| Περίληψη: | Το πρόβλημα της συνύπαρξης ατόμων που ανήκουν σε διαφορετικές πολιτισμικές ομάδες έχει απασχολήσει την ελληνική κοινωνία, καθώς τις τελευταίες δεκαετίες, ιδίως από τη δεκαετία του 1980 και μετά, η Ελλάδα αποτελεί χώρα υποδοχής μεταναστών, κυρίως από τα Βαλκάνια και τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή της Εθνικής Στατιστικής Αρχής (2011), το ποσοστό των ξένων που διαβιούν μόνιμα στην Ελλάδα είναι το 8.34% του συνολικού ελληνικού πληθυσμού, ενώ το 52.7% από το ποσοστό αυτό προέρχεται από την Αλβανία. Η περίοδος 1996-2011 χαρακτηρίζεται από σημαντικό αριθμό νόμων, προεδρικών διαταγμάτων, εγκυκλίων και υπουργικών αποφάσεων που αποσκοπούν στην προστασία της πολιτισμικής ετερότητας και στη ρύθμιση θεμάτων σχετιζόμενων με αυτήν. Σημαντικό μέρος της νομοθεσίας αφορά στην εκπαίδευση των αλλοδαπών μαθητών και στην προώθηση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Η εφαρμογή της παραπάνω νομοθεσίας ελέγχεται από την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, η οποία ιδρύθηκε με το ν. 2667/1998 και αποτελεί συμβουλευτικό όργανο της πολιτείας σε θέματα προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε ένα πρώτο επίπεδο, στόχος αυτής της έρευνας είναι να εξετάσει, με τη χρήση της ποιοτικής μεθόδου συλλογής δεδομένων των Ετήσιων Εκθέσεων του Υπουργείου Παιδείας προς την Εθνική Επιτροπή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, κατά πόσο εφαρμόζεται στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση η νομοθεσία που αφορά στην προστασία της πολιτισμικής ετερότητας. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, να διαπιστώσει, με τη χρήση της ποσοτικής μεθόδου συλλογής δεδομένων, κατά πόσο οι εκπαιδευτικοί είναι ευαισθητοποιημένοι και ικανοί να διαχειριστούν την πολιτισμική ετερότητα και κατά πόσο η ικανότητα αυτή επηρεάζεται από το φύλο, την περίοδο κτήσης πτυχίου, το επίπεδο εκπαίδευσης, την κατάρτιση, τη διδακτική εμπειρία την οποία έχουν με μαθητές που συνιστούν πολιτισμική μειονότητα και την άμεση ή έμμεση μεταναστευτική εμπειρία τους. Από την ποιοτική ανάλυση των ετήσιων εκθέσεων προκύπτει ότι η νομοθεσία για την προστασία της πολιτισμικής ετερότητας ενεργοποίησε το ελληνικό κράτος στην κατεύθυνση της ίδρυσης και της λειτουργίας Διαπολιτισμικών Σχολείων, Τάξεων Υποδοχής, Φροντιστηριακών Τμημάτων, Τάξεων Υποδοχής Ζωνών Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας, Ενισχυτικών Φροντιστηριακών Τμημάτων Ζωνών Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας, στην εφαρμογή εκπαιδευτικών προγραμμάτων και στη συγγραφή νέων αναλυτικών προγραμμάτων και σχολικών εγχειριδίων. Από τα παραπάνω προκύπτει, επίσης, πως βασικός στόχος είναι η ευαισθητοποίηση και η κατάρτιση των εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε θέματα πολιτισμικής ετερότητας. Σε ό, τι αφορά το δεύτερο επίπεδο της έρευνας, το οποίο αφορά στη διαπολιτισμική ευαισθησία και ικανότητα των εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι εκπαιδευτικοί είναι προσανατολισμένοι στο στάδιο της αποδοχής της ετερότητας, το οποίο αποτελεί το πρώτο από τα τρία εθνοσχετιστικά στάδια του μοντέλου του Bennett (1993) και υποδηλώνει ότι έχει ξεπεραστεί ο εθνοκεντρικός τρόπος σκέψης και δράσης. Το φύλο και το βασικό επίπεδο των σπουδών δε φαίνεται να επηρεάζουν την κλίμακα στο σύνολό της. Ωστόσο, οι παραπάνω σπουδές επηρεάζουν σημαντικά τις υποκλίμακες της ελαχιστοποίησης και αποδοχής της ετερότητας, ενώ η εμπειρία με πολιτισμικά διαφορετικούς μαθητές φαίνεται να επηρεάζει σημαντικά τις υποκλίμακες της άρνησης και της άμυνας. Αντίθετα, η μεταναστευτική εμπειρία δε φαίνεται να επηρεάζει την κλίμακα. Επιπλέον, από την παραπάνω έρευνα προκύπτει πως η πλειονότητα των ερωτηθέντων έχει επαρκές ή καλό επίπεδο γνώσεων αναφορικά με ζητήματα πολιτισμικής ετερότητας. Οι εκπαιδευτικοί φαίνεται να γνωρίζουν τι είναι η διαπολιτισμική εκπαίδευση, καθώς τη συνδέουν με τον σεβασμό, την κατανόηση και την εξάλειψη στερεοτύπων και προκαταλήψεων. Ωστόσο, θεωρούν πως η καθοδήγηση που έχουν από τα στελέχη της εκπαίδευσης στη διαχείριση ή την επίλυση ζητημάτων πολιτισμικής ετερότητας είναι ανεπαρκής. Τέλος, το επίπεδο των γνώσεων των εκπαιδευτικών φαίνεται να επηρεάζεται από την περίοδο κτήσης του πτυχίου και τις επιπλέον σπουδές που έχουν κάνει.
|
|---|
