| Περίληψη: | Στην παρούσα διατριβή δοκιμάστηκαν καινοτόμα υλικά ως προς τις
δυνατότητές τους να χρησιμοποιηθούν σε διατάξεις μετατροπής της ηλιακής
ενέργειας σε ηλεκτρισμό. Τα συμβατικά ηλιακά στοιχεία, τα αποκαλούμενα και
φωτοβολταϊκά πρώτης γενιάς, αποτελούνται από κρυσταλλικό πυρίτιο το οποίο
με κατάλληλες προσμείξεις παράγει ηλεκτρισμό αξιοποιώντας τη φωτοβόληση
μιας επαφής p-n. Στην κατεύθυνση αντικατάστασης των συμβατικών ηλιακών
στοιχείων έχει προταθεί η κατασκευή κυψελίδων με νανοδομημένα υλικά τα
οποία μπορούμε να επιστρώσουμε υπό τη μορφή λεπτών υμενίων. Στην
κατεύθυνση αυτή, στην παρούσα διατριβή κατασκευάστηκαν τρεις τύποι
τέτοιων ηλιακών στοιχείων: Φωτοηλεκτροχημικές κυψελίδες,
ευαισθητοποιημένες είτε μέσω οργανομεταλλικών χρωστικών είτε μέσω
ανόργανων νανοκρυστάλλων (Κβαντικές τελείες), υβριδικές κυψελίδες στερεού
τύπου, επίσης ευαισθητοποιημένες τόσο μέσω οργανομεταλλικών χρωστικών
όσο και μέσω κβαντικών τελειών και τέλος, φωτοκυψέλες καυσίμου (PEC).
Η δομή των συστημάτων αυτών σε γενικές γραμμές συμπεριλαμβάνει: (α) το
ηλεκτρόδιο ανόδου (φωτοάνοδος), το οποίο αποτελείται από έναν ημιαγωγό
ευρέως χάσματος, όπως η τιτάνια, και από τον ευαισθητοποιητή, (β) το
ηλεκτρόδιο καθόδου (αντιηλεκτρόδιο) το οποίο εμπλέκει κατά κανόνα κάποιο
ευγενές μέταλλο με μεγάλο έργο εξόδου, και (γ) τον ηλεκτρολύτη που εμπεριέχει
το κατάλληλο οξειδοαναγωγικό ζεύγος. Στην περίπτωση των ηλιακών στοιχείων
στερεού τύπου, ο ηλεκτρολύτης αντικαθίσταται με κάποιο άλλο υλικό, οργανικό
ή ανόργανο το οποίο ολοκληρώνει τη δομή και λειτουργία της συσκευής. Καθώς
το ηλιακό φως προσπίπτει στην κυψελίδα, φωτόνια απορροφούνται από τα
ημιαγώγιμα στρώματα, την τιτάνια, την χρωστική ή τις κβαντικές τελείες,
ανάλογα με τη δομή της κυψελίδας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την απορρόφηση
των φωτονίων από τα ηλεκτρόνια, τη διέγερση των ηλεκτρονίων αυτών στη
ζώνη αγωγιμότητας, την δημιουργία οπών στη ζώνη σθένους στη θέση των
ηλεκτρονίων, και εν τέλει τη δημιουργία προϋποθέσεων κυκλοφορίας των
iv
φορέων ανάμεσα στα υλικά με στόχο την συλλογή τους εξωτερικά και την
αξιοποίηση του παραγόμενου (φωτο)ρεύματος.
Οι δικές μας παρεμβάσεις αφορούν στην κατασκευή και χαρακτηρισμό ηλιακών
στοιχείων καθώς και στη σύνθεση και χαρακτηρισμό καινοτόμων υλικών
προκειμένου να αξιοποιηθούν σε ηλιακά στοιχεία στην κατεύθυνση
βελτιστοποίησης της απόδοσης αυτών. Στις ευαισθητοποιημένες μέσω
χρωστικής, φωτοηλεκτροχημικές κυψελίδες δοκιμάστηκε η χρήση του PEDOT
ως ηλεκτροκαταλύτη στην κάθοδο, με σκοπό την αντικατάσταση του Pt, υλικού
σπάνιου και ακριβού. Έπειτα δοκιμάστηκε η χρήση συνδυασμού ανόργανων
νανοκρυστάλλων, CdS, CdSe, ZnS για την ευαισθητοποίηση του ημιαγωγού στο
ορατό φάσμα της ακτινοβολίας, αντί των οργανομεταλλικών χρωστικών. Στις
κυψελίδες αυτές επίσης χρησιμοποιήθηκαν τόσο CuS όσο και CoS ως
ηλεκτροκαταλύτες στην κάθοδο. Στα ηλιακά στοιχεία στερεού τύπου οι
παρεμβάσεις έγιναν τόσο με την προσθήκη πρόσθετων ουσιών με σκοπό την
αύξηση της κινητικότητας των φορέων όσο και στην χρήση ανόργανων
ευαισθητοποιητών, παράλληλα με την προσθήκη θυσιαστήριων ουσιών προς
αντιμετώπιση των φαινομένων οξείδωσης. Τέλος στις φωτοκυψέλες καυσίμου
δοκιμάστηκε η χρήση πολυπυρρολίου στην κάθοδο, επικεντρώνοντας και εδώ
στην αντικατάσταση του λευκόχρυσου.
|
|---|
