Δημιουργία τράπεζας πληροφοριών Ελλήνων παρκινσονικών και εύρεση νέων και γνωστών μεταλλάξεων του γονιδίου NR4A2 και η λειτουργική τους σημασία

• Κύριος συγγραφέας: Ζιαβρά, Δέσποινα
• Άλλοι συγγραφείς: Μητσάκου, Αδαμαντία
• Μορφή: Thesis
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2016
• Θέματα: Νόσος του Πάρκινσον; Μετάλλαξη; Τράπεζα δεδομένων; NR4A2; Parkinson disease; Mutation; Biobank; 616.833 042

Η νόσος του Πάρκινσον (ΝΠ) είναι μια χρόνια, προοδευτική νευροεκφυλιστική νόσος του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ). Τα πρωτογενή συμπτώματα της ΝΠ είναι ο τρόμος, η βραδυκινησία, η ακαμψία και η αστάθεια θέσης, που μαζί με την απόκριση του ασθενούς στην αγωγή της levodopa (L-dopa) αποτελούν και μέρος της κλινικής διάγνωσης της νόσου. Η χαρακτηριστική παθοφυσιολογία της ΝΠ, στην οποία στηρίζεται και η οριστική διάγνωση της νόσου, συνίσταται στην εκφύλιση των ντοπαμινεργικών νευρώνων της SNpc που συνοδεύεται από την εμφάνιση ενδοκυτταρικών πρωτεϊνικών συσσωματωμάτων, των σωματίων Lewy. Ολοένα και αυξανόμενα δεδομένα καταδεικνύουν ότι πολλές περιπτώσεις της νόσου Πάρκινσον προκαλούνται από γενετικές ανωμαλίες ή από απροσδιόριστες περιβαλλοντικές προσβολές που ενεργούν στα γενετικά προδιαθεμένα άτομα. Μέσα σε αυτά τα γονίδια που ενοχοποιούνται για την εμφάνιση της νόσου είναι και το γονίδιο Nurr1 (NR4A2). Το Nurr1 ανήκει στην υπο-οικογένεια NGFI-B (Nerve Growth Factor-Induced clone B) των ορφανών υποδοχέων. Εκφράζεται στους πυρήνες των κυττάρων του κεντρικού νευρικού συστήματος, και ιδιαίτερα στους ντοπαμινεργικούς νευρώνες. Είναι σημαντικό μόριο για την ανάπτυξη καθώς και στην επιβίωση των ντοπαμινεργικών νευρώνων. Σε εγκεφάλους Παρκινσονικών ασθενών έχει διαπιστωθεί σημαντικά μειωμένη έκφραση του Nurr1 ειδικά στους νευρώνες της μέλαινας ουσίας με έγκλειστα α-συνουκλεΐνης ενώ έχουν εντοπιστεί και 5 διαφορετικές μεταλλάξεις σε ασθενείς της νόσου. Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η δημιουργία Τράπεζας Δεδομένων Ελλήνων Παρκισονικών και ο εντοπισμός νέων ή των ήδη γνωστών μεταλλάξεων του γονιδίου του Nurr1 στον ελληνικό πληθυσμό καθώς και η λειτουργική ανάλυση των νέων αλλά και παλιών μεταλλάξεων και προσδιορισμός του μηχανισμού με τον οποίο οι μεταλλάξεις αυτές επηρεάζουν τα επίπεδα συγκέντρωσης mRNA του Nurr1. Για τη δημιουργία τράπεζας πληροφοριών Ελλήνων Παρκινσονικών βασιστήκαμε αρχικά στις ήδη υπάρχουσες συλλογές δειγμάτων DNA και ιατρικών ιστορικών που έχουν συλλέξει η Δρ. Αθανασιάδου και ο Δρ. Χατζηγεωργίου. Αυτές οι συλλογές επαυξήθηκαν από επιπλέον δείγματα με πλήρη ιστορικά που συλλέχθηκαν από την Αθήνα (Αττικό Νοσοκομείο) (Δρ Στεφανής) καθώς και τις Κυκλάδες (Δρ.Μπόζη). Από την ανάλυση των δειγματών DNA που είχαν απομονωθεί από ασθενείς και μάρτυρες της Τράπεζας με τη μέθοδο SSCP (Single-Strand Conformation Polymorphism) ανακαλύφθηκε μια καινούργια μετάλλαξη στο πρώτο εξώνιο (θέση που εντοπίζονται οι 4 από τις 5 γνωστές μεταλλάξεις του Nurr1) στη θέση -339 ενώ δεν εντοπίστηκαν στον υπό εξέταση πληθυσμό καμία από της ήδη 5 γνωστές μεταλλάξεις. Μελέτη των επιπέδων έκφρασης του Nurr1 με qPCR στα λεμφοκύτταρα του ασθενούς που φέρει την μετάλλαξη σε σύγκριση με τους υγιείς συγγενείς του (αδέρφια) δεν έδειξε να υπάρχει καμία αξιόλογη μεταβολή στα επίπεδα έκφρασης του Nurr1 μεταξύ των τριών δειγμάτων σε αντίθεση με μεταλλάξεις το γονιδίου αυτού σε άλλες θέσεις του εξωνίου 1. Για την μελέτη των επιπτώσεων της μετάλλαξης -339 στη λειτουργία του Nurr1 επιμολύναμε νευροβλαστικά κύτταρα SHSY-5Y με πλασμίδια που έφεραν τις μεταλλάξεις -339 καθώς και τις ηδη γνωστές μεταλλάξεις (-291,-245,-223,-253) σε γενομικούς και cDNA κλώνους του Nurr1 και μετρήσαμε τα επίπεδα της παραγόμενης λουσιφεράσης. Διαπιστώσαμε ότι όλες οι μεταλλάξεις επέφεραν μείωση των επιπέδων της λουσιφεράσης κατά περίπου δύο τρίτα σε σχέση με τον γενομικό κλώνο που έφερε το άγριου τύπου Nurr1. Τα αποτελέσματα αυτά έδειξαν για πρώτη φορά ότι η μετάλλαξη -339 όντως επηρεάζει την λειτουργία του Nurr1 και μάλιστα έχει την δυνατότητα να μεταβάλει τα επίπεδα ενεργοποίησης γονιδίων στόχων.