Στατιστική επεξεργασία ιατρικών δεδομένων : μελέτη περίπτωσης

• Κύριος συγγραφέας: Παραμέρα, Σπυριδούλα
• Άλλοι συγγραφείς: Γούτσος, Σταύρος
• Μορφή: Thesis
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2013
• Θέματα: Στατιστική επεξεργασία δεδομένων; Ιατρικά δεδομένα; HIV οροθετικοί ασθενείς; Statistical process control; Medical data; HIV-infected patients; 616.979 206 1

Στην παρούσα μεταπτυχιακή εργασία αξιολογήθηκε η συνδυαστική θεραπευτική φαρμακευτική αγωγή των HIV οροθετικών ασθενών βασιζόμενη σε 2 δείκτες: 1) στο ιϊκό φορτίο VL (Varial Load, copies/ml) που εκφράζει τις συγκεντρώσεις του RNA του HIV στο αίμα και 2) στον αριθμό των CD4 Τ-λεμφοκυττάρων (κύτταρα/mm3) που εκφράζει των αριθμό των κυττάρων τα οποία βοηθούν τον ασθενή να καταπολεμήσει την λοίμωξη. Συγκεντρώθηκαν δεδομένα από 278 ασθενείς και 32 ‘παλιούς’, από όλη την Ελλάδα, για το χρονικό διάστημα 1990-2006 (Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ρίο). Για καθέναν από τους ασθενείς ελήφθησαν δεδομένα σε φύλλα του excel, μη κατηγοριοποιημένα, και για καθέναν υπήρχαν από 20 έως 100 μετρήσεις. Μια τόσο εκτεταμένη συγκέντρωση δεδομένων για HIV οροθετικούς ασθενείς γίνεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Η θεραπεία για τον HIV περιλαμβάνει συνήθως 3 ή περισσότερα φάρμακα (HAART). Στην παρούσα μελέτη χρησιμοποιήθηκαν 3 κατηγορίες αντιρετροϊκών φαρμάκων: 1. Νουκλεοσιδικοί αναστολείς της ανάστροφης μεταγραφάσης (NRTIs) (ομάδα πράσινη), (10 φάρμακα) 2. Mη νουκλεοσιδικοί αναστολείς της ανάστροφης μεταγραφάσης (NNRTIs) (ομάδα κίτρινη), (3 φάρμακα) 3. Αναστολείς των πρωτεασών (PIs) (ομάδα μπλέ) (11 φάρμακα) Οι ασθενείς ανάλογα με την αγωγή της πρώτης θεραπείας τους κατηγοριοποιήθηκαν σε ομάδες (4) και σε υποομάδες με βάση τα επιμέρους φάρμακα κάθε ομάδας: Ομάδα πράσινη (ΝRTIs) (72 ασθενείς) Ομάδα πράσινη- μπλε (ΝRTIs-PIs) (139 ασθενείς)και 8 επιμέρους υποομάδες Ομάδα πράσινη- κίτρινη (ΝRTIs-NΝRTIs) (35 ασθενείς)και 2 επιμέρους υποομάδες Ομάδα πράσινη-κίτρινη-μπλε (ΝRTIs-NΝRTIs- PIs) (3 ασθενείς) Οι ασθενείς των ομάδων και υποομάδων μελετήθηκαν ξεχωριστά, χωρισμένοι σε μη-πεπειραμένους (naïve) και σε πεπειραμένους (experienced). Η αξιολόγηση της θεραπείας των ασθενών (κατά ομάδες και υποομάδες) έγινε με βάση:  το % ποσοστό που πέτυχαν ‘μη-ανιχνεύσιμο’ VL≤50, καθώς και VL≤200 και VL≤500, ανά τρείς μήνες (διαγραμματική παρουσίαση).  