Η αναβίωση του αρχαίου θεάτρου στο Teatro Olimpico της Vicenza και το ιστορικό-κοινωνικό περιβάλλον του

• Κύριος συγγραφέας: Πλαστουργός, Ιωάννης
• Άλλοι συγγραφείς: Creeb, Martin
• Μορφή: Thesis
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2016
• Θέματα: Αρχαίο θέατρο της Vicenza; Βιτρούβιος; Παλλάντιο; Ancient theatre of Vicenza; Vitruvius; Palladio; 725.822 094 535 1

Με πρωταγωνιστή το Teatro Olimpico της Vicenza, θα προσεγγίσουμε το αρχαίο θέατρο ανατρέχοντας στο παρελθόν προς αναζήτηση του λίκνου και της έμπνευσης που οδήγησαν στη γέννηση και την εξέλιξή του. Η προσέγγιση θα γίνει τόσο σε αρχιτεκτονικό όσο και σε φιλολογικό-αρχαιολογικό επίπεδο. Η ιστορική ματιά φυσικά δεν θα παραλειφθεί, αλλά τουναντίον θα είναι αρωγός και σύμβουλος της πορείας της εργασίας, η οποία μάλλον πολύπτυχη παρά μονοδιάστατη θα αποδειχτεί. Λέγοντας τούτο, πρέπει οπωσδήποτε να επισημάνουμε τα κομβικά σημεία-σταθμούς της εργασίας, τα οποία θα αποτελέσουν ουσιώδη κεφάλαια αλλά και διαφωτιστικές πληροφορίες για τον αναγνώστη. Η επαφή με το αντικείμενο αναφοράς θα είναι τριμερής με δημιουργικές παρεμβάσεις σε κάθε σκέλος, ούτως ώστε να καταστεί σαφής τόσο η σχέση με το αρχαίο θέατρο όσο και με το σύγχρονό του. Σχεδιασμένο και κατασκευασμένο στα τέλη του 16ου αι., το Τeatro Olimpico ανήκει προφανώς στην Όψιμη Εποχή της Αναγέννησης, πράγμα το οποίο σηματοδοτεί την εναρκτήρια ιστορική οδό προσέγγισης. Παρά ταύτα, θα διαπιστώσουμε στη συνέχεια ότι το συγκεκριμένο θέατρο έχει άμεση συνάφεια με τα αρχαία θέατρα, όπως τα περιέγραψε ο Βιτρούβιος στο έργο του De architectura. Ο μεγάλος θεωρητικός αρχιτέκτονας της αρχαιότητας θα αποτελέσει το πρώτο σκέλος ανάλυσης, το οποίο θα μας απασχολήσει αρκετά και θα καταλάβει ικανό τμήμα της εργασίας. Το σύγγραμμα του Βιτρουβίου αποτέλεσε το θεωρητικό υπόβαθρο μεταγενέστερων αρχιτεκτόνων, όπως του Αndrea Palladio, αρχιτέκτονος και δημιουργού του Teatro Olimpico, ο οποίος θα εξεταστεί εξονυχιστικά, προκειμένου να αντιληφθούμε τους λόγους για τους οποίους το θέατρό του έχει χαρακτηριστεί ως το τελευταίο δημιούργημα της αρχαίας Ρώμης1 ή το πρώτο σύγχρονο2. Πέραν τούτου όμως, είναι αναγκαίο να εντοπιστεί η αρχιτεκτονική πορεία του αρχαίου θεάτρου για να καταλάβουμε ποιά στοιχεία ακριβώς άντλησε ο Palladio και τα ενέταξε στο θέατρό του με τόση δεξιοτεχνία. Άλλωστε, αναβίωση αρχαίου θεάτρου με εκλιπούσα τη γενεσιουργό προωθητική δύναμη της θεατρικής αρχιτεκτονικής δεν μπορεί να νοηθεί. Θεμελιώνοντας την εργασία με την απαρχή της ιδέας του αρχαίου θεάτρου, θα προβούμε στον ‘σχεδιασμό’ του Τeatro Olimpico μέσω των καινοτομιών του Palladio, καταλήγοντας στην οικοδόμηση και την διακόσμησή του με βάση τους ρυθμούς της εποχής και τα ιστορικά τεκταινόμενα. Καθοριστικό ρόλο θα διαδραματίσει ο Βιτρούβιος και το σύγγραμμά του, για το οποίο θα υπάρξει εκτενής αναφορά στη συνέχεια, ενώ παράλληλα θα αναδείξουμε μέσα από το έργο του Μagagnato, το οποίο θα αποτελέσει τη βασική πηγή άντλησης πληροφοριών του Teatro, τις βαθύτερες πτυχές της σκέψης του Palladio. Η παλινόρθωση του κλασικού ιδεώδους και των αξιών της αρχαιότητας αποκτά υπόσταση μέσω του Τeatro Olimpico και του συμβολισμού που αυτό πρεσβεύει. Το γενικότερο κλίμα της εποχής ‘επιβάλλει’ το τόλμημα του Palladio, που, κατά τη γνώμη μου, δεν θα έπρεπε να θεωρείται ως πρωτοπορία, αλλά ως αναμενόμενο βήμα ενός αρχιτέκτονα που επιθυμεί να συμβαδίσει με το ρεύμα και τις τάσεις της εποχής.