Ο ρόλος του εναλλακτικού μονοπατιού του NF-κB στον μη-μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα

• Κύριος συγγραφέας: Δημητρακόπουλος, Φωτεινός-Ιωάννης
• Άλλοι συγγραφείς: Καλόφωνος, Χαράλαμπος
• Μορφή: Thesis
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2016
• Θέματα: Καρκίνος; Καρκίνος πνεύμονα; Πολυμορφισμοί; Εναλλακτικό μονοπάτι; Cancer; NSCLC; Lung cancer; SNP; NF-κB; Polymorphisms; Alternative pathway; 616.994 240 42

Μία από τις πλέον σημαντικές και μελετημένες οικογένειες μεταγραφικών παραγόντων στον καρκίνο είναι αυτή του NF-κB. Αν και το κλασικό μονοπάτι του NF-κB έχει γίνει αντικείμενο εντατικής έρευνας από δεκαετιών, το εναλλακτικό μονοπάτι μόλις πρόσφατα συσχετίσθηκε με την καρκινογένεση, ενώ ελάχιστα δεδομένα υπάρχουν για τον ρόλο του στο μη-μικροκυτταρικό καρκίνωμα του πνεύμονα (ΜΜΚΠ). Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν ο προσδιορισμός της έκφρασης των μορίων NF-κB2, RELB, NIK και BCL3 σε επίπεδο πρωτεΐνης και mRNA και η συσχέτιση της με τα κλινικοπαθολογοανατομικά δεδομένα και την επιβίωση ασθενών με ΜΜΚΠ. Επίσης, εκτιμήθηκε η κλινική σημασία των μονονουκλεοτιδικών πολυμορφισμών rs7897947, rs11574852, rs12769316 του γονιδίου NF-κB2 και rs8100239 του γονιδίου BCL3 στον ΜΜΚΠ. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκαν 268 δείγματα αίματος και δείγματα μονιμοποιημένων σε παραφίνη ιστών (παρακείμενων στην εξεργασία, μη νεοπλασματικών) ασθενών με ΜΜΚΠ και 279 δείγματα αίματος υγιών δοτών από τα οποία απομονώθηκε DNA με τη χρήση ολοκληρωμένων συστημάτων αντιδραστηρίων. Η παρουσία των 4 πολυμορφισμών ανιχνεύτηκε με τη χρήση πραγματικού χρόνου αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (real-time PCR). Η έκφραση των μορίων NF-κB2, RELB, ΝΙΚ και BCL3 σε επίπεδο πρωτεΐνης και mRNA προσδιορίστηκε με ανοσοϊστοχημικές μεθόδους και με τη χρήση real-time RT-PCR, αντιστοίχως. Τα κύρια αποτελέσματα της μελέτης μπορούν να συνοψισθούν ως εξής: 1) Όσον αφορά την πρωτεϊνική έκφραση: - Τα μόρια NF-κB2, RELB, BCL3 και NIK υπερεκφράζονται στα καρκινικά κύτταρα σε σχέση με τον παρακείμενο μη νεοπλασματικό ιστό (P<0,001 για όλα τα μόρια). - H έκφραση των μορίων NF-κB2, RELB και BCL3 σχετίζεται με το στάδιο της νόσου (P=0,03, P=0,016, και P=0,045 αντιστοίχως). - Η ανοσοθετικότητα για τα μόρια NF-κB2 και BCL3 συνδέεται με το βαθμό διαφοροποίησης (P=0,046 και P=0,002, αντιστοίχως). - Ο ιστολογικός τύπος συσχετίζεται με την έκφραση των RELB, NIK και BCL3 (P=0,008, P=0,002 και P=0,031). - Μεταξύ της έκφρασης των NF-κB2 και ΝΙΚ και της διηθήσεως των επιχώριων λεμφαδένων παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική συσχέτιση (P=0,044 και P=0,021). - Η διετής επιβίωση των ασθενών με ΜΜΚΠ σχετίστηκε με την κυτταροπλασματική εντόπιση του RELB (P=0,031) - Τα επίπεδα έκφρασης του NF-κB2 σχετίζονται με εκείνα του RELB (P=0,029 και P=0,004, αντιστοίχως). - Οι μικρότεροι σε μέγεθος όγκοι παρουσιάζουν αυξημένη πυρηνική ανοσοαντίδραση για τον BCL3 (P=0,042). - Η συχνότητα τοπικής υποτροπής συνδέεται με την έκφραση τόσο του BCL3 όσο και του ΝΙΚ (P=0,05 και P=0,029). - Η κυτταροπλασματική έκφραση του NIK σχετίζεται με την πρωτοπαθή εντόπιση (P=0,032) και με τα επίπεδα έκφρασης του BCL3 (P=0,012). 