Το ποσοστό των ασθενών που δεν πέτυχαν VL≤50.  Τον μέσο χρόνο που πέτυχε VL≤50 το 50% των ασθενών (ταχύτητα ανταπόκρισης στη θεραπεία).  Τη συσχέτιση των τιμών VLέναρξης και CD4έναρξης που είχαν οι επιτυχημένοι ασθενείς κατά την έναρξη της θεραπείας (κατηγοριοποίηση σε κλίμακες), καθώς και του CD4 την στιγμή επίτευξης VL≤50, με ταυτόχρονο υπολογισμό των %μεταβολών των VL και CD4. Με βάση τα παραπάνω προέκυψαν τα ακόλουθα: Η λήψη αποκλειστικά NRTIs (ποσοστό αποτυχίας VL≤50 78,5%) ήταν λιγότερο αποτελεσματική σε σχέση με συνδυαστική αγωγή NRTIs-ΡIs (επιτυχία 81,8%), ή με NRTIs-NNRTIs (επιτυχία 81,6%). Για να δράσει η αγωγή με αποκλειστικά NRTIs, απαιτείται μεγαλύτερο διάστημα, στο οποίο μπορεί η τιμή του VL να ελαττωθεί <500, αλλά είναι λιγότερο πιθανό να πέσει <200. Μεταξύ των NRTIs-PIs & NRTIs-NNRTIs λαμβάνοντας υπόψη και τον χρόνο που πέτυχε το 50% των ασθενών, η αγωγή NRTIs-NNRTIs ήταν πιο αποτελεσματική αφού επιτεύχθηκε VL≤50 σχεδόν στο 1/3 του χρόνου. Όσον αφορά τις επιμέρους υποομάδες (NRTIs-PIs & NRTIs-NNRTIs) οι naïve ασθενείς έφταναν ταχύτερα σε μη ανιχνεύσιμα επίπεδα VL σε σχέση με τους experienced (μικρότερη ταχύτητα ανταπόκρισης), με όλα τα ΡΙs που συνδυαζόταν με NRTIs, και είχαν μικρότερα ποσοστά αποτυχίας. Οι experienced ασθενείς (ποσοστά αποτυχίας 11 έως 87%) είχαν ως πιο επιτυχημένες αγωγές την πράσινο-μπλε4 (NRTIs-NLF), την πράσινο-μπλε3 (NRTIs-IND), ακολουθούμενη από την πράσινο-μπλε5 (NRTIs-SAQ) και λιγότερο επιτυχημένη την πράσινο-μπλε1 (NRTIs-RIT), ενώ για τις πράσινο-μπλε8 (ΝRTIs-ΑΒΤ), πράσινο-μπλε1,2 (ΝRTIs-RIT-ΙΝV) και πράσινο-μπλε1,3 (ΝRTIs-RIT-ΙΝD) δεν προέκυψαν ασφαλή συμπεράσματα. Στους naïve ασθενείς υπήρχαν διαφορές στην ταχύτητα ανταπόκρισης ανάλογα με τον ληφθέντα PI. Ταχύτερη ανταπόκριση παρατηρήθηκε με την αγωγή της πράσινο-κίτρινο (συνδυασμός NRTIs-EFV & NRTIs-VIR). Όσον αφορά την αγωγή NRTIs-ΡΙ, πιο αποτελεσματική ήταν η πράσινο-μπλέ4, ακολουθούμενη από την πράσινο-μπλέ5, ενώ αντίθετα οι συνδυασμοί πράσινο-μπλέ8 και πράσινο-μπλέ2 ήταν οι λιγότερο επιτυχημένοι. Υψηλή τιμή του CD4έναρξης και χαμηλή του VLέναρξης βοηθά στην επίτευξη VL≤50. Οι περισσότεροι naïve ασθενείς είχαν χαμηλό VLέναρξης 1.000-10.000 και υψηλό CD4έναρξης (όπως και οι περισσότεροι experienced) 300-550. Οι naïve ασθενείς της πράσινο-μπλε2 (μεγαλύτερα ποσοστά αποτυχίας) είχαν σχετικά χαμηλό VLεν (<50.000) και CD4εν>100. Οι ασθενείς