Ορυκτοχημική μελέτη χρωμιτών, εγκλεισμάτων πλατινοειδών και άλλων μεταλλικών φάσεων καθώς και των πρωτολίθων - ξενιστών τους, εις το οφιολιθικό κάλυμμα της νήσου Τήνου

• Κύριος συγγραφέας: Κοκκαλιάρη, Μαρία
• Άλλοι συγγραφείς: Σταματελοπούλου-Σέυμουρ, Κατερίνα
• Μορφή: Thesis
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2016
• Θέματα: Τήνος; Χρωμίτης; Κυανοσχιστολιθική ζώνη; Οφιόλιθοι; Μπονινίτες; Ζώνη καταβύθισης SSZ; Υπερβασικά πετρώματα; Περιδοτίτες έμπροσθεν του τόξου; Περιδοτίτες όπισθεν του τόξου; Ρουθηνιριδόμιο; Ιρισδίτης; Ρουθεναρσενίτης; Χεαζλεγουδίτης; Μαουχερίτης; Chromite; Chromitite; Blueschist belt; Ophiolite; PGE-group elements; Boninites; Supra-subduction zone SSZ; Ultramafic rocks; Fore-arc basin basalts; Back-arc basin basalts; Rutheniridosmium; Irisdite; Ruthenarsenite; Heazlewoodite; Maucherite; RhNiAs type; 552.094 958 5

Η νήσος της Τήνου αποτελεί τμήμα της Κυκλαδικής Κυανοσχιστολιθικής Ζώνης (Cycladic Blueschist Belt – CBU), μια επωθητική ενότητα μεταμορφωμένων πετρωμάτων που αποτελείται από μετα-ηφαιστίτες και μετα-ιζηματογενή πετρώματα. Τα πετρώματα αυτά μεταμορφώθηκαν σε συνθήκες κυανοσχιστολιθικής φάσης ( ̴ 53 - 40 Ma) και υπέστησαν ανάδρομη μεταμόρφωση σε συνθήκες πρασινοσχιστολιθικής φάσης ( ̴ 25 - 12 Ma). Η ενότητα CBU υπέρκειται τεκτονικά της Ενότητας Βάσεως (Basal Unit) που αποτελείται από νηριτικούς ασβεστόλιθους και υπόκειται τεκτονικά ενός οφιολιθικού τεμάχους με γνωστή μεταλλοφορία χρωμίτη (ΜΕΛΙΔΩΝΗΣ, 1980). Ένας πλουτωνίτης με σύσταση γρανοδιορίτη έχει διεισδύσει στους παραπάνω λιθότυπους ( ̴ 18 Ma), ενώ στην περιφέρεια του πλουτωνίτη υπάρχει διείσδυση λευκογρανίτη ( ̴ 14 Ma). Ο πλουτωνίτης εμφανίζεται πλησίον των υπερβασικών πετρωμάτων στο βορειοανατολικό τμήμα της Τήνου. Στο παρελθόν έχει γίνει προσπάθεια ώστε να ερευνηθεί αν είναι εκμεταλλεύσιμα τα κοιτάσματα του οφιολιθικού χρωμίτη σε δύο περιοχές της Τήνου: στις Βερναρδάδες και το Χαλκοβούνι. Τα πετρώματα - ξενιστές της μεταλλοφορίας του χρωμίτη είναι οι μετα-δουνίτες, μετα-περιδοτίτες και ελάχιστοι μετα-πυροξενίτες. Παρόντες είναι και ορισμένοι μετα-γάββροι. Τα ορυκτοχημικά δεδομένα των χρωμιτιτών της Τήνου υποδεικνύουν ότι οι χρωμίτες ήταν σε ισορροπία με μπονινιτικής σύστασης εκχυμωμένους περιδοτίτες που προέρχονται από ζώνη καταβύθισης Supra-Subduction (SSZ) (απεμπλουτισμένη μανδυακή σφήνα). Στο τριγωνικό διάγραμμα ταξινόμησης των τρισθενών ιόντων (Cr-Fe3+-Al) του STEVENS (1994) φαίνεται πως η σύσταση των χρωμιτών της Τήνου εμπίπτει κυρίως στο πεδίο του Al-χρωμίτη και μόνο ορισμένα δείγματα από την περιοχή Βερναρδάδες έχουν σύσταση Fe-χρωμίτη. Οι Fe-χρωμίτες μπορεί να αντιπροσωπεύουν επαναϊσορροπημένα περιθώρια των κρυστάλλων χρωμίτη. Στο δυαδικό διάγραμμα ταξινόμησης των σπινελίων (πεδία για σπινέλιο – ερκυνίτη – Mg-χρωμίτη – χρωμίτη) τα δείγματα της Τήνου προβάλλονται στα πεδία του Mg-χρωμίτη και του χρωμίτη με την στενή έννοια του όρου. Στο διάγραμμα Cr# vs Mg# οι χρωμίτες της Τήνου φαίνεται να διακρίνονται σε δύο ξεχωριστές ομάδες με χαρακτηριστικά διαφοροποίησης. Η ομάδα από την περιοχή Βερναρδάδες παρουσιάζει ένα μεγαλύτερο εύρος διαφοροποίησης ενώ τα δείγματα από την περιοχή Χαλκοβούνι φαίνεται να είναι πιο εξελιγμένα. Συγκριτικά, οι χρωμίτες από την περιοχή Χαλκοβούνι έχουν χαμηλότερη περιεκτικότητα σε Cr και Mg και υψηλότερη σε Fe από αυτούς της περιοχής Βερνερδάδες. Στο διάγραμμα Cr# vs Mg# με πετροτεκτνικά πεδία προσδιοριζόμενα από έναν αριθμό ερευνητών, οι χρωμίτες της Τήνου προβάλλονται σε πεδία σε ισορροπία με μάγμαα μπονινιτικής σύστασης και εκχυμωμένους μανδυακούς περιδοτίτες, δηλαδή σε ένα πετροτεκτονικό περιβάλον SSZ έμπροσθεν του τόξου. Στο πετροτεκτονικό διάγραμμα Al2O3 vs Cr2O3 και οι δύο ομάδες των χρωμιτών της Τήνου προβάλλονται στην άκρη του πεδίου «μανδυακοί χρωμίτες». Στο διάγραμμα Cr/(Cr+Al) vs TiO2 του ARAY (1992) οι χρωμίτες κυρίως από την περιοχή Βερναρδάδες προβάλλονται στο πεδίο των μπονινιτών. Στο διάγραμμα TiO2 vs Al2O3, εμπίπτουν στο πεδίο των Supra-Subduction περιδοτιτών (SSZ) και μερικά μόνο δείγματα εμπίπτουν στο πεδίο των χρωμιτών στους βασάλτες όπισθεν του τόξου (ΒΑΒΒ), ωστόσο τα περισσότερα δείγματα από τους χρωμίτες της Τήνου εμπίπτουν στο πεδίο των χρωμιτών σε ισορροπία με μπονινιτικά μάγματα. Στα δείγματα χρωμιτών ανιχνεύθηκαν επίσης μεταλλικές φάσεις οι οποίες χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: αυτή των κραμάτων, αρσενιδίων-θειαρσενιδίων και σουλφιδίων PGE, την δεύτερη κατηγορία κραμάτων και σουλφιδίων των βασικών μετάλλων (όπως Fe, Ni, Cu) και την τρίτη κατηγορία των μεταλλικών φάσεων των ασύμβατων στοιχείων όπως Pb, Sb, Mo, Sn και Zn.