| Περίληψη: | O καρκίνος του μαστού αποτελεί την δεύτερη πιο συχνή μορφή καρκίνου που απαντάται και στα δύο φύλα ενώ είναι συνιστά την πιο συχνά εμφανιζόμενη μορφή καρκίνου στις γυναίκες καθώς και την πρώτη αιτία θανάτου στο γυναικείο φύλο. Η γενετική ανάλυση του κληρονομικού καρκίνου έχει ενταχθεί τα τελευταία χρόνια και αποτελεί σημαντικό μέρος της κλινικής πράξης, καθώς όλο και περισσότεροι ασθενείς ελέγχονται για την ύπαρξη γαμετικών μεταλλάξεων στα υψηλής διεισδυτικότητας γονίδια BRCA1 και BRCA2.
Προκειμένου να μελετήσουμε την συνεισφορά των γονιδίων BRCA1 και BRCA2 στην εμφάνιση καρκίνου μαστού στον ελληνικό πληθυσμό εξετάστηκαν 200 άτομα που παρουσίαζαν σημαντικό ατομικό ή/και οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού ή/και των ωοθηκών. Έτσι, στην περίπτωση του γονίδιου BRCA1 βρέθηκαν 13 διαφορετικές παθογόνοι μεταλλάξεις σε 29 από τις ασθενείς (14.5%) ενώ για το γονίδιο BRCA2 αναλύθηκαν συνολικά 156 ασθενείς (155 γυναίκες και 1 άνδρας) και μεταλλάξεις ανιχνεύθηκαν σε 8 γυναίκες (5.2%) και 1 άνδρα (100%). Παράλληλα έγινε προσπάθεια χαρακτηρισμού του φάσματος μεταλλάξεων του μετρίου διεισδυτικότητας γονιδίου RAD51C σε ελληνικές οικογένειες. Η ανάλυση αυτή πραγματοποιήθηκε σε 87 ασθενείς όμως δεν ανιχνεύθηκε κάποια παθογόνος μετάλλαξη σε κάποιον ασθενή. Επιπρόσθετα, πραγματοποιήθηκε η ανίχνευση μεγάλων γονιδιακών αναδιατάξεων στα γονίδια BRCA1 και BRCA2 με την βοήθεια τριών τεχνικών ανίχνευσης: την τεχνική της ανίχνευσης γονιδιακών αναδιατάξεων με χρήση διαγνωστικών εκκινητών για τις πιο συχνές γονιδιακές αναδιατάξεις του γονιδίου BRCA1 στον ελληνικό πληθυσμό (δύο απαλειφές του εξωνίου 20, μία απαλειφή των εξονίων 23 και 24 και τέλος μια απαλειφή του εξονίου 24), την τεχνική της πολλαπλής και ποσοτικής αλυσιδωτής αντίδρασης της πολυμεράσης μικρών φθοριζόντων τμημάτων (QMPSF) για το γονίδιο BRCA1 και την τεχνική της πολλαπλής ενίσχυσης τμημάτων DNA μέσω ιχνηθετών (MLPA®) τόσο για το γονίδιο BRCA1 όσο και για το γονίδιο BRCA2. Η τεχνική της ανίχνευσης με την χρήση διαγνωστικών εκκινητών εφαρμόστηκε σε 200 ασθενείς με καρκίνο μαστού ή/και ωοθηκών και ανιχνεύθηκαν 15 ασθενείς που έφεραν κάποια από τις συχνότερες γονιδιακές αναδιατάξεις του γονιδίου BRCA1 (7.5%). Αντίθετα, με την τεχνική του QMPSF και του MLPA δεν ανιχνεύθηκε κάποια γονιδιακή αναδιάταξη στα BRCA1/2 στους συνολικά 24 ασθενείς που εξετάστηκαν. Επιπλέον, στα πλαίσια της παρούσας διατριβής πραγματοποιήθηκε η ανάλυση 403 γυναικών με τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού ανεξαρτήτως οικογενειακού ιστορικού και ηλικίας εμφάνισης της νόσου. Κατά την ανάλυση αυτή ελέγχθηκαν συγκεκριμένα εξόνια καθώς και γονιδιακές αναδιατάξεις του BRCA1. Μεταλλάξεις ανιχνεύθηκαν σε 65 από τις ασθενείς αυτές (16%).
Στα πλαίσια της παρούσας διατριβής πραγματοποιήθηκε ανάλυση απλοτύπου προκειμένου να αποδειχθεί ότι η απαλειφή των εξονίων 23 και 24 αποτελεί ελληνική ιδρυτική μετάλλαξη. Για το σκοπό αυτό αναλύθηκε ο απλότυπος σε 21 οικογένειες που έφεραν την συγκεκριμένη γονιδιακή αναδιάταξη με την βοήθεια της τεχνικής των πολυμορφικών δεικτών επαναλήψεων μικροδορυφορικού DNA. Η ανάλυση απλοτύπου κατέδειξε ότι 8 από 10 γενετικούς τόπους είναι κοινοί μεταξύ των ατόμων που φέρουν την απαλοιφή επιβεβαιώνοντας έτσι την υπόθεση ότι η απαλειφή αυτή αποτελεί ιδρυτική μετάλλαξη του ελληνικού πληθυσμού.
Ακολούθως, μελετήθηκε η συνεισφορά και άλλων γονιδίων στην προδιάθεση για καρκίνο μαστού και ωοθηκών και πραγματοποιήθηκε ανάλυση 21 γονιδίων (BRCA1, BRCA2, CHEK2, PALB2, BRIP1, TP53, PTEN, STK11, CDH1, ATM, BARD1, MLH1, MRE11, MSH2, MSH6, MUTYH, NBN, PMS1, PMS2, RAD50, RAD51C) με την χρήση τεχνολογίας αλληλούχισης επόμενης γενεάς. Για το σκοπό αυτό αναλύθηκαν 42 ασθενείς με σοβαρό ιστορικό καρκίνο μαστού ή/και ωοθηκών, οι οποίες είχαν βρεθεί αρνητικές για μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1 & 2. Κατά την ανάλυση αυτή βρέθηκαν μεταλλάξεις σε 11 ασθενείς (26.2%).
Ακόμα, πραγματοποιήθηκε εξομική αλληλούχιση σε μια ασθενή, η οποία παρουσίαζε βαρύτατο ατομικό και οικογενειακό ιστορικό και είχε βρεθεί αρνητική για μεταλλάξεις σε 21 γονίδια (BRCA1, BRCA2, CHEK2, PALB2, BRIP1, TP53, PTEN, STK11, CDH1, ATM, BARD1, MLH1, MRE11, MSH2, MSH6, MUTYH, NBN, PMS1, PMS2, RAD50, RAD51C). Η αλληλούχιση αυτή πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία BGI. Συνολικά ανιχνεύθηκαν 39.762 πολυμορφισμοί ενός νουκλεοτιδίου (SNPs) και 1,646 μικρές ενθέσεις/απαλειφές (InDels) σε ολόκληρο το γονιδίωμα της ασθενούς. Μετά από ανάλυση των αποτελεσμάτων αυτών καταλήξαμε σε 12 παραλλαγές που αποτελούν ενδεχομένως πιθανά παθογόνα αλληλόμορφα.
|
|---|