2) Όσον αφορά την γονιδιακή έκφραση: - Τα επίπεδα mRNA του RELB αυξάνουν στα καρκινικά κύτταρα σε σχέση με τα αντίστοιχα παρακείμενα του όγκου μη νεοπλασματικά (P=0,009), ενώ καμία διαφορά δεν παρατηρήθηκε για εκείνα των NF-κB2, του ΝΙΚ και του BCL3. - Η γονιδιακή έκφραση των NF-κB2, RELB και BCL3 σχετίζεται με τον ιστολογικό τύπο (P=0,031, P=0,022 και P=0,021, αντιστοίχως) και τη μέγιστη διάμετρο του όγκου (P=0,046, P=0,028 και P=0,026, αντιστοίχως). - Τα επίπεδα mRNA του NF-κB2 συνδέονται με το βαθμό διαφοροποίησης (P=0,016), ενώ η έκφραση του RELB σχετίζεται με τη συχνότητα υποτροπής (P=0,005). 3) Όσον αφορά τους πολυμορφισμούς: - Η πολυμορφική θέση rs12769316 του γονιδίου NF-κB2 βρέθηκε να σχετίζεται με στατιστικά σημαντικό τρόπο με τον κίνδυνο ανάπτυξης ΜΜΚΠ και με την επιβίωση των ασθενών με ΜΜΚΠ. Ειδικότερα, ο γονότυπος AA (rs12769316G>A) συσχετίσθηκε με τον κίνδυνο ανάπτυξης ΜΜΚΠ (P=0,003), ενώ ασθενείς σταδίου Ι φορείς του αλληλομόρφου A (rs12769316) εμφάνισαν καλύτερη τριετή επιβίωση χωρίς όμως αυτή η τάση να φτάσει το όριο στατιστικής σημαντικότητας (P=0,057). Αντιθέτως, οι ομοζυγώτες GG (rs12769316) του σταδίου ΙΙ παρουσίασαν χειρότερη πενταετή επιβίωση σε σύγκριση με τους φορείς του αλληλομόρφου A (P=0,012). Επίσης, ο πολυμορφισμός rs12769316 σχετίσθηκε με την πρωτεϊνική έκφραση του NF-κB2 (P=0,001), με το στάδιο της νόσου (P=0,042) και με τη μέγιστη διάμετρο του όγκου (P=0,025). - Η κατανομή των αλληλομόρφων του πολυμορφισμού rs7897947 (NF-κB2) διαφέρει μεταξύ των ασθενών και των υγιών (P=0,024) και σχετίζεται με το στάδιο της νόσου και το μέγεθος του όγκου (P=0,016 και P=0,04 αντιστοίχως). - Ο πολυμορφισμός rs11574852 (NF-κB2) σχετίζεται με τη συχνότητα υποτροπής της νόσου (P=0,045), με τον ιστολογικό υπότυπο, το βαθμό διαφοροποίησης, τη διετή επιβίωση (P=0,036, P=0,004, P=0,05 και αντιστοίχως) και με την πρωτεϊνική έκφραση του NF-κB2 (P<0,001). - Ο πολυμορφισμός rs8100239 του BCL3 σχετίζεται με την διετή επιβίωση ανεξάρτητα από το στάδιο της νόσου (P=0,009). Συμπερασματικά, τα ανωτέρω ευρήματα συνηγορούν υπέρ της απορρύθμισης του εναλλακτικού μονοπατιού του NF-κB στο ΜΜΚΠ, εμπλέκοντας το ανωτέρω σηματοδοτικό μονοπάτι στην καρκινογένεση και την ανάπτυξη του καρκίνου. Επίσης, γενετικοί δείκτες των μορίων του εν λόγω μονοπατιού φαίνεται να σχετίζονται με το ΜΜΚΠ, ωστόσο, περισσότερες μελέτες είναι αναγκαίες για την αποσαφήνιση του ρόλου και της σημασίας τους.