της πράσινο-μπλε4, είχαν τα μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας πιθανόν λόγω χαμηλού VLεν (1.000-50.000) και υψηλού CD4εν (300-750 και >750). Το 85% των ασθενών της πράσινο-μπλε5 (επιτυχημένη), είχαν VLεν <10.000 και μάλιστα όταν ήταν <1.000 η ταχύτητα ανταπόκρισης ήταν η μισή σε σχέση με όταν ήταν 1.000-10.000. Οι ασθενείς της πράσινο-μπλε8, (επιτυχημένοι ακόμα και στις υψηλές κλίμακες VLεν), είχαν μεγάλο χρόνο ανταπόκρισης. Οι περισσότεροι (n=20) ασθενείς της πράσινο-κίτρινο3, είχαν VLεν 1.000-50.000 και υψηλό CD4εν 300-550 και πέτυχαν σε μεγαλύτερο χρόνο απ’ ότι της πράσινο-κίτρινο1. Για τους experienced ασθενείς της πράσινο-μπλε2, αν και υπήρχαν ευνοϊκές συνθήκες (VLεν 1.000-50.000 και CD4εν 300-550) είχαν μεγάλο ποσοστό αποτυχίας. Οι ασθενείς της πράσινο-μπλε5 (επιτυχημένη) είχαν VLεν<10.000 και όταν το CD4εν ήταν 550-750, η ταχύτητα ανταπόκρισης ήταν 4 φορές μεγαλύτερη. Οι επιτυχημένοι ασθενείς της πράσινης ομάδας κατά την επίτευξη VL≤50 (Μ.Ο.~47 μήνες) είχαν CD4 κατά ~33% αυξημένο σε σχέση με το CD4εν. Οι επιτυχημένοι ασθενείς της πράσινο-μπλε είχαν CD4 όταν VL≤50 (Μ.Ο.~27 μήνες) αυξημένο κατά ~125% σε σχέση με το CD4εν και VLεν~80πλάσιο (Μ.Ο.~86.000). Οι επιτυχημένοι ασθενείς της πράσινο-κίτρινο είχαν επίσης ανάλογο αριθμό CD4εν, αλλά ο Μ.Ο. CD4 όταν VL≤50 ήταν μικρότερος (αυξημένος κατά 21,6% έναντι 125%). Πέτυχαν σε μόλις κατά Μ.Ο. 15 μήνες, έχοντας πολύ υψηλό Μ.Ο. VLεν (~129.000) και με ποσοστό επιτυχίας ανάλογο με αυτό της πράσινο-μπλέ ομάδας (~81,6%). Οι επιτυχημένοι naïve ασθενείς των υποομάδων πράσινο-μπλε, που είχαν τις υψηλότερες τιμές VLεν κατά σειρά αποτελεσματικότητας ήταν: Π-Μπλέ1,3(3 ασθενείς)> Π-Μπλέ1>Π-Μπλέ8. Τα CD4 των επιτυχημένων ασθενών της πράσινο-μπλέ4 την στιγμή που πέτυχαν (Μ.Ο.~22 μήνες), ήταν τα πιο υψηλά (Μ.Ο. 720). Οι επιτυχημένοι ασθενείς της πράσινο-μπλέ5 είχαν τις χαμηλότερες τιμές VLεν (Μ.Ο.~ 7.000) και CD4 την στιγμή που πέτυχαν υψηλά (Μ.Ο. ~600). Οι επιτυχημένοι ασθενείς των υποομάδων πράσινο-κίτρινο, είχαν υψηλές τιμές VL έναρξης (Μ.Ο.~130.000). Οι επιτυχημένοι experienced ασθενείς που είχαν τις υψηλότερες τιμές VLεν ήταν της πράσινο-μπλέ1 (Μ.Ο.~162.000), (αποτυχία~62%), της πράσινο-μπλέ2 (αποτυχία~87%) (Μ.Ο.~90.000), καθώς και των επιτυχημένων πράσινο-μπλέ3 και πράσινο-μπλέ4 (Μ.Ο.~86.000-130.000), ενώ της επιτυχημένης πράσινο-μπλέ5 είχαν χαμηλό VLεν (Μ.Ο.~3.000).