες με αρχηγό συνταξιούχο του ΟΓΑ, στις οικογένειες με μέλη στον αγροτικό τομέα και στις οικογένειες με τρία ή περισσότερα παιδιά.
Η προσομοίωση σεναρίων αύξησης των ενεργειακών τιμών υπέδειξαν τη σπουδαιότητα ελέγχου των ενεργειακών τιμών, ιδιαίτερα στα καύσιμα κίνησης και θέρμανσης, καθώς ακόμα και μικρές αυξήσεις της τάξης του 10% προκαλούν μεγάλη δυσχέρεια σε αρκετά άτομα, ενώ οι πραγματικές αυξήσεις είναι σε αρκετές περιόδους πολύ μεγαλύτερες. Η προσομοίωση σεναρίων αναδιανομής, αντίστοιχα, υπέδειξε ότι υπάρχουν σενάρια αναδιανομής με μηδενικό δημοσιονομικό κόστος που δεν προβλέπεται να προκαλέσουν ιδιαίτερες κοινωνικές αναταραχές και βελτιώνουν την υπάρχουσα κατάσταση της φτώχειας και της ανισότητας.
|