| Περίληψη: | Το απόθεμα του Ευρωπαϊκού χελιού (Anguilla anguilla), βρίσκεται σε ιστορικό ελάχιστο και η αλιεία του δεν είναι βιώσιμη, με τα δεδομένα να δείχνουν μείωση της στρατολόγησης της τάξης του 95%. Παρόμοιες πτωτικές τάσεις ισχύουν και στην Ελλάδα. Γι’ το λόγο αυτό ο κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης 1100/2007 αναγκάζει όλα τα κράτη μέλη να προχωρήσουν στη σύνταξη διαχειριστικών σχεδίων για το χέλι προκειμένου να αυξηθούν οι διαφυγές αργυρόχελου στο 40% των διαφυγών που θα είχαμε αν δεν υπήρχαν οι ανθρωπογενείς παρεμβάσεις. Οι λόγοι μείωσης του αποθέματος του Anguilla anguilla είναι διάφοροι, με πιο σημαντικό για την παρούσα εργασία τις τεχνητές δομές που αποκλείουν κατάλληλους βιοτόπους για το χέλι.
Στην παρούσα εργασία έγινε μια πρώτη τυπολογία των φραγμάτων, με ιδιαίτερη έμφαση στα φράγματα των Διαχειριστικών μονάδων 1 και 2 για το χέλι. Για το σκοπό αυτό, δημιουργήθηκε μια βάση δεδομένων, με στοιχεία από την Ελληνική Επιτροπή Μεγάλων Φραγμάτων και έρευνα στο google earth. Καταρχάς, τα αποτελέσματα της πρώτης τυπολογίας, έδειξαν ότι φράγματα σε ποσοστό 80% έχουν ύψος 0-50 m και από αυτά το 35% έχει ύψος 10-20m και το 25% 20-30m. Το 40% των μεγάλων φραγμάτων βρίσκεται σε απόσταση από τη θάλασσα έως 20km. Τα φράγματα που βρίσκονται πιο κοντά στην ακτή είναι τα Πουρνάρι ΙΙ (27km), Πουρνάρι Ι (30km), ο Λούρος (42km), το φράγμα του Φλόκα (17km), ο Στράτος (70km) και το φράγμα Αχυρών (11km). Το 35% των φραγμάτων χρησιμοποιείται αποκλειστικά για άρδευση και 10% αποκλειστικά για ύδρευση. Το 50% των φραγμάτων βρίσκεται σε υψόμετρο 0-200m και το 45% των φραγμάτων βρίσκεται σε υψόμετρο 200-900m. Η τυπολογία των φραγμάτων βάσει του όγκου του ταμιευτήρα έδειξε ότι τα περισσότερα φράγματα (60%) έχουν όγκο ταμιευτήρα έως 1.000.000m3 και ποσοστό 20% από 1.000.000 m3 έως 5.000.000m3. Στη συνέχεια, αξιολογήθηκαν τα παραπάνω φράγματα για την επίδραση τους τόσο στην ανάδρομη, όσο και στην κατάδρομη μετανάστευση. Ως προς την ανάδρομη μετανάστευση των χελιών, σύμφωνα με τα κριτήρια του Steinbach και με βάση τη σειρά του εμποδίου στην πορεία του χελιού, σημαντικά κρίθηκαν τα φράγματα του Στράτου, Πουρναρίου ΙΙ, Φλόκα, Μόρνου και Εύηνου. Ως προς την κατάδρομη μετανάστευση, σημαντικά κρίθηκαν τα φράγματα Καστράκι, Στράτος, Πουρνάρι Ι και ΙΙ, Λάδωνα, Φλόκα, Λούρου, καθώς είναι φράγματα που χρησιμοποιούνται -είτε αποκλειστικά είτε σε συνδυασμό με άλλες χρήσεις- για παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας.
Παρ’ όλα αυτά, τα παραπάνω συμπεράσματα δεν είναι απόλυτα, καθώς πρέπει να αξιολογηθεί η αφθονία του χελιού στη συνολική μεταναστευτική του οδό.
Στη Ευρώπη χρησιμοποιούνται τεχνικές παρεμβάσεις για τη διευκόλυνση της μετανάστευσης, όπως σκάλες χελιών ή διακοπή της λειτουργίας των τουρμπινών των υδροηλεκτρικών εργοστασίων. Στην Ελλάδα μεγάλο ποσοστό φράγματων έχουν μεγάλο ύψος (πάνω από 10m), όταν στην Ευρώπη ύψος πάνω από 2m θεωρείται σχεδόν απροσπέλαστο από τα χέλια, σύμφωνα με τα κριτήρια του Steibach. Τεχνικές λύσεις, όπως δημιουργία ειδικών χελιοδιαδρόμων, ίσως να μην ενδείκνυται λόγω αυτής της ιδιομορφίας.
|
|---|
