| Περίληψη: | Με την παρούσα μελέτη αποπειρώμαστε να παρουσιάσουμε την εξελικτική πορεία του σκηνικού οικοδομήματος του αρχαίου ελληνικού θεάτρου. Είναι μια διαδικασία που κρύβει πολλούς και πολύμορφους σκοπέλους, με ποικίλες και πολυδιάστατες ερμηνείες και απόψεις, με προσωπικές εκτιμήσεις, επιχειρηματολογημένες βάσει αρχαιολογικών ενδείξεων και προσωπικών ερευνών των διαφόρων μελετητών, με απώτερο σκοπό να αποσαφηνισθεί κατά το όσον είναι πιο δυνατό η δισεπίλυτη και δυσερμήνευτη εξέλιξη της αρχαίας ελληνικής σκηνής.
Για την αμεσότερη εισχώρηση στο θέμα και στην ευρεία διάσταση των στοιχείων που τη συναποτελούν, θεωρήσαμε σκόπιμο να διαμορφώσουμε τη δομή της παρούσης εργασίας κατά χρονολογική προσέγγιση των διαφόρων φάσεων αρχιτεκτονικής εξέλιξης του σκηνικού οικοδομήματος, και όπου κρίναμε πιο σημαντικό, την επί μέρους διάκριση της κάθε χρονολογικής προσέγγισης κατά πιο εξειδικευμένο υπο–θέμα. Σ’ αυτό το σημείο, καλό θα ήταν να διευκρινιστεί πως οι κατατιθέμενες απόψεις των διαφόρων μελετητών παρουσιάζονται είτε με συγκλίνουσα μορφή είτε ως αντίθετες εκτιμήσεις, που στόχος τους είναι η σφαιρική εντύπωση που αποτυπώνεται επί του θέματος. Από την πλευρά μας, σ’ ένα τόσο σύνθετο και τις περισσότερες φορές υποθετικό θέμα, κρίνουμε αναγκαίο να μην προβούμε σε προσωπικές εκτιμήσεις, κάτι που εξάλλου, θα ήταν παρακινδυνευμένο και θα μας οδηγούσε εκτός του σκοπού της παρούσης εργασίας. Έτσι, αρκούμαστε να ακολουθήσουμε την υποδεικνυόμενη βιβλιογραφία του επόπτη καθηγητή μας και να εστιάσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο στις προσεγγίσεις, τις έρευνες και τις εκτιμήσεις των ειδικών μελετητών, παρουσιάζοντάς τις συγκριτικά.
Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι οι τίτλοι που διαφαίνονται στα παρακάτω κεφάλαια περιλαμβάνουν ως περιεχόμενο τις φάσεις αρχιτεκτονικής και λειτουργικής εξέλιξης του σκηνικού οικοδομήματος με όλες τις μορφές που έλαβε ανά τους αιώνες. Θα προσπαθήσουμε να εμβαθύνουμε, πέραν των αρχαιολογικών ενδείξεων που προκύπτουν απ’ τα ανασκαφικά στοιχεία, και στις γραπτές μαρτυρίες λογοτεχνικών και μη πηγών. Επίσης, θα αποπειραθούμε, παρουσιάζοντας τις διάφορες θέσεις των μελετητών, να προσδιορίσουμε και τη λειτουργική υπόσταση του σκηνικού κτίσματος, σε σχέση με το αρχαίο ελληνικό δράμα, καθώς είναι δύο στοιχεία αλληλένδετα μεταξύ τους και αλληλοσυμπληρούμενα. Αυτό είναι εύκολο να το κατανοήσουμε, εφόσον συνειδητοποιήσουμε ότι το δράμα προϋπήρχε και της σκηνής και του θεάτρου, με την έννοια του κτηριακού συγκροτήματος. Η ανάγκη της δρώσας πράξης ήταν αυτή που έθρεψε στους αρχαίους Έλληνες την ιδέα να αποπερατώσουν ολόκληρα κτηριακά κατασκευάσματα με σκοπό να εντάξουν σ’ αυτά την ανάγκη τους να παρακολουθήσουν τα πρώιμα αναπτυσσόμενα, τότε, δραματικά είδη. Ως εκ τούτου, θα ήταν μέγιστο σφάλμα και αμέλεια απ’ την πλευρά μας να μην παρακολουθήσουμε από κοινού τη δραματική εξέλιξη σε συνάρτηση με την αρχιτεκτονική. Ακόμη, καλό θα ήταν να τονίσουμε πως η ίδια η εξελικτική πορεία των δραματικών ειδών ήταν αυτή που τροφοδοτούσε την ιδέα για επαναπροσδιορισμό του σχεδίου της αρχιτεκτονικής όψης του θεάτρου και της σκηνής ειδικότερα στην κάθε εποχή. Οι σκηνοθετικές ανάγκες, όπως εξελίσσονταν τα δραματικά είδη, ήταν αυτές που υπαγόρευαν την αναπροσαρμογή και την τροποποίηση της ήδη υπάρχουσας όψης του θεατρικού κτίσματος.
Τέλος, ολοκληρώνοντας αυτήν την πρώτη μας επαφή με τα γενικότερα σημεία του θέματος, χρήσιμο θα ήταν να αναφέρουμε ότι τα θέατρα που επιλέχτηκαν να παρουσιαστούν εκτενέστερα από άλλα, ιδίως κατά την περίοδο της ελληνιστικής εποχής, ήταν διότι, βάσει βιβλιογραφικών πηγών, είχαν περισσότερο υλικό για επιμέρους διερεύνηση, και ακόμα, ενείχαν κάποια στοιχεία, προερχόμενα από τεκμηριωμένες αρχαιολογικές πηγές, που έχριζαν πιο ιδιαίτερου ενδιαφέροντος, λόγω κάποιων πρωτοτυπιών που έφεραν.
|
|---|
