Η φωνηεντική ιεραρχία στην ελληνική και ο ρόλος της στην αντιμετώπιση της χασμωδίας

• Κύριος συγγραφέας: Χόνδρου, Ευγενία
• Άλλοι συγγραφείς: Μανωλέσσου, Ιώ
• Μορφή: Thesis
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2008
• Θέματα: Φωνήεντα; Φωνηεντική ιεραρχία; Χασμωδία; Φωνολογικές διαδικασίες; Διάλεκτοι της ελληνικής γλώσσας; Διαχρονία; Vowels; Vowel hierarchy; Hiatus; Phonological processes; Dialects of Greek language; Diachrony; 489.316

Στην παρούσα εργασία μελετήθηκε το θέμα της φωνηεντικής ιεραρχίας στην Ελληνική και τις διαλέκτους της και ο ρόλος της στην αντιμετώπιση της χασμωδίας. Η χασμωδία δημιουργείται στην ελληνική λόγω της γειτνίασης φωνηέντων και λύνεται μέσω φωνολογικών διαδικασιών όπως η έκθλιψη, η αφαίρεση, η εισαγωγή / επένθεση, η συνίζηση, η τροπή, η φωνηεντική αρμονία, η αφομοίωση κ.ά.Υπάρχουν όπως αναφέρθηκε μέσω και παραδειγμάτων και οι περιπτώσεις διατήρησης της χασμωδίας. Εξετάσαμε την κλίμακα ηχηρότητας η οποία καθορίζει τον ισχυρό ή ασθενή χαρακτήρα του φωνήεντος ανάλογα με τη θέση που κατέχει στην εν λόγω κλίμακα. Το ποιο από τα φωνήεντα θα φύγει εξαρτάται από τη θέση που κατέχει στην κλίμακα ισχύος ή κλίμακα ηχηρότητας. Η εν λόγω κλίμακα καθορίζεται ως η ακόλουθη: a > o > u > e > i ή i > e. Εξετάσαμε επίσης τον τρόπο με τον οποίο η ισχύς αυτή επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες όπως η σύνταξη, το είδος του λόγου, ο τόνος, ο βαθμός ανοίγματος των φωνηέντων, η θέση τους στη λέξη, ο τόπος άρθρωσής τους, το λόγιο στοιχείο, ο μορφολογικός ρόλος, η σημασιολογία καθώς και ο παράγοντας σύνθεση, και επομένως είναι αυτοί οι παράγοντες βάσει της έρευνάς μας και πάντα με βάση τα δεδομένα που έχουμε στη διάθεσή μας που φαίνεται ότι καθορίζουν την ισχύ ή όχι της ιεραρχίας και τη διατήρηση ή όχι του φαινομένου της χασμωδίας. Επίσης αναφέρθηκε ότι και στα αρχαία ελληνικά αλλά και σε διαλέκτους της ελληνικής συμβαίνουν διαδικασίες φωνολογικές με σκοπό την αντιμετώπιση της χασμωδίας - ενώ παρατηρούμε ταυτόχρονα ότι αυτό δεν συμβαίνει πάντα με αποτέλεσμα να έχουμε και διατήρηση της χασμωδίας. Αναφέρονται παραδείγματα - όσο αυτό είναι δυνατό μέσα από την έρευνα και τις πηγές - ούτως ώστε μέσα πάντα από τα ίδια τα γλωσσολογικά δεδομένα, μέσα από τα κείμενα, να αποδεικνύεται κατά πόσον ισχύουν οι κανόνες και οι θεωρητικές θέσεις. Ξεκινούμε λοιπόν από τη μια μεριά από τις θεωρητικές θέσεις, τους κανόνες και από την άλλη όμως ταυτόχρονα αντλούμε πληροφορίες για το βαθμό εφαρμογής τους από τα ίδια τα γλωσσικά δεδομένα της ελληνικής και των διαλέκτων και από δεδομένα σε παλαιότερες χρονικές φάσεις αποδεικνύοντας μέσα από αυτό και μέσα από την κανονικότητα των φαινομένων διαχρονικά, τη συνέχεια της γλώσσας μας.